کد خبر: ۱۷۳۱۷
تاریخ انتشار: ۱۸ شهريور ۱۳۹۳ - ۱۶:۵۳

محمد فرازمند*

بدون مقدمه به سراغ تحولات يكي- دو ماه اخير در عراق مي روم كه پيوسته صحنه آزموني براي سياست خارجي دولت يازدهم بوده و دولت آقاي روحاني نيز مفاهيم جديدي را در رويكرد خود نسبت به سياست خارجي مطرح كرد. از اين رو نكاتي كه بيان مي شود ناظر به اين معناست كه سياست خارجي دولت يازدهم تا چه حد توانسته مفاهيمي را در چالش عراق مطرح كند كه به آن پايبند باشد و در عين حال چقدر موفق بوده كه آن را پيش ببرد.
    
    از يك سال گذشته سه مفهوم كليدي در رويكرد سياست خارجي دولت يازدهم مطرح شده است:
    1- طرح جهان عاري از خشونت و افراط گري كه در مجمع عمومي سازمان ملل مطرح شد.
    
    2- رويكرد تعاملي در سياست خارجي مفهوم دومي بوده كه مطرح شده است.
    
    3- اعتقاد به ديپلماسي برد- برد: بازي برد- برد را به كار نمي برم، زيرا دكتر روحاني يا دكتر ظريف معتقدند كه بازي برد-برد تاكتيك نيست، بلكه يك راهبرد است.
    
در سال گذشته آقاي روحاني طرح جهان عاري از خشونت و افراط گري را در مجمع عمومي سازمان ملل عنوان كرد كه اين نشان دهنده رصد كردن چالش هاي بين المللي و موفق بودن جمهوري اسلامي ايران است. در حال حاضر بزرگ ترين چالش بين المللي، تروريسم در منطقه خاورميانه و منشا آن عراق و سوريه است. به جرات مي توان گفت كشوري در دنيا نيست كه خود را مصون از تبعات و نتايج تروريسم در خاورميانه ببيند. مطرح كردن طرح جهان عاري از خشونت و افراط گرايي در يك سال قبل نشان مي دهد، اين دولت در رصد كردن چالش هاي بين المللي موفق بوده و توانسته اين چالش را از يك سال قبل در سطح بين المللي مانيتور و به دنيا گوشزد كند. اگر بخواهيم تحولات دو سه ماه گذشته در عراق را دنبال كنيم، اين گونه است كه در ارديبهشت امسال انتخابات برگزار شد.

اين انتخابات در مقياس بين المللي شفاف و تحت نظارت بين المللي انجام شد. مشاركت در اين انتخابات نسبت به ديگر مشاركت ها در خاورميانه مشاركت خوبي بود و بيش از 60 درصد مردم عراق در اين انتخابات شركت كردند. اما هميشه انتخابات از 2003 به بعد به سرعت منجر به تشكيل دولت نشده است. در انتخابات سال 2010، چانه زني ها براي تشكيل دولت، 9 ماه به طول انجاميد. گمانه زني ها حاكي از اين بود كه در انتخابات 2014 هم بايد منتظر چانه زني هاي طولاني باشيم. اين در حالي است كه تقريبا آقاي مالكي پيروز انتخابات بود اما نخبگان عراقي بر سر تمديد نخست وزيري مالكي مشكل داشتند. در نيمه خردادماه چالش ديگري به وقوع پيوست: موصل سقوط كرد و به دنبال آن چهار استان بزرگ عراق شامل استان هاي سني نشين و با جمعيت هاي محدودي از قوميت هاي ديگر عراق دچار چالش امنيتي شدند. در عراق يك چالش سياسي و يك چالش امنيتي وجود داشت.

در دوران سياسي و بر اساس نتايج انتخابات فهرست قانون يعني فهرست آقاي مالكي، 103 كرسي را به دست آورد و برنده بلامنازع انتخابات بود. اما آقاي مالكي از سوي نخبگان عراقي به عنوان يك بن بست براي تشكيل دولت معرفي مي شد. ائتلاف فعلي شيعيان 181 كرسي يعني بيش از 60 درصد كرسي هاي پارلمان را به خودش اختصاص داده و به لحاظ قانوني قادر بود بدون مشورت يا مشاركت با ديگر مولفه هاي سياسي دولت را تشكيل دهد. براي تشكيل دولت، به نصف به اضافه يك پارلمان نياز است. اما جمهوري اسلامي ايران چه رويكردي در قبال انتخابات و مساله يا روند سياسي عراق انتخاب كرد؟ جمهوري اسلامي ايران به جاي فرع، اصولي را در عبور از بحران سياسي مطرح كرد و آن تاكيد بر فصل الخطاب بودن قانون اساسي عراق بود. اين مساله يكي از مولفه هاي سياست خارجي ايران در انتخابات بود. از سوي ديگر جمهوري اسلامي ايران تاكيد داشت كه به نتايج انتخابات عراق احترام گذاشته و از آن عبور نشود.

در عين حال كه بايد جايگاه و احترام مرجعيت به عنوان پشتوانه روند سياسي عراق، حفظ شود. همين طور تاكيد بر اينكه دولت فراگير و نه دولت اكثريت مي تواند پاسخ چالش سياسي عراق باشد، زيرا دو نظريه در اين باره در عراق مطرح است: اينكه آيا دولت فراگير مي تواند پاسخ نيازهاي سياسي عراق باشد يا دولت اكثريت؟ اگر دولت اكثريت بخواهد تشكيل شود، بنابراين ائتلاف ملي شيعيان با 181 كرسي مي تواند دولت اكثريت را در عراق تشكيل دهد. ولي تاكيد جمهوري اسلامي ايران بر اين است كه به جاي دولت اكثريت بايد دولت فراگير با مشاركت همه مولفه هاي سياسي عراق شكل بگيرد. بر حسب رايزني هايي كه بين مولفه هاي سياسي عراق در جريان بود، ائتلاف شيعيان به گزينه ديگري غير از مالكي رسيد و آقاي العبادي به عنوان گزينه نخست وزيري از طرف رييس جمهور عراق براي تشكيل كابينه معرفي شد. در اين باره جمهوري اسلامي ايران به اين نتيجه رسيد كه اين گزينه مي تواند ضمن اينكه در داخل عراق اجماع ايجاد كند،

در سطح بين المللي هم حمايت هاي خوبي جلب كند. همان طور كه بعد از اينكه العبادي به عنوان نخست وزير معرفي شد، جامعه بين المللي از اين انتخاب حمايت كرد. برخي كشورهاي عربي كه در برقراري رابطه با عراق از سال 2003 به بعد ترديد داشتند، حمايت گرمي از روي كار آمدن العبادي داشتند. مي توان ادعا كرد كه آقاي العبادي و عبور از آقاي مالكي يك گزينه برد- برد در عراق بود كه مورد حمايت ايران قرار گرفت كه آن هم به اين دليل كه به جاي فرع بر اصول تكيه شد. در بحران امنيتي عراق، نكاتي مطرح مي شود و همين طور مفاهيم جديدي را كه دولت يازدهم در سياست خارجي مطرح كرده است، مورد بررسي قرار مي گيرد كه آيا در بحران امنيتي عراق هم توانسته ايم بر مبناي اين مفاهيم عمل كنيم يا خير؟ همان طور كه گفته شد، مفهوم اولي كه توسط دولت مطرح شد، جهان عاري از خشونت و افراط گرايي بود كه يك سال پس از طرح مساله شاهديم بزرگ ترين و مهم ترين چالش بين المللي كه مساله افراط گرايي و خشونت و تروريسم در عراق بوده كه باز نشان مي دهد دولت يازدهم در رصد كردن تحولات موفق عمل كرده است.

رويكرد جمهوري اسلامي ايران از ابتداي بحران امنيتي، ثابت و بر اساس اصول مورد پذيرش جامعه بين المللي استوار بود. برخي كشورهاي منطقه گمان مي كردند بحران امنيتي، سقوط موصل و ظهور داعش فرصتي براي اعمال نظر، دستكاري در ساختار سياسي و تغيير وضعيت روندهاي سياسي در عراق است. بحران امنيتي و خطر داعش را جدي نگرفتند و حمايت و اجراي مسووليت بين المللي خود را به رفتن آقاي مالكي موكول كردند. مالكي طبق پروسه دموكراتيك نخست وزير شده بود و طبق يك روند و پروسه شفاف دموكراتيك جاي خودش را به فرد ديگري داد. اما نتيجه تعلل جامعه بين المللي اين شد كه تروريسم در عراق داراي سرزمين شود و از اين سرزميني كه كسب كرده، امنيت را به خطر بيندازد. غرب تا زمان حمله نكردن داعش به مرزهاي كردستان در برخورد با تروريسم تعلل كرد.

 از زمان سقوط سنجار شاهديم كه به تدريج غرب احساس مي كند، خطر جدي متوجه آنهاست و نه تنها عراق و منطقه بلكه كل كشورهاي دنيا را مورد تهديد قرار مي دهد. روشن است كه از ابتداي بحران امنيتي، جمهوري اسلامي ايران به هيچ وجه كمك هاي خود را به كشور همسايه موكول به روند سياسي نكرد و از روز اول بحران آنچه كه در توان داشت و بر اساس خواست دولت مركزي، و نيروهاي سياسي در اختيار عراقي ها قرار داد. در نتيجه عملكرد مدبرانه است كه مي توان گفت امروز دوستي جمهوري اسلامي ايران با عراق، قوي تر و مستحكم تر از دو ماه قبل است. به دليل اينكه فرصت طلبي در سياست خارجي ايران نسبت به عراق جايي نداشته است. هر دو پروسه يعني سياسي و امنيتي را همزمان با هم پيش برد. امروز سني ها شايد بيش از كردها و شيعيان عراق خواستار ادامه كمك هاي ايران در هر دو عرصه امنيتي و سياسي هستند.

در كردستان عراق برخي از كشورهاي منطقه دچار توهم شدند و گمان كردند كه زمان آن فرا رسيده است كه ساختار سياسي عراق كه بعد از 2003 شكل گرفته بود را متحول كنند. نسبت به حاكميت ملي عراق نظرات ديگري مطرح شد. عراق تا مرز تجزيه در توهمات برخي كشورهاي همسايه پيش رفت. كردها احساس مي كردند كه شرايط عراق و بحران امنيتي فرصتي را به وجود آورده است كه برخي خواسته هاي سياسي خود را جامه عمل بپوشانند. اما وقتي كه كردستان مورد هجوم قرار گرفت، به تعبير خود آقاي بارزاني، جمهوري اسلامي ايران نخستين كشوري بود كه به كمك كردها شتافت. بحران عراق مهم ترين و بزرگ ترين بحران جامعه بين المللي و عرصه ديپلماسي براي به آزمون گذاشتن رويكرد جديد سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران بود. جمهوري اسلامي ايراني در هر دو عرصه امنيتي و سياسي ثابت كرد كه بر اساس رويكردش مي تواند در طرف مشروع بحران قرار گيرد. عملكرد جمهوري اسلامي ايران در بحران عراق، بدون شك مسوولانه ترين عملكرد در مقايسه با كشورهايي بوده است كه در حال حاضر درگير بحران عراق هستند. عملكرد مسوولانه باعث شده كه دوستي هاي جمهوري اسلامي ايران با تمام مولفه هاي سياسي عراق روبه گسترش و تحكيم باشد. سفر آقاي ظريف به عراق، سفر بسيار موفقي بود. با بيش از 40 شخصيت سياسي عراق از تمام گروه ها، از اهل سنت، كردها و شيعيان ملاقات شد و فصل مشترك همه ملاقات ها، تشكر و قدرداني از موضع و كمك هاي جمهوري اسلامي ايران به عراق در سطح امنيتي و سياسي بوده است.

نتيجه رويكرد عاقلانه جمهوري اسلامي ايران به عراق در چارچوب مفاهيم جديدي كه ارايه شد اين است كه ايران مي تواند در گفت وگو با اروپايي ها از موضع انتقادي در مورد عراق صحبت كند و تعلل غربي ها در پرونده عراق و اجازه دادن به شكل گيري بزرگ ترين خطر تروريستي دنيا را به چالش بكشد.
    
 *مديركل خليج فارس وزارت خارجه

منبع: روزنامه اعتماد
نظر شما
* کد کپچا:
captcha

امام جمعه قم: این بدحجابی ها عادی و متعارف نیست

امام جمعه ایلام: چریک های پژاک در جشن نوروز ایلام جلودار رقص شدند

شهادت ۵ رزمنده حزب‌الله لبنان

عکس های جدید و جالب از استایل «بانو سویا» سریال جومونگ در سئول کره جنوبی

واکنش دبیرکل جامعه پزشکی به مرگ دکتر پرستو بخشی: فشار ها بر پزشکان جوان به مرز هشدار رسیده

اعمال مخصوص شب‌ قدر 19 نوزدهم ماه مبارک رمضان

این عکس‌ها رابطه شروین و ترلان پروانه را تایید می‌کند؟

جزییات افزایش شدید جریمه تحلفات رانندگی

اعمال مشترک شب های قدر

افشاگری جدید حسن روحانی از ماجرای گرانی بنزین و اعتراضات: من واقعا از زیرنویس شبکه خبر فهمیدم بنزین دیشب گران شده! رئیسی اولین کسی بود که توییت زد و مخالفت کرد، در حالی که نامه سران قوا را با خط خودش امضا کرده بود!

توضیحات ابراهیم شکوری، درباره مجوز حرفه ای پرسپولیس

مرگ شبانه؛ چرا بعضی ها در خواب می میرند؟

سید جلال ساداتیان: شما نمی‌توانید با یک بخشی از جامعه بین‌المللی کاملا در تضاد دائم باشید و صرفا بخواهید با یک بخش کوچکی از این جامعه کار کنید/ روسیه و چین در همه امور پای شما نایستاده‌اند/ هرچه محدودیت‌ها را افزایش بدهید، زندگی و سفره مردم محدودتر می‌شود

مصرف کدام ویتامین‌ها برای مردان ضروری است؟/ ۵ ویتامین و مکمل مفید برای سلامت مردان

آقا گفتند من تمام جامعه ایران را انقلابی می‌دانم نه عده خاصی را

عکس های جدید و جالب از استایل «بانو سویا» سریال جومونگ در سئول کره جنوبی

چهره بدون آرایش و تصاویر متفاوت از سیما تیرانداز (عکس)

اصغر فرهادی مهمان ستاره استقلالی و همسرش شد (عکس)

شکیرا با عشق جدیدش رویت شد (تصاویر)

عربستان «با این دختر» برای اولین بار در مسابقه دختر شایسته جهان شرکت می‌کند (عکس)

خدا کند این کار رئیسی، زاکانی و نمایندگان انقلابی برای خدا باشد! (عکس)

مربی خارجی پرسپولیس با همسرش به بازار تهران رفت (عکس)

خاطره آقای همساده از «بده بزنیم» در گفتگو با پشه و ایرج طهماسب! (ویدئو)

ژست های عجیب الناز شاکردوست در سفر به بیستون (تصاویر)

عاشقانه بانو سوسانو با دخترش (تصاویر)

پوشش و استایل خوش آب و رنگ و نوروزی پریناز ایزدیار / تصاویر

جشن زیبای نوروز در آتشکده بهرام (تصاویر)

مراسم تشییع مرحومه زهرا شجاعی با حضور خاتمی (تصاویر)

پست آبی رنگ در پیج پرسپولیس! (عکس)

تیپ و استایل متفاوت الناز حبیبی و بهرام افشاری (عکس)

تبریز سفیدپوش شد (عکس)

زیبایی های قشم، بزرگترین جزیره ایران (تصاویر)

عکس خانوادگی وایرال شده وریا غفوری که به تازگی منتشر شده / همه درباره زیبایی این خانواده حرف می زنند (+عکس)

تصویری بی نظیر از رنگین کمان در میدان نقش جهان اصفهان (ویدئو)

تصویری متفاوت از نازنین بیاتی (عکس)

هادی چوپان در کنار مجسمه خودش و گرگ (تصاویر)

تغییر چهره ایرنه پاپاس، بازیگر هند جگرخوار در ۹۳ سالگی (تصاویر)

2 عکس جدید از تیپ و ژست دیدنی «سوسانو» در یک روستای زیبا در فرانسه

عکس / اتاق فرمان اتمی شوروی را ببینید

ماجرای سفر شاه به قم و ملاقات ۴۵دقیقه‌ای با آیت‌الله بروجردی (عکس)

تصاویر / تغییر تیپ و چهره سارا و نیکای سریال پایتخت بعد 10 سال

فیگور عضلات شکم هادی چوپان و رقیب آمریکایی او؛ کدایک بهتر است!؟ (عکس)

تصویری دیدنی از آنتونیو کوئین در اصفهان (عکس)

تغییر چهره جالب طناز طباطبایی در طی ۱۵ سال! (تصاویر)

استقبال پر شور از هادی چوپان در شیراز (تصاویر)

تصاویر دیدنی و وایرال شده از دونگ یی (هان هیو جو)

استوری سحر دولتشاهی از سریال افعی

هانیه توسلی با چهره بدون آرایش آفتابی شد (عکس)

کف و سوت برای معین و هایده در برنامه زنده شبکه سه با حاضران دستچین شده در استودیو! (ویدئو)

کنایه ستاره پرسپولیس به عدم دعوتش به تیم ملی + تصویر

سلفی هادی چوپان با کلاه قشقایی پس از قهرمانی در آرنولدکلاسیک (ویدئو)

این کلیپ «آقای همساده» با ماجرای کاظم صدیقی «وایرال» شد (ویدئو)

ژست علی دایی در کنار همسرش و خانم بازیگر (عکس)

نظر جالب عادل فردوسی پور درباره عملکرد نکونام در استقلال (ویدئو)

درج نام «خلیج فارس» در تصویر اکانت رسمی ناسا از زمین (عکس)

آرایش و پوشش متفاوت بهنوش طباطبایی! (عکس)

پوشش محسن افشانی بازیگر جنجالی و همسرش در افطاری ابراهیم رئیسی! (تصاویر)

اجرای زیبای داوود کیم (جای) خواننده کی پاپ کره ای در شبکه سه (ویدئو)

سعدالله امیر شقاقی مافیای شرط بندی، در ترکیه بازداشت شد + ویدئو

دیدار «عباس قادری» با ابراهیم رئیسی ! (عکس)

کیم جای (داوود کیم) خواننده موسیقی کی پاپ کره‌ جنوبی در برنامه محفل درخواست تسبیح کرد (+عکس و ویدئو)

استایل زیبا، ساده و خیره کننده «بهنوش طباطبایی» / عکس

بهاره افشاری و تغییر چهره‌اش ۱۸ سال پس از «او یک فرشته بود» (عکس)

آتش گرفتن یک پراید با نارنجک در چهارشنبه سوری پرند (ویدئو)

همسر و پسر نجم الدین شریعتی (عکس)

چهارشنبه سوری دیشب تهران از داخل هواپیما (ویدئو)

باشگاه پرسپولیس در آستانه دربی اینگونه پیام انگیزشی داد (تصویر)

تصاویر چهارشنبه سوری از برج میلاد: تهران شهر جنگ زده شد! (ویدئو)

انفجار مهیب در شب چهارشنبه سوری در استان خوزستان ! (ویدئو)

مجادله «خورشید خانم» مو طلایی با رضا رشیدپور بر سر جریمه ۳ میلیونی حجاب (+تصویر)

«یاسمین مقبلی» به زمین برگشت (ویدئو)

تجمع بازنشستگان در اعتراض به حقوق های زیر خط فقر + عکس

محمدرضا گلزار در جمع ملی‌پوشان ایران + عکس

رهبر انقلاب به فرماندهان کل ارتش و سپاه مدال داد (+عکس)

سرمربی پرتغالی سپاهان و همسر جوان و بازیگرش، شیدا مقصودلو در کنسرت علیرضا قربانی (ویدئو)

فیلم وایرال شده از حسین یکتا در شبکه افق در شب قبل انتخابات: هر کی نمی خواد رای بده بره ! (ویدئو)

حوادث چهارشنبه آخر سال: لحظه افتادن بمب دست ساز از دستان یک نوجوان (ویدئو)

استایل شیک و ورزشی مریم معصومی در ۳۶سالگی (عکس)

حفظ کرامت شهروندان به سبک دولت انقلابی: آقای رئیسی این عکس را دیده اید!؟ (تصویر)

حضور سحرگاهی رهبری در شهر ری (+ عکس)

عاشقانه اوسمار، سرمربی پرسپولیس با همسرش (عکس)

عاشقانه شهاب حسینی و همسر جدیدش در یک اکران خصوصی (تصاویر)

مجری زن صداوسیما آرزو کرد همه چیز به دوران قبل از رییسی بازگردد! / جبران مافات ژیلا صادقی با حمله به حسن روحانی! (ویدئو)

واکنش طنزآمیز عبدالکریم حسن به مردود شدن گلش در دیدار پرسپولیس - فولاد + تصویر

پیام سیدحسین حسینی به هواداران استقلال (اینستاپست)

استایل شیک و خاص بهاره افشاری در مراسم بزرگداشت علی نصیریان (عکس)

رونمایی بهنوش طباطبایی از مجسمه‌ زیبای خودش ! (عکس)

سخنان قدیمی سخنگوی دولت درباره قیمت ها وایرال شد! (ویدئو)

دختر ترامپ، بیل گیتس، ریانا و زاکربرگ در عروسی پسر ثروتمندترین مرد آسیا (+عکس)

واکنش باشگاه پرسپولیس به هت تریک اوسمار ویرا + عکس

پرطرفدارترین