کارنامه یارانه‌ای دوره احمدی‌نژاد چگونه بوده است؟

کارنامه پرداخت 38 نوبت یارانه در فاز اول هدفمندی یارانه‌‌ها نشان می‌دهد که ثروتمندترین خانوار ایرانی یک میلیون و 500 هزار تومان بیشتر از ضعیف‌ترین خانوار ایرانی یارانه دریافت کرد‌ه است. آمارهای رسمی نشان می‌دهند بیشترین یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی به خانواری رسیده که بیشترین تمکن مالی را دارند

به گزارش روزنامه فرهیختگان، این را از آمارهای بانک مرکزی می‌توان برداشت کرد. بر این اساس پنج دهک ششم، هفتم، هشتم، نهم و دهم که ثروتمند‌ترین اقشار جامعه محسوب می‌شوند بیشترین میزان دریافتی یارانه را نسبت به دهک‌های دیگر دارند. میزان یارانه ماهانه دریافتی خانوار دهک‌ ششم 164 هزار تومان، هفتم و هشتم 168 هزار تومان، دهک نهم 173 هزار تومان و دهک دهم 164 هزار تومان است. اما میزان یارانه ماهانه دریافتی ضعیف‌ترین خانوار ایرانی یعنی دهک اول تنها 123 هزار تومان یعنی 41 هزار تومان کمتر از دهک دهم است. این رقم 123 هزار تومانی یارانه ضعیف‌ترین خانوار ایرانی 30 درصد از کل هزینه ماهانه آنها را پوشش می‌دهد اما در دهک دهم یعنی ثروتمندترین خانوار ایرانی میزان یارانه‌های 45 هزار و 500 تومانی تنها سه‌درصد از کل هزینه آنها را پوشش می‌دهد.

البته در دهک‌های ششم، هفتم، هشتم و نهم این سهم کمی بیشتر و معادل 11، 9، هشت و شش درصد از کل هزینه‌های آنهاست. مهم‌ترین عامل در این زمینه مربوط به بعد خانوار یا تعداد اعضای خانوار دهک‌های مختلف است که در دهک‌های مختلف بیشترین بعد خانوار مربوط به پنج دهک ششم تا دهم خانوار است. به همین دلیل است که این تعداد خانوار بهره بیشتری از یارانه‌های نقدی برده‌‌اند. به‌طوری که خانوار دهک دهم جامعه 1/3 برابر خانوار دهک اول یارانه دریافت می‌کنند.

اگر این میزان را برای کل 38 نوبت پرداخت یارانه در نظر بگیریم آن وقت می‌‌توان اشاره کرد در حالی که هر خانوار دهک اول (ضعیف‌ترین خانوار) در کل دوران اجرای فاز اول هدفمندی یارانه‌‌ها چهار میلیون و 674 هزار تومان یارانه نقدی دریافت کرده، به هر خانوار دهک دهم (ثروتمندترین خانوار) در این مدت شش میلیون و 232 هزار تومان داده شده است.

مقایسه این دو رقم نشان می‌دهد در مجموع در دوران اجرای فاز اول هدفمندی یارانه‌ها هر خانواده دهک دهم یک میلیون و 558 هزار تومان بیشتر از هر خانواده دهک اول یارانه دریافت کرده است. آن زمان که فاز اول هدفمندی یارانه‌ها با وجود مخالفت‌های برخی کار‌شناسان و فعالان اقتصادی کلید خورد، هدف اصلی دو مقوله هدفمند شدن پرداخت یارانه‌ها و تقویت اقشار ضعیف یا کاهش اختلاف طبقاتی میان اقشار مختلف بود. اما حالا پس از گذشت سه سال از زمان اجرای این طرح، از طرفی دولتمردان جدید از درست اجرا نشدن آن در سال‌های اخیر شکایت می‌کنند و از طرفی دیگر آنها از کسری بودجه‌ای سخن می‌گویند که باعث شده در پرداخت یارانه‌ها با چالشی مواجه شوند. به دلیل همین کسری هم بوده که دولت یازدهم دوباره ثبت‌نام برای یارانه را آغاز کرد که درنهایت تنها سه درصد از دریافت یارانه نقدی انصراف دادند. اما موضوع قابل توجه، بررسی سهم دهک‌های مختلف از یارانه‌ای است که ۳۸ ماه به خانوار ایرانی پرداخت شده است. آخرین آمارهای بانک مرکزی در مورد خانوار مربوط به سال ۹۱ است که نشان می‌دهد بیشترین بعد خانوار یعنی بیشترین تعداد خانوار برای پنج دهک ششم تا دهم است.

بعد خانوار در دهک ششم و دهم 3/6، در دهک هفتم و هشتم 3/7 و در دهک نهم 3/8 نفر است که این نشان می‌دهد آنها ماهانه به ترتیب 164 هزار، 168 هزار و 173 هزار تومان یارانه دریافت کرده‌اند. اما میزان دریافتی در پنج دهک اول تا پنجم به ترتیب 123 هزار، 146 هزار، 150 هزار، 159 هزار و مجددا 159 هزار تومان است. از سوی دیگر به دلیل اینکه تا قبل از برگزاری طرح ثبت‌نام مجدد یارانه‌بگیران طبق اعلام معاون اول رئیس‌جمهور بیش از ۷۷ میلیون نفر یارانه دریافت می‌کردند، بنابراین می‌توان اشاره کرد که مراجعه به آمارهای جزئیات خانوار ایرانی اعلام شده از سوی بانک مرکزی (مربوط به سال 91) می‌تواند قابل استناد باشد. چراکه تقریبا همه ایرانیان تا پیش از این یارانه دریافت می‌کردند و آمارهای بانک مرکزی نیز برآوردی تقریبی از همه خانوارهای ایرانی است.