زمين در گذر زمان

نواندیش: سام سکوتی بداغ - در مثل داریم كه « اگر چنان كني، زمين و زمان را بر هم مي‌زنم» و بیانگر این موضوع است که اگر زمين و زمان بر هم بخورد، ظلم مضاعفي حادث خواهد شد و شر بزرگي گريبان ما را خواهد گرفت. حال داستان ما و زمين همان مثل معروف است كه با گذشت زمان، زمين را بر هم زده‌ايم و همه دارايي‌اش را به يغما برده‌ايم و گويا مهاري نیز بر اين ولع سيري ناپذير بشر نيست!

اينكه تا امروز چه كرده‌ايم و چه بايد مي‌كرديم، تاريخ است و امكان تغيير ندارد اما اينكه چه مي‌خواهيم بكنيم و چه خواهيم كرد، موضوعي است كه هم امكان تغيير ديدگاه و عمل وجود دارد و هم لازمه زندگي سالم براي نسل‌هاي آينده بر روي كره خاكي است و توجه عمومي را مي‌طلبد.
شايد در گذشته بحث پايداري منابع زيرزميني و روزميني، حفظ و محافظت از گونه‌هاي گياهي و جانوري احساس نمي‌شد و سطح معلومات نیز به درجه‌ای نرسيده بود كه چنين موضوعي در نظر انسان مشكل محسوب شود.

دلایل زیادی برای حفاظت از زمین وجود دارد که راقم این سطور در این یادداشت به برخی‌ از آنها اشاره می‌نماید:

1.    در برخي از كشورها كه ميزان مصرف غذاهاي ارگانيك بيشتر است، هزينه درمان آنجا به ميزان قابل توجهي پايين است و كيست موافق نباشد که تفاوت فاحشي بين طعم غذاهاي ارگانيك و غير ارگانيك است.

2.    اگر در ميوه‌هاي رایج هر فصل و بيماري‌‌هاي شايع آن فصل دقت كنيم، به راحتي قابل فهم است كه بيشتر بيماري‌هاي فصلي با مصرف ميوه‌هاي همان فصل قابل درمان و يا پيشگيري هستند.

3.    پيشينيان به دليل سختي شكار و در دسترس بودن ميوه‌ها و ريشه‌هاي خوراكي برخي گياهان، بيشتر سبزي‌خوار بوده‌اند تا گوشت خوار و عمري طولاني‌تر نیز داشته‌اند و امروزه علم پزشكي و تغذيه نیز توصيه مؤكد بر كم كردن مصرف گوشت خصوصا گوشت قرمز دارد.

شايد در كشورهايي كه صيد بيشتر به صورت سنتي و پراكنده صورت مي‌گيرد و صيادان محترم از قشر محروم فرهنگي و يا بي‌بهره از سواد و دانش كافي باشند، نقش نظارتي دولت بتواند راه گشا باشد اما در كشورها و جوامعي كه صيد صنعتي و انبوه صورت مي‌گيرد، آموزش سريع‌تر و مثمر ثمرتر خواهد بود تا دريا كمي از گزند بشر ويرانگر آسايش داشته باشد.  

يكي از ساده ترين راههاي كمك به زمين، استفاده از كيسه‌هاي قابل بازيافت و كاهش استفاده از ظروف يكبار مصرف و یا استفاده از نوع سبز آنها است كه خيلي زود به طبيعت و چرخه حيات بر مي‌گردد. قدم آسان و مؤثر ديگري كه همه ما به راحتي مي‌توانيم آن را برداريم و كمك شاياني نیز به زمين خواهد كرد، جدا كردن زباله‌ها از مبدأ است. تفکیک زباله‌ها در مبدأ زمان زیادی از شما نخواهد گرفت اما كمك قابل توجهي به جمع كنندگان زباله‌ها و در شعاع بزرگتر، به زيست بوم خود و زمين نموده‌ايد.

خودروهاي شخصي كه بدون دليل در سطح خيابان‌ها تردد مي‌كنند، علت مشكلات زيادی هستند كه كم و بيش همه ما از آن متضرر و متأثريم، مشکلاتی از قبیل ترافيك كلافه كننده كه زندگي روزانه ما را درگير خود کرده است، آلودگي محيط زيست و آلودگي صوتي (بوق، ترمز و گازهاي لازم و غيرلازم) و تصويري (پركردن فضاي شهري با ماشين، ديده را به رنگ و مدل ماشین مشغول كردن به جای بهره بردن از مناظر زيباي طبيعي).

استفاده از كودها و مواد شيميايي در هنگام كشاورزي نيز معضل قابل كنترلي است كه در صورت ادامه اين روند، هم خطرات غير قابل جبراني خواهند داشت (مرگ دسته‌جمعي ماهي كفال طلايي درياي خزر) و هم برخي از سرانه بهداشت به مسير جبران خسارات مواد شيميايي مصرفی سرازير مي‌شوند و هم زمين از اين همه مواد شيميايي بشر ساخته كه به خوردش مي‌دهيم، در حال خفه شدن است.

كاش مي‌شد رفتاري مهربانانه‌تر و مادرگونه با اين پير فرزانه كه همه دارايي‌اش را بي‌منت در اختيار ما قرار داده است، داشته باشيم و نگاهي از سر مسئولیت و نه مصرف‌گرايانه و كوتاه مدت به زمين را ترويج كنيم تا مديون و بدهكار فرزندان و نسل‌هاي پس از خود نباشيم .
در بسياري از زبان‌ها و فرهنگ‌ها، زمين را مادر زمين (mother earth) مي‌نامند كه ريشه در باورها و عقايد گذشتگان دارد كه زمين را دليل زايش مي‌دانستند و در ايران ما روز زمین تقريبا با روز مادر مصادف شد كه تصادف بسيار معنادار و مباركي بود كه اميد مي‌رود اين تقارن تقريبي نگاه مادرگونه‌اش را بيشتر در پرتو افكند و ما را به مهرباني بيشتر با زمين رهنمون گرداند.