"نرمی استخوان" و روش‌های درمان آن

دکتر فرشید باقری در گفت‌وگو با ایسنا، درباره بیماری راشیتیسم در کودکان، اظهار کرد: راشیتیسم در واقع بیماری نرمی استخوان دوران قبل از بلوغ است که به علت کمبود ویتامین D و تغذیه نامناسب کودک در سنین زیر سه تا پنج سال به وجود می‌آید.

وی ادامه داد: این بیماری معمولا در کودکانی که از لحاظ تغذیه از شیر مادر جدا شده‌اند و قرار است تغذیه معمولی داشته باشند بوجود می‌آید؛ زیرا در این وضعیت کودک دچار کمبود ویتامین D شده یا به دلیل شرایط کلی اقتصادی، اجتماعی و محیطی دچار سوء تغذیه می‌شود.

این متخصص ارتوپد در خصوص علائم بروز این بیماری در کودکان و نوزادان، گفت: از اولین نشانه‌های این بیماری در کودکان می‌توان به تاخیر در راه رفتن و دندان درآوردن اشاره کرد. همچنین بازتر بودن فضای بین استخوان‌های جمجمه که در کودکان طبیعی در چند ماهگی بسته می‌شود، اما در کودکان مبتلا به این بیماری، مدت بیشتری باز  می‌ماند که نشان‌دهنده کندی روند ترمیم استخوان در این افراد است.

باقری ادامه داد: در سنین بالاتر کودکان مبتلا به نرمی استخوان دچار احساس خستگی، ضعف و وجود برآمدگی استخوان در محل اتصال غضروف دنده‌ها به محل استخوان‌ها می‌شوند که به علت نرسیدن ویتامین D کافی رخ می‌هد. همچنین بزرگ‌تر بودن شکم نسبت به سن کودک و وجود شیار بین دنده و شکم از جمله علائم این بیماری هستند.

وی با اشاره به اینکه تغییر شکل استخوان‌ها به علت کمبود ویتامین D و استخوانی نشدن شبه استخوان‌ها در زانو به شکل پرانتزی و x یا مخلوطی از هر دو در می‌آید، افزود: این بیماری به دلیل اینکه در سنین رشد اتفاق می‌افتد و تشکیل اندام‌ها تثبیت می‌شود، اختلالات قد در فرد را موجب می‌شود که برای اصلاح نیاز به درمان پیدا می‌کند و در سنین پایین‌تر، حملات تشنجی به علت اختلال ویتامین و کلسیم ممکن است به وجود آید.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه تشخیص این بیماری در سنین پایین به روش معاینه و اندازه‌گیری مقدار کلسیم، فسفر و ویتامین D قابل انجام است، در خصوص روش‌های تشخیص این بیماری، گفت: گاهی اوقات شرایطی به وجود می‌آید که نیازمند نمونه‌برداری در آزمایشگاه هستیم. اما در مواردی که تغییرات شبه استخوانی به وجود می‌آید، این راه اصلی برای تشخیص نیست.

وی افزود: کودکانی که دچار این بیماری هستند در قسمت صفحه رشد خود دچار اختلالاتی می‌شوند که سطح این صفحه معمولا پهن شده و فاصله آن نیز زیاد می‌شود. همچنین انتهای استخوان شکل فنجانی پیدا می‌کند و این امر منجر به برآمدگی در اطراف مفاصل می‌شود که این موارد در رادیوگرافی قابل تشخیص است.

باقری با اشاره به اینکه راه اصلی درمان، تشخیص به موقع و استفاده از ویتامین D است که بسته به وزن بیمار استفاده می‌شود، افزود: دوره‌ درمان آن نیز کوتاه است و در طول چند ماه به راحتی این بیماری بهبود می‌یابد. کسانی که به کمبود ویتامین D به صورت اکتسابی یا به علت مشکلات محیطی و نحوه تغذیه دچار شده‌اند، قابل درمان هستند و کافی است سبک تغذیه اصلاح شود و رژیم غذایی مناسب ایجاد شده تا بیماری کاملا درمان شود.

وی ادامه داد: در بعضی از موارد بیمارانی هستند که مشکل کلیوی همراه با این بیماری دارند که به این بیماری راشیتیسم مقاوم به درمان می‌گویند و تا زمانی که بیماری کلیوی وجود داشته باشد، این بیماری نیز ادامه پیدا می‌کند.

باقری خاطرنشان کرد: همچنین بیمار گاهی اوقات به مصرف بیشتر ویتامین D نیاز دارد که در نوع خودش سمی نیز هست؛ زیرا ویتامین D از مواردی است که در بدن تجمع پیدا می‌کند و مقدار زیاد آن خطرناک نیز است.

این متخصص ارتوپد در خصوص هزینه درمان این بیماری، گفت: هزینه درمان تا زمانی که تغییر شکل استخوانی به وجود نیامده، ارزان است و مصرف ویتامین D به صورت تزریقی و خوراکی برای درمان این بیماری وجود دارد که درمان آسانی بوده و بهترین راه درمان است. اگر تغییر شکل اندامی ایجاد شده باشد، باید درمان به صورت جراحی شکل گرفته و استخوان‌ها شکسته و اصلاح شوند و این روش علاوه بر اینکه عوارض بالایی دارد، پر هزینه نیز است.

باقری اظهار کرد: در طبیعت، خداوند وجود ویتامین D را برای ما با استفاده از اشعه‌های ماوراء بنفش آفتاب برای پوست تامین کرده است. مردم باید از این موهبت الهی استفاده کنند و برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری از آفتاب به صورت مستقیم در نواحی زانو، هفته‌ای دو تا سه مرتبه در بازه زمانی 15-20 دقیقه استفاده کنند.