روز کوروش و نگاه ملي

محمدرضا نسب‌عبداللهی: چندسالی است که شماری از ایرانیان، هفتم آبان به پاسارگاد می‌روند و با گردآمدن در اطراف آرامگاه کوروش، یاد این پادشاه بزرگ ایرانی را‌ گرامی ‌می‌دارند. در سال‌های اخیر این مراسم با برخی برخوردها مواجه شده است. ظاهرا این تصور وجود دارد که ریشه نام‌گذاری روز کوروش در خارج از کشور بوده، اما برخلاف این تصور، ریشه نام‌گذاری روز کوروش از داخل ایران بوده و نه خارج از کشور.

در سال ۱۳۸۴ که بحث آبگیری سد سیوند مطرح شد، شماری از ملی‌گرایان و باستان‌شناسان در ایران، از جمله دکتر پرویز ورجاوند با همراهی برخی افراد دیگر کمیته‌ای را به نام «کمیته نجات پاسارگاد» با هدف جلوگیری از آبگیری سد سیوند راه‌اندازی کردند.

سد سیوند روی رودخانه پلوار در محل تنگه بلاغی در شمال شیراز ساخته شده است. تنگه بلاغی محل عبور جاده باستانی پادشاهی هخامنشی به طول ۱۸ کیلومتر است که پاسارگاد را به تخت‌جمشید و شوش متصل می‌کرده. دکتر ورجاوند و سایر فعالان و دوستداران میراث فرهنگی معتقد بودند که آبگیری این سد باعث ازبین‌رفتن این مسیر تاریخی و همچنین پاسارگاد می‌شود. به همين منظور جمع پيش‌گفته برای جلب توجه دنیا به پاسارگاد و خطر آبگیری، در سال ۱۳۸۴ هفتم آبان را «روز کوروش بزرگ» نامیدند. کوروش زعیم، عضو جبهه ملی ایران، دراین‌باره می‌گوید که کمیته نجات پاسارگاد به پیشنهاد دکتر پرویز ورجاوند تأسیس شده است. او می‌گوید در هفتم آبان ١٣٨٦ به درخواست دکتر ورجاوند به آرامگاه کوروش رفته و درخصوص لزوم ملی‌شدن روز کوروش سخنرانی کرده است. درواقع پیشنهاد روز کوروش از سوی سلطنت‌طلبان نبوده، بلکه از سوی ملی‌گرایان داخل کشور، از جمله دکتر ورجاوند در سال ١٣٨٤ بوده است.

برهمین‌اساس ریشه نام‌گذاری هفتم آبان به‌عنوان روز کوروش، اولا داخلی است و دوما ارتباطی به سلطنت‌طلبان هم ندارد. هرچند ممکن است سلطنت‌طلبان در این سال‌ها از مراسم روز کوروش سوءاستفاده کرده باشند، همچنان که از خیلی از مراسم‌های دیگر هم ممکن است به‌نفع خودشان استفاده کنند. سلطنت‌طلبان از نوروز و چهارشنبه‌سوری و روز حافظ و ... هم برای مطرح‌کردن خودشان استفاده می‌کنند، اما هیچ‌گاه نمی‌توان گفت چون سلطنت‌طلبان از این مراسم به نفع خودشان استفاده کرده‌اند، باید با نگاه ديگري این مراسم‌ها را به چالش کشید.

از سال ۱۳۸۷ به‌بعد شمار شرکت‌کنندگان در مراسم هفتم آبان به‌تدریج افزایش پیدا کرد تا اینکه در سال ۱۳۹۵ این رقم افزایش چشمگیری یافت. نخستین‌بار در سال گذشته شماری از شرکت‌کنندگان در این مراسم به دلیل سردادن برخی شعارها بازداشت و به حبس از شش ماه تا هشت سال محکوم شدند. راه برون‌رفت از این وضعیت چیست؟ آیا باید مانع ابراز علاقه ایرانیان به پیشینه تاریخی‌شان شد؟

به نظر می‌رسد ایرانیان باید بتوانند به پیشینه تاریخی خود افتخار کنند و یاد کوروش، یکی از صلح‌طلب‌ترین پادشاهان ایرانی، را ‌گرامی ‌بدارند.

شرق

گزارش خطا