چه کسی متهم است: ایران یا آمریکا و عربستان؟

با وجود این ادعاها باید از این منتقدان پرسید اگر کسب سلطه منطقه ای نیازمند تداوم داشتن یک رویکرد بلند مدت برتری شاخص های قدرت ملی است، چگونه است که از دید اینها ایران ضعیف و محصور شده توانسته است همزمان با این شرایط موجود سلطه منطقه ای خود را افزایش دهد؟

نواندیش: داگ باندو در فوربس در مطلبی تحت عنوان «چه کسی متهم است» با اشاره به انتقادات افراطیون آمریکایی و متحدان عرب و اسراییلی این کشور از مذاکره آمریکا با ایران و نیز حمایت متحدان آمریکا از نیروهای سلفی تندرو نوشت: سوال اساسی این است که چه کسی صلح و ثبات منطقه را بر هم می زند؟ ایران یا آمریکا و عربستان؟

به گزارش سرویس بین الملل نواندیش متن کامل این یادداشت به شرح زیر است:

تصمیم دولت اوباما برای مذاکره با تهران باعث ایجاد نگرانی در میان برخی سیاستمداران و تحلیلگران (محافظه کار) آمریکایی شده که از ایده جنگ دائمی در منطقه خاورمیانه دفاع می کنند.

یکی از مهم ترین دلایل اعتراض های این گروه این است که مذاکرات تنها روی موضوع هسته ای متمرکز است و شامل دیگر موضوعات نیست. از جمله اینکه منتقدان می گویند دولت اوباما مساله مداخلات و نفوذ ایران در خاورمیانه را جزء موضوعات مورد گفت و گو با این کشور قرار نداده است.

این منتقدان به گفته خودشان جاه طلبی های بلند پروازانه ایران در منطقه را محکوم می کنند. برای مثال اندیشکده محافظه کار " ابتکار سیاست خارجی " Foreign Policy Initiative = FPI در تحلیل اخیر خود مدعی است " ایران سال هاست در حال برنامه ریزی برای تسلط بر منطقه است."پس از وقایع اخیر در یمن این اندیشکده در گزارشی مدعی شد " تهران کنترل چهارمین پایتخت عربی را نیز در خاورمیانه به دست گرفت." !

نشریه اکونومیست نیز با لحنی کمی متفاوت تر ولی مشابه این گروه از کنترل ایران بر 4 پایتخت عربی بیروت، دمشق، بغداد و صنعا گزارش داد.

در حالی که به گقته منتقدان بیشتر دولت ها در منطقه خواهان بسط نفوذ ایران نیستند و از سوی دیگر آمریکا نیز به عنوان یک قدرت جهانی نفوذی سراسری در منطقه خلیج فارس و شمال آفریقا و عراق و اردن و... دارد. از سوی دیگر به همان اندازه ایران، عربستان سعودی نیز در خلیج فارس و مصر و در میان شورشیان مسلح سوریه نفوذ دارد باید به این لیست، قدرت نظامی رژیم اسراییل را نیز به عنوان مهم ترین متحد منطقه ای آمریکا اضافه کرد.

متحد اصلی و مهم منطقه ای ایران کشور جنگ زده سوریه است که در آن قدرت بشار اسد به سختی از شهر دمشق و مناطقی از حومه آن فراتر می رود. از سوی دیگر تهران در لبنان نیز به واسطه گروه حزب الله نفوذ دارد اما یک گروه نسبتا مستقل است، در یمن نیز حوزه نفوذ حکومت ایران به جز اینکه ارتباطاتی با یک گروه و جنبش ناراضی که سال هاست با حکومت مرکزی در صنعا درگیر بوده ، فراتر نمی رود.

به بیان دیگر نفوذ ایران در بغداد به دلیل سیاست های محاسبه گرانه این کشور در عراق نبوده است و ریشه آن بیشتر ناشی از ارتباطات فرهنگی عمیق و وثیق دو کشور است مضاف بر اینکه جورج دبلیو بوش با حمله به عراق در سال 2003 و سرنگونی صدام یکی از مهم ترین دشمنان ایران را در منطقه سرنگون کرد و راه را برای افزایش نفوذ ایران در عراق گشود. با این حال اندیشکده FPI در گزارش خود از نقش و نفوذ منطقه ای ایران می نویسد:" از سال 2003 و از زمان حمله به عراق، تهران تلاش خستگی ناپذیری را مصروف روی کار آمدن یک دولت شیعی متحد در عراق مصروف کرده است." ظاهرا این اندیشکده فراموش می کند از سال 2003 تا سال 2011 (یعنی سال خروج نظامیان آمریکایی از عراق) آمریکا به همان اندازه ایران سخت کوشید تا در ساختار سیاسی عراق نفوذ یابد اما این تلاش ها رهین موفقیت نشد و عراق آن گونه که دولت آمریکا می خواست در نهایت به یک کشور میزبان پایگاه های نظامی آمریکایی برای استفاده در صورت لزوم علیه ایران تبدیل نشد.

در حالی که رابطه عراق با ایران یک رابطه عمیق و جامع است پیوند واشنگتن با دولت بغداد بیش از آنکه رابطه ای عمیق و پایدار باشد رابطه ای موردی و سست بوده و خواهد بود.

با این حال مجله اکونومیست در گزارش خود هشدار می دهد که : "رفتار متخاصمانه ایران در خاورمیانه حتی بدون در اختیار داشتن سلاح های هسته ای در حال افزایش است." مایکل مک براید " محافظه کار نیز مدعی است :" ایران همچنان به رفتارهای تهدید آمیز خود علیه منافع ما، متحدان ما و نفوذ در منطقه ادامه خواهد داد." سعود الفیصل وزیر امور خارجه عربستان مدعی است:" ایران در حال کسب نفوذ هژمونیک در منطقه است."

اما هیچ یک از این فعالیت هایی که ایران هراسان به حکومت ایران نسبت می دهند به نفع منافع ژئوپولیتیک این کشور نیست تا باعث بسط قدرت و نفوذ این کشور شود. به هر حال، ایران یک کشور پرجمعیت و بالقوه مرفه است که نمی توان انتظار داشت دست بسته به سلطه ایالات متحده و یا عربستان بر منطقه تن دهد . شاید بهتر این است که جاها عوض شود و حکومت تهران از ایالات متحده و عربستان سعودی بخواهد تا دست از حمایت آشکار از دوستان و پروکسی های شان که افراط گرایان و گروه های سلفی متخاصم ایران جزء بزرگی از آنها هستند، خاتمه دهند.

در واقع سوال اساسی این است که چه کسی صلح و ثبات منطقه را بر هم می زند؟ ایران یا آمریکا و عربستان؟

گزارش خطا