کد خبر: ۶۲۳۵۵
تاریخ انتشار: ۰۶ ارديبهشت ۱۳۹۸ - ۱۹:۲۹

معرفى مقالات آكادميك:

علل ناکامی در کاربرد سازوکارهای عدالت انتقالي و تأثیر آن بر بی‏ سامانی سیاسی در ليبي پساقذافی

مهدی ذاکریان , سید رضی عمادی

فصلنامه رهيافت هاى سياسي و  بين المللى دوره ١٧ شماره ٣

چکیده

لیبی پس از تونس و مصر، سومین کشور شمال آفریقا بود که اعتراض‏های ضدحکومتی را در سال 2011 با هدف تغییر نظام سیاسی دیکتاتوری به دموکراسی تجربه کرد. در حالی که معمر قذافی در دوران 43 سالة قدرت خود مرتکب نقض فاحش و همه‏جانبة حقوق بشر علیه شهروندان لیبی شده بود، در جنگ داخلی سال 2011 نیز مرتکب جنایت‏های تصریح­شده در اساس­نامة دیوان کیفری بین‏المللی، شامل جنایت جنگی، جنایت علیه بشریت، جنایت علیه صلح شد. از این‏رو، اجرای عدالت انتقالی دربارة معمر قذافی و عناصر اصلی حکومت وی که در نقض حقوق بشر و جنایت‏های سه‏گانه نقش داشتند، مورد توجه محافل داخلی لیبی و بازیگران نظام جهانی قرار گرفت. با وجود این­که سازوکارهای عدالت انتقالی در لیبی پساقذافی مورد توجه قرار گرفت، اما در زمینة اجرا تجربة موفقی نبوده است. نگارندگان این مقاله با بهره‏گیری از روش توصیفی- تحلیلی و چارچوب مفهومی عدالت انتقالی در حقوق بین‏الملل، درصدد پاسخ­گویی به این پرسش کلیدی هستند که چه عواملی سبب ناکامی در کاربرد سازوکارهای عدالت انتقالی در لیبی پساقذافی شده است؟ فرضیة مورد آزمون در پاسخ به این سؤال نیز این است که اگرچه هدف نهایی از اجرای عدالت انتقالی «تقویت حکومت قانون و نهادینه کردن پاسخ­گویی مقامات» است، اما به کارگیری کارامد سازوکارهای عدالت انتقالی مستلزم آمادگی آن جامعه، از جمله وجود ثبات سیاسی و امنیت است که در لیبی پساقذافی نبود؛ این عدم آمادگی سبب اثرات معکوس سازوکارهای عدالت انتقالی و افزایش ناامنی شده است.

واژگان کلیدی

لیبی، پساقذافی، عدالت انتقالی، معمر قذافی، دیکتاتوری، داعش.


منابع و مآخذ مقاله

الف) منابع فارسی

تاموشات، کریستیان. (1391). حقوق بشر، ترجمه حسین شریفی طرازکوهی، تهران: انتشارات میزان.

ذاکريان، مهدي. (1393). محاکم کيفري بين‏المللي، تهران: انتشارات تيسا.

ذاکريان، مهدي. (1392). همه حقوق بشر براي همه، تهران: انتشارات ميزان.

ذاکريان، مهدي؛ عمادي، سيدرضي. (1392). سازوکارها و کارکرد عدالت انتقالي؛ تحولي مهم در حقوق بين‏الملل، فصلنامه سازمان‏هاي بين‏المللي، سال اول، شماره اول.

فابر، سسیل. (1390). عدالت در جهان متحول، ترجمه رستم فلاح، تهران: اتشارات دانشگاه امام صادق (ع).

ب) منابع انگلیسی

Al Jazeera. (22 Aug 2011). Profile: Muammar Gaddafi, Available at: http://www.aljazeera.com/indepth/2011/02/201122117565923629.html

Alexander. Jane. (2003). A Scoping study of Transitional Justice and Poverty Reduction, London Department for International Development, Available at: http:// www.grc-exchange.org/docs/SSAJ56.pdf>.

Amnesty International. (2011). the Battle for Libya: Killings, Disappearances and Torture.

Brookings Doha Center. (December 2013). Reconstructing Libya: Stability through National Reconciliation, Available at: https://www.brookings.edu/research/reconstructing-libya-stability-through-national-reconciliation/

Chatham House. (2012). Libya: Establishing the Rule of Law, Available at: https://www.chathamhouse.org/publications/papers/view/184599

Chivvis, Christopher S. and Martini, Jeffrey. (2014). Libya after Qaddafi: Lessons and Implications for the Future, Rand Corporation.

CNN. (2015). 2011 Libya Civil War Fast Facts, 1 April, Available at: http://edition.cnn.com/2013/09/20/world/libya-civil-war-fast-facts/

Danvers, William. (2016). Building a New Foundation for Stability in Libya, Center for American Progress, Available at: https://cdn.americanprogress.org/wpcontent/uploads/2016/03/08130747/030816_LibyaReport.pdf.

Hookham, Mark. (2013). MI6 warns Libyan Arms Dumps are Tesco for World Terrorists, the Sunday Times, 16 Murch.

Kersten, Mark. (2015). Transitional Justice without a peaceful Transition; the case of post- Gaddafi Libya, Centre for research on Peace and Development, Working Paper, No. 38.

Lacher, Wolfram and Cole, Peter. (2014). "Politics by Other Means: Conflicting Interests in Libya’s Security Sector.

Law No 29 on Transitional Justice, (2013).

Maiese, Michele. (2003). The aims of Restorative Justice, Beyond Intractibility, Avai;able at: http://www.beyondintractability.org/bi-essay/restorative-justice.

Naraghi Anderlini, Sanam and Pampell, Connway Camille and Kays, Lisa. (2009). Transitional Justice and Reconciliation, in "Women waging Peace: Inclusive Security, Sustainable Peace, A Toolkit for Advocacy and Action, available at: http://www.huntalternatives.org/download/49_transitional_justice.pdf

Netherlands, The: Ministry of Foreign Affairs. (2014). Libya: Militias; Tribes and Islamists, Available at: https://www.government.nl/documents/reports/2014/12/20/libya-militias-tribes-and-islamists.

Pack, Jason and Smith, Rhiannon. (2014). Libya: The war nobody can win, 19 October, Available at: http://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2014/10/libya-war-nobody-can-win-2014101973131576935.html

Report of the Secretary General (2004), the Rule of Law and Transitional Justice in Conflict and Post Conflict Societies, 23 August, Available at:

Reuters. (2015). Libyan Court sentences Gaddafi son Saif; eight other ex-officials to death, 28 July, Available at: http://www.reuters.com/article/us-libya-security-idUSKCN0Q20UP20150728

Sayigh, Yezid. (2015). Crumbling States: Security Sector Reform in Libya and Yemen, Carnegie Middle East Center,

Sharqieh, Ibrahim. (2013). Reconstructing Libya: Stability through National Reconciliation, Brookings Doha Center Analysis Paper.

Showaia, Kamal M. (2014). Transitional Justice in Libya: between current challenges and future prospects, 13 Macquarie Law Journal 61.

The Constitution Declaration. (2011). Available at: https://www.ilo.org/dyn/natlex/docs/ELECTRONIC/93473/109280/F1317964321/ly005en.pdf

Val Garijo, Fernando. (2010). Reparations for Victims as a key element of Transitional Justice in the Middle East Occupied Territories: A Legal and Institutional Approach, International Studies Journal (ISJ), Vol.6, No.4.

Wiebelhaus Brahm, Eric. (2014). all retributive Justice; no restorative Justice in the post Arab spring middle East, Middle East Institute, Available at: http://www.mei.edu/content/all-retributive-justice-no-restorative-justice-post-arab-spring-middle-east

Zawati, Hilmi M. (2014). the challenge of prosecuting conflict- related Gender-Based Crimes under Libyan Transitional Justice, Journal of International Law and International Relations, Vol 10.
نظر شما
* کد کپچا:
captcha

گلزن استقلال: خدا را شکر برای این «سیلی»!

چرا بازیکن شمس آذر پس از گلزنی به استقلال عدد 4 نشان داد!؟

گلایه روزبه چشمی از باشگاه استقلال

معرفی و نقد فیلم آسفالت سیتی Asphalt City 2023 : معمایی و دلهره‌آور!

حمله یک استقلالی به درویش: وزیر ورزش قبلی رفت، پرسپولیس هنوز دنبال جام است؟!

هشدار صحرایی: این معلمان از رتبه بندی محروم می شوند

سعید دقیقی خطاب به وحید کاظمی: اگر برای استقلال پنالتی گرفتی، باید بازیکن را هم اخراج می کردی!

معرفی و نقد فیلم سه تفنگدار: میلادی (قسمت دوم) The Three Musketeers Part II Milady 2023

روایت CNN از نتیجه حمله ریزپرنده ها به پایگاه شکاری اصفهان (تصویر)

حاشیه های استقلال - شمس آذر: مشت های گره کرده نکونام ، اعتراض کادر فنی حریف و در زمین ماندن قزوینی ها!

حضور استقلالی ها و پرسپولیسی ها در مراسم ختم همسر یک اصلاح طلب (عکس)

پرویز داوودی به خاک سپرده شد (عکس)

استقلال در دیداری نفس گیر صدر را پس گرفت

کارشناسی داوری دیدار استقلال - شمس آذر قزوین : کاظمی یک پنالتیِ درست گرفت و یک پنالتیِ دیگر نگرفت!؟

واکنش امیرعبداللهیان به اقدام اسرائیل در اصفهان

تغییر چهره و استایل (غزل شاکری) «آذر گل دره ای» سریال شهرزاد بعد 9 سال + تصاویر

درخواست نکونام از هواداران استقلال (تصویر)

فرودگاه دبی در آب غرق شد (ویدئو)

تصویر وایرال شده از زنان نظامی در رژه ارتش (عکس)

تجمع مقابل سفارت اردن در تهران (عکس)

پیتزا داوود پلمب شد (عکس)

تصویر بارش باران در ساحل سرخ جزیره هرمز (ویدئو)

تیپ جذاب و شیک آزاده صمدی (عکس)

با پادشاه اردن، همسر و فرزندانش آشنا شوید؛ از پرنسس ایمان تا پرنسس سلما

واکنش آرش رضاوند به تغییر نحوه تعیین قهرمان لیگ برتر + تصویر

تصاویر دلبرانه بازیگر دونگ‌ یی در طبیعت کره‌ جنوبی (عکس)

چهره جدید خانم مجری تلویزیون همه را شوکه کرد (عکس)

تصویر همسر واقعی جومونگ (عکس)

صحنهٔ زورگیری در بزرگراه صدر بازسازی شد (ویدئو)

محافظ مسی بالاخره شکست خورد! (ویدئو)

عکس یادگاری یک اسرائیلی با بدنه موشک ایرانی در کنار بحر المیت

بقایای موشک‌های سپاه در اراضی اشغالی (تصاویر)

استایل جدید ستاره استقلالی و همسر خارجی‌اش (عکس)

مدلینگ «دونگ‌ یی» (تصاویر)

واکنش رامین رضاییان به حمله موشکی ایران به اسرائیل (تصویر)

واکنش ملیکا زارعی به حمله ایران به اسرائیل (تصویر)

بمب الکترومغناطیسی چیست و چگونه عمل می کند؟ (+عکس)

تغییر چهره مهتاب کرامتی از «هلن» و «ماری» سریال مردان آنجلس تاکنون (عکس)

تصاویر عصبانیت شدید آل کثیر و اعتراض به کادر فنی پرسپولیس

پای هدیه تهرانی به وسط بحث درباره چهره سحر دولتشاهی باز شد! (تصاویر)

تیپ جوان‌پسند و متفاوت بهاره رهنما در کالیفرنیا (+عکس)

خبرگزاری اصولگرا خواستار محرومیت حضور زنان در ورزشگاه‌ها شد: گلر استقلال دختر بی حجاب را بغل و به پلیس حمله کرد! (عکس)

توییت جدید رسول خادم درباره زنان کپرنشین سیستان و بلوچستان (تصویر)

تغییر چهره «محیا دهقانی» بازیگر نقش «نجلا» در 32 سالگی (تصاویر)

تغییر چهر «بانو یومیول» در سریال جومونگ بعد از 18 سال (تصاویر)

تصویر خوش و آب رنگ و پوشیده بهنوش طباطبایی

«جونگ‌ یی»؛ سریالی کره‌ای که طرفداران «دونگ‌ یی» باید ببینند + تصاویر

خبر خوش بیرانوند برای هواداران پرسپولیس (عکس)

سانسور مومنانه هم رسید: پخش زنده سخنان منصور ارضی در زمان انتقاد از پناهیان قطع شد! (ویدئو)

واقعیت زورگیری در اتوبان صدر؛ چه‌کسی تیراندازی کرد؟+ عکس

پوشش متفاوت زهرا داوودنژاد در مراسم ختم برادرش (عکس)

نظر 3 کارشناس برنامه فوتبال برتر درباره داوری پر حاشیه استقلال - مس رفسنجان + ویدئو

تیپ تازه «بانو سوسانو» در پشت صحنه یک تئاتر (+عکس)

شیخ علیرضا پناهیان در جلسه اقتصادی دولت رئیسی ! (عکس)

واکنش امیررضا رفیعی به کلیش شیت برای پرسپولیس (تصویر)

عکس‌های شخصی سو سو، خانم بازیگر سریال جومونگ (تصاویر)

اکران همزمان «مست عشق» در ایران و ترکیه/ «هانده ارچل» به ایران می آید؟ (+تصاویر)

قاب سه نفره رضا داوودنژاد با نیکی کریمی و دختر عمویش (عکس)

حرکت قشنگ ستاره پرسپولیس در قبال بازیکن استقلال + تصویر

سحر دولتشاهی و همایون شجریان در قابی زیبا و بی نظیر (عکس)

باریک‌ترین آپارتمان جهان در قم! (عکس)

تجمع بازنشستگان در چند شهر؛ مستمری ها باید مطابق قانون زیاد شود (+عکس)

رفتار مشابه نکونام و دخترش در واکنش به فرصت سوزی بازیکنان استقلال ! (تصاویر)

پوشش و استایل متفاوت بهاره رهنما در آمریکا (عکس)

مرادی، کارشناس داوری: توپ استقلال از خط دروازه مس رفسنجان گذشت (+ویدئو)

واکنش تند جواد نکونام به نپذیرفتن گل استقلال مقابل مس: دشمنی شروع شد (تصویر)

تغییر چهره درسا (نیکی نصیریان) سریال بزنگاه بعد از ۱۶ سال +عکس

ماجرای نامه ای که دیر رسید و هویدا اعدام شد (+تصاویر)

پیکر سرلشکر محمدهادی حاجی رحیمی و سید مهدی جلادتی به خاک سپرده شد (+تصاویر)

مراسم تشییع رضا داوودنژاد با حضور هنرمندان (اسامی و تصاویر)

صحبت های سوزناک مونا داوودنژاد در تشییع برادرش رضا: مادربزرگ و عسل منتظرت هستند (ویدئو)

اینفلوئنسر معروف آمریکایی: خامنه ای رهبر عزیز، رحم نکن... (تصویر)

اولین تصویر از غزل بدیعی ، در تشییع همسرش رضا داوودنژاد (عکس)

حضور سیدحسن خمینی، خاتمی، ناطق نوری، جهانگیری و قالیباف در مراسم چهلم آیت الله موسوی بجنوردی (گزارش تصویری)

سلفی جذاب بهنوش طباطبایی با مادرش (عکس)

درخشش بهنوش طباطبایی در استایل جدید (عکس)

قطامِ سریال امام علی(ع) در 51 سالگی و در فرانسه / زندگینامه و کارنامه هنری ویشکا آسایش + تصاویر

تصویر معنادار از جایگاه برخی شخصیت ها در افطاری رهبری که وایرال شد

زین الدین زیدان، رقیب آقای همساده در عشق به کته شد! (ویدئو)

سکانس تلخ رضا داوودنژاد و زهره فکورصبور که هر دو در ۴۳ سالگی درگذشتند + ویدئو

تصاویر جالب دونگ یی و معلمش در ساحل / عکس

مراسم احیا شب بیست و سوم ماه رمضان در حرم امام خمینی (عکس)

واکنش ژیلا صادقی به فوت رضا داوودنژاد خبرساز شد (تصویر)

تصویری بی نظیر و متفاوت از پل خواجو

دختر سرمربی سابق پرسپولیس با پیروزی در انتخابات، شهردار شد! (تصویر)

عاشقانهِ تلخ رضا داوودنژاد با همسرش غزل بدیعی: دوست دارم شادت کنم (ویدئو)

تصویر سردار محمدرضا زاهدی در کنار رهبر انقلاب (عکس)

استوری فرهاد مجیدی برای رضا داوودنژاد (تصویر)

واکنش نرگس محمدی به فقدان رضا داوودنژاد (تصویر)

تصاویر ۷ شهید حمله رژیم اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه (عکس)

پرطرفدارترین

حرکت منشوری اسماعیلی‌فر پس از گل‌زنی برای پرسپولیس مقابل نفت آبادان + عکس

سرنوشت یک وعده دیگر وزیر آموزش و پرورش: «رفاهیات معلمان» هوا شد!

این افراد لب به جگر نزنند

پشت پرده بازگشت گشت ارشاد

از انکار هلوکاست تا به رسمیت شناختن اسرائیل؛ معجزه هزاره سوم چگونه کارش به اینجا رسید؟!