جزييات جديد از "ديدار اصلاح طلبان با رهبرى"/نامزد طلايي ۱۴۰۰؛ فقط اصلاح‌طلب

آرمان- احسان انصاری: پس از درگذشت آیت‌ا... هاشمی جریان اصلاحات تلاش کرد به شکل‌های مختلف با رهبر معظم انقلاب ارتباط خود را بیشتر و عمیق‌تر کند و به همین دلیل برخی از شخصیت‌های جریان اصلاحات بدون واسطه با رهبر معظم انقلاب درباره دغدغه‌های اصلاح‌طلبان گفت‌وگو و رایزنی کردند. این در حالی است که به تازگی جلسه‌ای بین برخی از اصلاح‌طلبان و رهبر معظم انقلاب برگزار شده که طرفین به بیان دیدگاه‌های خود درباره چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی کشور پرداختند. دکتر محسن رهامی چهره شناخته شده جریان اصلاحات نیز یکی از افرادی بوده که در جلسه با رهبر معظم انقلاب حضور داشته است. به همین دلیل و برای بررسی محتوای این جلسه و همچنین مهم‌ترین تصمیمات جریان اصلاحات برای انتخابات مجلس و ریاست جمهوری آینده با ایشان گفت‌وگو کردیم. رئیس انجمن مدرسین دانشگاه‌ها تصریح می‌کند: «بدون شک اولویت اول ما برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده حضور با یک کاندیدای اصلاح‌طلب خواهد بود. با این وجود همیشه اراده ما، اولویت‌های ما را تعیین نمی‌کند. به نظر من شرایط انتخابات ریاست جمهوری سال۱۴۰۰ را شرایط سیاسی، وضعیت تعیین صلاحیت‌ها و همچنین شرایط منطقه خاورمیانه تعیین خواهد کرد». ایشان همچنین درباره احتمال حمایت اصلاح‌طلبان از علی لاریجانی خاطر نشان می‌کند: «هنوز در جریان اصلاحات به این نتیجه نرسیده‌ایم که از آقای لاریجانی حمایت کنیم و اولویت نخست اصلاح‌طلبان حضور با یک کاندیدای اصلاح‌طلب خواهد بود. در شرایط کنونی در اتاق فکر اصلاح‌طلبی یکی از مسائلی که مطرح می‌شود همین مسأله است و اصلاح‌طلبان معتقدند اگر جریان اصلاحات در انتخابات۱۴۰۰ به بن‌بست رسید، احتمال اینکه از آقای لاریجانی حمایت کند وجود خواهد داشت. در نتیجه اگر این اتفاق رخ بدهد تصمیم اصلاح‌طلبان در سال۹۲ درباره آقای روحانی در سال۱۴۰۰ درباره آقای لاریجانی تکرار خواهد شد. بدون شک آقای لاریجانی فردی است که ما می‌توانیم در تنگناها روی او حساب کنیم. در نتیجه در شرایط کنونی نیز اصلاح‌طلبان تلاش خواهند کرد با ایشان زاویه نداشته باشند و تا حدود زیادی با ایشان همکای داشته باشند». در ادامه متن گفت‌وگوی دکتر محسن رهامی با «آرمان» را از نظر می‌گذرانید.

در شرایط کنونی مهم‌ترین انتظار اصلاح‌طلبان از آقای روحانی چیست؟ چرا جهت‌گیری دولت آقای روحانی به سمتی است که برخی شائبه‌ها مبنی بر فاصله‌گیری از جریان اصلاحات به وجود آمده است؟

دولت آقای روحانی برآمده از جریان اصلاحات است و به همین دلیل اصلاح‌طلبان انتظار داشتند جهتگیری و مسیر پیش روی دولت آقای روحانی به سمت اهداف از پیش تعیین شده جریان اصلاحات باشد. با این وجود انتظار ما از آقای روحانی انتظاری نیست که ما از رئیس دولت اصلاحات و یا آیت‌ا... هاشمی(ره) داشتیم. ما باید این نکته را بپذیریم که آقای روحانی ویژگی‌های خاص خود را دارد. به نظر می‌رسد آقای روحانی به این نتیجه رسیده که اگر دولتش به نام دولت اصلاح‌طلبی معرفی شود برای وی هزینه هایی در پی خواهد داشت و برخی از نهادهای قدرت با دولت وی همراهی نخواهند کرد. در نتیجه تصمیم گرفته از تشکیل یک دولت صددر‌صد اصلاح‌طلب پرهیز کند و از چهره هایی در کابینه خود استفاده کند که مورد حساسیت برخی نهادهای قدرت نباشند. به عبارت ساده‌تر روحانی تمایل ندارد دولتش با مارک اصلاح‌طلبی شناخته شود. برخی از شخصیت‌های جریان اصلاحات نسبت به انتخاب وزرای آقای روحانی گلایه و انتقاد داشتند و معتقد بودند که بین دیدگاه‌های آقای روحانی در دوران مبارزات انتخاباتی و نوع چینش کابینه فاصله افتاده است. با این وجود اصلاح‌طلبان به صورت کلی به دیدگاه‌های آقای روحانی برای انتخاب اعضای دولت احترام گذاشتند و حمایت خود را از دولت همچنان ادامه دادند.

به نظر شما رابطه اصلاح‌طلبان با دولت آقای روحانی در چهار سال آینده با چه فراز و نشیب هایی همراه خواهد بود؟ مهم ترین اندیشه‌های جریان اصلاحات برای دوران پس از ریاست جمهوری آقای روحانی چیست؟

اگر آقای روحانی در چهار سال آینده به وعده هایی که به مردم و بدنه اجتماعی جریان اصلاحات داده عمل نکند این خطر وجود دارد که عقبه اجتماعی جریان اصلاحات و دولت در انتخابات98 و 1400 دچار ضعف شود و نتواند به اهداف خود برسد. بدون شک این یکی از دغدغه‌های اصلی اصلاح‌طلبان است که در شرایط کنونی در اتاق فکرهای جریان اصلاحات مطرح می‌شود. از سوی دیگر انتخابات آینده دارای اقتضائات خاص خود است و از هم اکنون نمی‌توان وارد مصادیق انتخاباتی شد. به همین دلیل نیز جریان اصلاحات نمی‌تواند از اکنون برای چهار سال آینده نسخه بپیچد و در سال‌های پیش‌رو به هیچ عنوان به نسخه دست نزند.

شما و آقای منتجب نیا به تازگی و به نمایندگی از جریان اصلاحات با رهبر معظم انقلاب دیدار داشته‌اید؟ جزئیات این دیدار چیست؟

این دیدار در جهت نزدیکی بیشتر جریان اصلاحات به هسته مرکزی نظام و از بین بردن برخی شائبه‌ها صورت می‌گیرد. از سوی دیگر اصلاح‌طلبان برای بسیاری از دغدغه‌های جامعه با رهبر معظم انقلاب و مشاوران و شخصیت‌های تأثیرگذار نظام رایزنی و مذاکره می‌کنند و ادامه این رایزنی‌ها نیز ضرورت دارد. بنده و آقای منتجب نیا به نمایندگی از شخصیت‌های جریان اصلاحات درخواست وقت ملاقات با مقام معظم رهبری را کرده بودیم که ایشان نیز با درخواست ما موافقت کردند و این دیدار برگزار شد. جزئیات دقیق این جلسه به دلیل اینکه باید از سوی دفتر مقام معظم رهبری منتشر شود قابلیت رسانه‌ای شدن ندارد و بنده نمی‌توانم زیاد محتوای جلسه را برای افکار عمومی باز کنم. با این وجود در این جلسه بین ما و مقام معظم رهبری دیالوگ برقرار شد. به این صورت که ما دغدغه‌های خود را در محضر ایشان مطرح می‌کردیم و ایشان نیز توضیحاتی را عنوان می‌کردند و دیدگاه خودشان را بیان می‌فرمودند. یکی از نکاتی که در این دیدار مطرح شد ضرورت دیدارهای مستقیم اصلاح‌طلبان با مقام معظم رهبری و نزدیک‌تر شدن روابط بود. جریان اصلاحات به دنبال این است که در جهت وحدت و همگرایی جریان‌های سیاسی با نظام رابطه خود را با مقام معظم رهبری و همچنین نهادهای تأثیرگذار نظام تقویت کند و بهبود ببخشد. مسأله مهم دیگر اینکه جریان اصلاحات به دنبال این است که دیدگاه‌های مقام معظم رهبری را درباره جریان اصلاحات و دغدغه‌های ایشان در این باره را به صورت مستقیم و بدون واسطه از زبان خود ایشان بشنویم تا بهتر بتوانیم دیدگاه‌های ایشان را در سیاست‌های راهبردی جریان اصلاحات پیاده کنیم. نکته دیگر اینکه در این جلسات طرفین می‌توانند به صورت شفاف و بدون دغدغه مسائل خود را مطرح کنند و به همین دلیل درباره بسیاری از مسائل شفاف سازی صورت می‌گیرد.

در این دیدار مقام معظم رهبری چه دیدگاه‌هایی را نسبت به جریان اصلاحات و دغدغه‌های شما مطرح کردند؟

رهبر معظم انقلاب با سعه صدر، لطف و عنایت ویژه با دغدغه‌های ما برخورد کردند و نسبت به همه نکاتی که ما با ایشان مطرح کردیم دیدگاه‌های خود را مطرح کردند. از سوی دیگر ایشان تحلیل خود را نیز نسبت به شرایط داخلی و خارجی بیان فرمودند و فرصت‌ها و چالش‌های پیش رو را به خوبی برای ما تشریح کردند. در طول یک ساعتی که ما در محضر ایشان بودیم نکاتی را که از قبل یادداشت کرده بودیم را خدمت ایشان عنوان کردیم و ایشان نیز به صورت کامل به سخنان ما گوش دادند. بزرگان جریان اصلاحات همواره به ادامه این رایزنی‌ها و گفت‌وگو‌ها با مقام معظم رهبری تأکید دارند و معتقدند ادامه این گفت‌وگو‌های بی‌واسطه می‌تواند به باز کردن بسیاری از گره‌های فضای سیاسی ایران کمک کند و شرایط بهتری را برای مدیریت کشور به وجود بیاورد. در این دیدار مقام معظم رهبری دیدگاه‌های خود را درباره دغدغه‌های ما مطرح کردند و هیچ گونه امر و نهی نسبت به مسائل مختلف نداشتند. ایشان بیشتر تحلیل‌های خود را نسبت به دغدغه‌های ما مطرح می‌کردند.

آیا جلسات اصلاح‌طلبان با مقام معظم رهبری ادامه پیدا خواهد کرد؟

بله، این جلسات در آینده نیز ادامه خواهد داشت. در شرایط کنونی برگزاری این جلسات برای نزدیک کردن دیدگاه‌ها نسبت به هم ضرورت دارد و به همین دلیل در آینده نیز ادامه خواهد داشت.

آیا اصلاح‌طلبان با اصولگرایان معتدل در انتخابات مجلس در سال98 ائتلاف خواهند کرد؟

در شرایط کنونی اظهار نظر درباره این مسأله که آیا اصلاح‌طلبان با اصولگرایان معتدل درانتخابات آینده ائتلاف خواهند کرد و یا اینکه تصمیم دیگری گرفته‌اند به مصلحت نیست و سبب شکاف بین جریان اصلاحات و اعتدالگرایان خواهد شد. ما نباید از هم اکنون مسیر خود را از اصولگرایان معتدل جدا کنیم. در شرایط کنونی در اتاق فکر جریان اصلاحات نه به صورت سلبی و نه به صورت ایجابی هیچ تصمیمی مبنی بر ائتلاف و یا عدم ائتلاف با اصولگرایان معتدل گرفته نشده است. در انتخابات ریاست‌جمهوری 92 و همچنین انتخابات مجلس شورای اسلامی در سال94 شرایط سیاسی کشور و اقتضائات زمان به شکلی بود که اصلاح‌طلبان تصمیم گرفتند برای پیشبرد اهداف خود با اصولگرایان معتدل ائتلاف کنند و در یک جبهه قرار بگیرند تا جریان رقیب نتواند به پیروزی دست پیدا کند. بدون شک اولویت اول ما در انتخابات مجلس سال98 حضور با یک لیست اصلاح‌طلب و استفاده از ظرفیت نیروی انسانی جریان اصلاحات است. با این وجود اگر شرایط ایجاب کند که جریان اصلاحات با ائتلاف می‌تواند به اهداف مهم‌تری دست پیدا کند قطعا به دنبال ائتلاف با اصولگرایان معتدل خواهیم رفت. در این زمینه عملکرد نهادهای نظارتی نیز حائز اهمیت است و می‌تواند در تصمیم گیری اصلاح‌طلبان تأثیرگذار باشد. در شرایط کنونی جریان اصلاحات در حال بررسی و ارزیابی کسانی است که در انتخابات گذشته با اصلاح‌طلبان ائتلاف کردند. جریان اصلاحات به دنبال این است که این افراد که با حضور در لیست امید مورد اقبال مردم قرار گرفتند به چه میزان بر تعهدات خود به مردم و جریان اصلاحات پایبند هستند و یا رویکرد دیگری در پیش گرفته‌اند.

نتیجه این بررسی‌ها چه بوده است؟ آیا جریان اصلاحات از عملکرد اصولگرایانی که در لیست امید قرار داشته‌اند رضایت دارد؟

برخی از این افراد هنگامی که از گیت مجلس عبور کردند تعهدات خود را فراموش کردند و در همراهی با سیاست‌های جریان اصلاحات و فراکسیون امید کوتاهی کردند. با این وجود مجموعه فراکسیون امید و مجلس دهم رویکرد حمایتی نسبت به دولت آقای روحانی داشته است. مهم ترین دغدغه جریان اصلاحات نیز همین مسأله بوده که مجلس رویکرد حمایتی نسبت به دولت داشته باشد و مانند مجلس نهم در مسیر حرکت دولت سنگ‌اندازی نکند. در نتیجه مجلس دهم در بسیاری از مسائل نسبت به آرمان‌های جریان اصلاحات وفاداری نشان داده است. در نتیجه نباید با برخی انتقادات بین جریان اصلاحات و جریان‌های همسو شکاف ایجاد کرد. ما باید به مسائل سیاسی به صورت نسبی نگاه کنیم و نه مطلق. ممکن است در یک مقطع زمانی اصلاح‌طلبان از نیروهایی از جریان رقیب کمک بگیرند که کارایی بهتری داشته باشند و بتوانند قطار اصلاحات را با هزینه کمتری به مقصد برسانند. با این وجود اولویت اول ما حضور در انتخابات98 و 1400 با یک لیست و کاندیدای صددرصد اصلاح‌طلب خواهد بود.

استراتژی اصلاح‌طلبان برای انتخابات 1400 چیست؟ آیا اصلاح‌طلبان از آقای روحانی انتظار دارند زمینه به وجود آمدن یک دولت اصلاح‌طلب را پس از خود مهیا کند؟

بدون شک اولویت اول ما برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری آینده حضور با یک کاندیدای اصلاح‌طلب خواهد بود. با این وجود همیشه اراده ما، اولویت‌های ما را تعیین نمی‌کند. به نظر من شرایط انتخابات ریاست جمهوری سال1400 را شرایط سیاسی، تعیین صلاحیت‌ها و همچنین شرایط منطقه خاورمیانه تعیین خواهد کرد. در انتخابات ریاست جمهوری سال92 کاندیدای اصلی جریان اصلاحات، رئیس دولت اصلاحات بود. پس از اینکه ایشان به دلایلی در انتخابات حضور پیدا نکردند برخی از دوستان عنوان می‌کردند که یا باید رئیس دولت اصلاحات در انتخابات حضور پیدا کند و یا اینکه جریان اصلاحات نباید در انتخابات از هیچ کاندیدایی حمایت کند. با این وجود برخی از دوستان و از جمله بنده که سابقه سیاسی بیشتری داشتیم عنوان می‌کردیم نباید از انتخابات کناره‌گیری کنیم و باید براساس مقضیات زمانی بهترین تصمیم را اتخاذ کنیم. در نتیجه تصمیم گرفتیم از آیت‌ا... هاشمی و در مرحله بعدی از آقای ناطق نوری درخواست کنیم که در انتخابات حضور پیدا کنند. در نهایت نیز جریان اصلاحات از بین آقای عارف و روحانی به این نتیجه رسید که اگر از آقای روحانی حمایت شود، ایشان از شانس بالایی برای پیروزی برخوردار هستند. جریان اصلاحات هیچ گاه انتخابات را ترک نخواهد کرد و همواره تلاش می‌کند در مقاطع مختلف بهترین تصمیم را برای موفقیت بگیرد.

در چه شرایطی احتمال حمایت اصلاح‌طلبان از آقای لاریجانی به عنوان یک اصولگرای معتدل وجود دارد؟

آقای لاریجانی در انتخابات مجلس در سال94 در لیست امید و مورد حمایت اصلاح‌طلبان قرار داشت. به نظر می‌رسد آقای لاریجانی نیز تلاش خواهد کرد در آینده خود را به عنوان یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری معرفی کند. با این وجود هنوز در جریان اصلاحات به این نتیجه نرسیده ایم که از آقای لاریجانی حمایت کنیم و اولویت نخست اصلاح‌طلبان حضور با یک کاندیدای اصلاح‌طلب خواهد بود. در شرایط کنونی در اتاق فکر اصلاح‌طلبی یکی از مسائلی که مطرح می‌شود همین مسأله است و اصلاح‌طلبان معتقدند اگر جریان اصلاحات در انتخابات1400 به بن‌بست رسید احتمال اینکه از آقای لاریجانی حمایت کند وجود خواهد داشت. در نتیجه اگر این اتفاق رخ بدهد تصمیم اصلاح‌طلبان در سال92 درباره آقای روحانی در سال1400 درباره آقای لاریجانی تکرار خواهد شد. بدون شک آقای لاریجانی فردی است که ما می‌توانیم در تنگناها روی او حساب کنیم. در نتیجه در شرایط کنونی نیز اصلاح‌طلبان تلاش خواهند کرد با ایشان زاویه نداشته باشند و تا حدود زیادی با ایشان همکای داشته باشند. با این وجود اولویت نخست ما کاندیدای اصلاح‌طلب خواهد بود و به همین دلیل ما به دنبال «کاندیدای طلایی» برای انتخابات ریاست‌جمهوری سال1400 هستیم.

جریان اصلاحات نسبت به مسائل مطرح شده درباره برخی محدودیت‌ها چه دیدگاهی دارد؟

تصمیم‌ها باید دارای جنبه‌های قانونی و حقوقی باشد. ما هم در تهران و هم در قم در حال رایزنی با برخی مسئولان و به‌خصوص مراجع معظم قم هستیم. باید فضای سیاسی کشور را به سمت وحدت و همگرایی بیشتر هدایت کنیم. بدون شک با حفظ آرامش می توان بر مشکلات غلبه کرد. رفع چنین موارد، اقدامی است که به وحدت جامعه و تحکیم جایگاه نظام کمک می‌کند.