استادِ سعید جلیلی نخست‎وزیر عراق می‌شود؟

بیش از ۲۰ میلیون عراقی برای نخستین بار پس از خروج نیروهای آمریکایی پای صندوق‌های رای می‌روند تا ۳۲۵ نماینده پارلمان را انتخاب کنند، کسانی که قرار است درباره نخست وزیر آینده تصمیم‌گیری کنند.

به گزارش قانون آنلاین، این چهارمین انتخاباتی است که پس از سقوط صدام در سال ۲۰۰۳ برگزار می‌شود آن هم در شرايط امنيتي كه تعريف چنداني ندارد. به گزارش خبرگزاری رویترز،  تنها در يك مورد کردهای عراقی مشغول جشن گرفتن حضور تلویزیونی جلال طالبانی، رئیس‌جمهور سابق عراق، بودند که این گردهمایی با حمله‌ای انتحاری به رویدادی خونبار بدل شده است. طالبانی که برای درمان در آلمان به سر می‌برد، دوشنبه رای خود را در برلین به صندوق انداخت و تصاویر آن از تلویزیون عراق پخش شد. گفته شده، در نخستین مرحله از انتخابات پارلمانی، دستکم 50 تن در دو حمله انتحاری کشته شدند.

انتخابات امروز را می‌توان حساس‎ترین آن‌ها دانست. دلایل این اهمیت عبارتند از:

نخست، این انتخابات در زمانی برگزار می‌شود که نیروهای آمریکایی خاک عراق را ترک کرده‌اند و این انتخابات تحت نظارت مستقیم خود عراقی‌ها برگزار می‌شود. دوم، تنش‌های سیاسی به اوج رسیده و کشور را در آستانه بحرانی سراسری قرار داده است. سوم، تقریبا همه جریان‌های سیاسی در برابر نوری مالکی و یارانش صف‌آرایی کرده‌اند که عملا باعث شده تا انتخابات عراق انتخاباتی دو قطبی شود. چهارم، خلاف دوره‌های پیشین هیچ کدام از جریان‌های سیاسی پیش از برگزاری انتخابات با یکدیگر دست به ائتلاف نزده‌اند که این مسئله خود به روشنی حکایت از اصطکاک بالای تحرکات سیاسی عراق دارد.

  تجزیه «ائتلاف ملی»

در دوره پیش سه جریان اصلی شیعی «صدر» به رهبری مقتدي صدر، ائتلاف «دولت قانون» به رهبری نوری مالکی و «مجلس اعلای اسلامي‌عراق» به رهبری سید عمار حکیم «ائتلاف ملی» را تشکیل داده بودند. اما امروز جریان صدر با وجود اینکه مقتدي صدر اعلام کرده از عرصه سیاسی کناره گیری می‌کند بدون هیچ ریزشی وارد انتخابات شده است. ائتلاف دولت قانون هم با از دست دادن جمعی از یاران قدیم پای به عرصه انتخابات گذاشته و مجلس اعلای اسلامي‌نیز با تشکیل ائتلافی موسوم به ائتلاف شهروند وارد میدان شده است.

  گزینه‌های رقیب مالکی

به نظر می‌رسد به رغم اختلاف‌ها بر سر انتخاب مالکی، او همچنان شانس تصاحب نخست وزیری را دارد البته اگر بتواند با مقام جریان‌های دیگر ائتلاف کند و دقیقا مشکل او از همین جا آغاز می‌شود که کسی حاضر به ائتلاف با او نیست. با این وجود مالکی می‌تواند روی حمایت‌های ایران و آمریکا حساب کند. به گزارش دیپلماسی ایرانی، البته در همین رابطه منابع آگاه می‌گویند سناریوی تازه‌ای مطرح شده مبنی بر اینکه مالکی تا آخرین لحظه بر تصاحب پست نخست وزیری پافشاری خواهد کرد و در صورتی که پافشاری‌ها جواب نداد، فرد دیگری که به احتمال بسیار زیاد خضیر‌الخزاعی، کفیل رئیس جمهور عراق از حزب الدعوه، خواهد بود به این سمت انتخاب خواهد شد. خضیر الخزاعی سال‌ها در ایران بوده و در دانشگاه امام صادق(ع) تدریس می‌کرده است. سعید جلیلی از جمله شاگردهای وی محسوب می‌شود. او در سال ۲۰۰۰ ایران را به قصد کانادا ترک کرد و با سرنگونی رژیم بعثی به عراق بازگشت.

  بازیگران اصلی انتخابات

در این میان خبرگزاری فرانسه به نقش چند نفر از افراد مطرح در عرصه‌ سیاسی عراق اشاره کرده و آنان را بازیگران اصلی این انتخابات خوانده است. بنا بر این گزارش، گذشته از نوری مالکی، چهار بازیگر دیگر این انتخابات عبارتند از:

 اسامه النجیفی

نجیفی، رئیس پارلمان عراق و بلند پایه‌ترین سیاستمدار از اقلیت سنی است. وی زمانی عضو گروه سکولار سنی فهرست العراقیه بود که در سال ۲۰۱۰ میلادی بیشترین کرسی پارلمان را به دست آورد و از دیر باز با مالکی اختلاف داشت. نجیفی از آن زمان به بعد حزب خود را تشکیل داد. زمانی که نیرو‌هاي دولتي در آوریل سال گذشته علیه معترضان سنی در شمال عراق بسیج شدند، نجیفی استعفای کابینه و برگزاری انتخابات زودهنگام را خواستار شد.

آیت‎ا... علی سیستانی

آیت‌ا... علی سیستانی، روحانی شیعه، به‎طور کلی از سیاست دور مانده اما از نفوذ زیادی برخوردار است. آیت‎ا... سیستانی همواره بدون حمایت از حزبی خاص، حضور گسترده مردم را در انتخابات خواستار شده است. بازگشت آیت‎ا... سیستانی به نجف در اوت سال ۲۰۰۴ میلادی پس از درمان در لندن از شدت رویارویی میان نظامیان آمریکایی و شبه نظامیان شیعه ارتش المهدی کاست.

مقتدی صدر

مقتدی صدر روحانی شیعه در ماه فوریه اعلام کرد خود را از سیاست کنار می‌کشد اما همچنان یک رهبر بالقوه است. وی پس از حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ به محبوبیت گسترده‌ای دست یافت. صدر يك سال پس از از حمایت از مالکی در سال ۲۰۰۶ به هوادارانش دستور داد از کابینه خارج شوند. صدر بار دیگر در دسامبر ۲۰۱۰ از مالکی حمایت کرد اما از آن زمان تاکنون از منتقدان صریح دولت عراق بوده است. وی پس از عقب نشینی از سیاست در سخنانی مالکی را مستبد خوانده است.

مسعود بارزانی

بارزانی رئیس منطقه خودمختار کردستان عراق است. بارزانی و حزب دموکراتیک کردستان‌از مدت‌ها پیش با جلال طالبانی، رئیس جمهور عراق، قطبی سیاسی تشکیل داده‌اند تا اینکه جایگاه اتحادیه میهنی کردستان به رهبری طالبانی در انتخابات منطقه‌ای اخیر متزلزل شد. پس از حمله نظامي‌آمریکا به عراق، بر اساس یک توافق طالبانی رئیس جمهور و بارزانی رئیس دولت منطقه‌ای کردستان عراق شدند. بارزانی اگر چه در ابقای مالکی در سمت نخست وزیری در سال ۲۰۱۰ نقش داشت اما اکنون یکی از مخالفان و منتقدان سرسخت نخست وزیر است.

  تلاش برای برهم زدن انتخابات

مقام‎هاي امنیتی عراق می‌گویند موج بزرگ حملات تروریستی در آستانه انتخابات پارلمانی در این کشور برای ارعاب مردم و امتناع ۲۲ میلیون شهروند واجد حق رای از شرکت در انتخابات سراسری چهارشنبه به راه افتاده است. هنوز هیچ شخص یا گروهی مسئولیت این حملات انتحاری را بر عهده نگرفته است، اما گمانی‌زنی‌ها مبنی بر این است که شبه‌نظامیان سنی عرب چنین طرح‌هایی را برنامه‌ریزی و اجرا کرده‌اند. حال گفته می‌شود درگیری‌های فرقه‌ای به‌خصوص درگیری‌های دیرینه میان شیعیان و سنی‌های عراق به حدی بی‌سابقه از سال ۲۰۰۸ به این سو اوج گرفته است.