اخراج تحقيرآميز تيلرسون/پمپئو وزير امورخارجه امريكا شد/ديپلماسي «سيا»

اتفاق‌هاي جاري در كاخ سفيد مربوط به يك فيلم يا داستان تخيلي نيست، بلكه در حال حاضر يك داستان واقعي جريان دارد كه شايد فراتر از تخيل و تصور يك كارگردان و نويسنده هاليوودي باشد. بالاخره دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا پس از ماه‌ها گمانه‌زني ركس تيلرسون، وزيرخارجه را از مسند خود اخراج كرد و مايك پمپئو، رييس سيا را به عنوان جانشين وي اعلام كرد. اين خبر ابتدا توسط واشنگتن‌پست منتشر شد و دقايقي بعد دونالد ترامپ آن را توييت كرد. او در توييتر خود از مايك پمپئو به عنوان وزيرخارجه جديد ايالات متحده نام برد و از ركس تيلرسون به دليل خدماتش تشكر كرد و در ادامه همين توييت از جينا هاسپل به عنوان رييس جديد سازمان اطلاعات مركزي امريكا (سيا) نام برد. اين تغييرات در راس وزارت خارجه ايالات متحده در حالي رخ مي‌دهد كه اكنون دونالد ترامپ مي‌خواهد طي دو ماه آينده با كيم جونگ اون، رهبر كره شمالي ديدار كند. يك مقام ارشد كاخ سفيد به نيويورك تايمز اعلام كرد كه دونالد ترامپ تصميم گرفته است يك تيم جديد را جايگزين تيلرسون پيش از مذاكرات با كيم جونگ اون، رهبر كره شمالي و همچنين مذاكرات تجاري آينده كند.

به گزارش اعتماد از واشنگتن‌پست، ترامپ جمعه گذشته از تيلرسون خواسته است سفر خود به آفريقا را براي بازگشت هرچه سريع‌تر به واشنگتن كوتاه كند. ترامپ در جمع خبرنگاران پس از اعلام رسمي تصميم خود حاضر شد و پمپئو و هاسپل را مورد ستايش قرار داد. او گفت كه من افتخار مي‌كنم كه مدير آژانس اطلاعات مركزي امريكا به عنوان وزير امورخارجه جديد ما معرفي شود. او گفت كه نظرات مشابهي ميان من و مايك پمپئو وجود دارد. او همچنين گفت كه جينا هاسپل را به عنوان اولين زن براي رياست سيا معرفي كرده است. به گفته ترامپ اين يك نقطه عطف تاريخي است. وي افزود: مايك و جينا بيش از يك سال باهم كار كرده‌اند و احترام متقابل زيادي ميان دو طرف وجود دارد. ترامپ همچنين تيلرسون را بسيار مختصر مورد ستايش قرار داد و گفت: من مي‌خواهم از ركس تيلرسون براي خدماتش تشكر كنم. او اقدامات بزرگي در طول چهارده ماه گذشته انجام داد و من براي او و خانواده‌اش آرزوي خوب دارم. ترامپ در سخنان خود گفت كه او و تيلرسون بيش از حد استهلاك در تفاهم با يكديگر داشتند و او احساس كرده كه اين تغيير در حال حاضر نياز است. وي در اين باره گفت: اين تصميم را شخصا گرفتم.ترامپ همچنين در بيانيه خود در خصوص مايك پمپئو گفت: او به عنوان مدير سيا، مورد ستايش تمامي طرفين در جامعه اطلاعاتي قرار گرفت و در ارتقاي توانايي‌هاي دفاعي و تهاجمي ما و ايجاد روابط نزديك با دوستان و متحدان‌مان در جامعه بين‌المللي نقش موثري را ايفا كرد. وي ادامه داد: من مي‌دانم مايك در طول 14 ماه گذشته خيلي خوب عمل كرده است و مطمئن هستم كه او براي كار در اين شرايط بحراني مناسب است. ما برنامه خود براي بازگرداندن موقعيت و جايگاه امريكا در جهان را ادامه خواهيم داد. ما در مسير تقويت همكاري‌ها، مقابله با دشمنان‌مان و خلع سلاح كره شمالي پيش مي‌رويم. مايك پمپئو كه اكنون نامزد سمت وزارت خارجه امريكا شده است نيز در بيانيه‌اي گفت: من از رييس‌جمهور ترامپ به خاطر اجازه دادن به من براي تصدي پست مديريت آژانس اطلاعات مركزي امريكا و همچنين فرصتي كه براي خدمت رساني در سمت وزارت امورخارجه امريكا داده است تشكر مي‌كنم. وي در ادامه بيانيه خود افزود: رهبري او باعث شده تا امريكا امن‌تر شود و من منتظر نمايندگي كردن او و مردم امريكا در ساير نقاط جهان هستم تا موفقيت‌هاي امريكا را افزايش دهم. وي در ادامه عنوان كرد كه خدمتگزاري براي مردان و زنان با استعداد كه من با آنها در سازمان سيا مواجه شدم يكي از افتخارات بزرگ زندگي‌ام بوده است. هاسپل نيز در بيانيه‌اي همچنين گفت كه او براي اين ارتقاي مقام بسيار هيجان زده است. وي افزود كه پس از 30 سال فعاليت به عنوان افسر آژانس اطلاعات مركزي امريكا، من مفتخر بودم كه به عنوان معاون در كنار مايك پمپئو طي يك سال گذشته فعاليت كنم. هاسپل در ادامه تاكيد كرد: از رييس‌جمهور ترامپ بابت اين فرصت و از اعتمادي كه به من براي معرفي به عنوان نامزد مدير آژانس اطلاعات مركزي امريكا داشته است، تشكر مي‌كنم. گفتني است مايك پمپئو و جينا هاسپل براي حضور قطعي در اين سمت‌ها بايد تاييديه سنا را دريافت كنند. گفتني است در آذرماه گذشته رسانه‌هاي امريكايي گزارش دادند كه طبق برنامه‌اي كه جان كلي رييس كاركنان كاخ سفيد ارايه داده است، مايك پمپئو جانشين تيلرسون مي‌شود و سناتور تام كاتن در مسند رياست سيا قرار خواهد گرفت كه به احتمال زياد شواهد حاكي از آن است كه سناتور كاتن تمايلي براي خروج از سنا را نداشته است. اما در آن دوران هم وزارت خارجه و هم كاخ سفيد گزارش‌ها در خصوص اين تغييرات را رد كردند، اما حالا پس از گذشت بيش از 3ماه همان برنامه تنها با يك تغيير عملياتي شد.

اختلافات پردامنه

ركس تيلرسون، وزيرخارجه اخراج شده ايالات متحده از جمله نخستين افرادي بود كه از همان ماه‌هاي ابتدايي شروع به كار در كابينه گمانه‌زني‌ها در خصوص كناره‌گيري يا اخراج او از سمت وزارت خارجه مطرح شد. حتي در طول 14 ماه گذشته مكالمات تند و اختلافات فراواني ميان دو طرف مطرح شد كه بارها گزارش‌هايي در همين خصوص در رسانه‌هاي امريكايي منتشر شد. حتي گزارش‌هايي منتشر شد كه تيلرسون يك‌بار دونالد ترامپ را «احمق» خطاب كرده است. همچنين گزارشي منتشر شد كه تيلرسون بنا بوده در تابستان گذشته از سمت خود اخراج شود كه با وساطت مايك پنس، معاون اول و جيمز متيس، وزير دفاع در سمت خود باقي مانده و مايك پنس از اعضاي كابينه خواسته است تا پايان يك‌سالگي دولت هيچ وزيري جابه‌جا نشود. به گزارش واشنگتن‌پست، تنش ميان ترامپ و تيلرسون چندين ماه است كه روابط ميان دوطرف را تيره و تار كرده است. هرچند دونالد ترامپ به خبرنگاران از اختلافاتش با تيلرسون در خصوص ايران پرده برمي‌دارد اما اين اختلافات تنها به مذاكره با ايران ختم نمي‌شود. بلكه به گفته برخي مقامات اين اختلافات به حدي رسيده است كه در نهايت به اخراج تيلرسون منتهي شده است. در حال حاضر هيچ‌كس نمي‌داند دليل اصلي اين تصميم ترامپ نيست اما ترامپ و تيلرسون اغلب در مورد سياست‌هايي مانند توافق هسته‌اي با ايران و تناقض‌ها در ديپلماسي ايالات متحده با يكديگر اختلاف نظر داشتند. يك سخنگوي تيلرسون روز گذشته گفت كه وزير امور خارجه براي هركاري تمام تلاش خود را انجام داده است و او از دلايل اخراج خود بي‌خبر است. گفتني است تيلرسون سفر خود را در روز دوشنبه به آفريقا نيمه‌تمام گذاشت و به واشنگتن برگشت. او در هواپيما به خبرنگاران گفت كه من احساس مي‌كنم كه بايد به خانه برگردم. با اين حال يك سخنگوي تيلرسون روز گذشته گفت كه وزيرخارجه به‌طورمستقيم با ترامپ صحبت نكرده است. استيو گلدشتاين، معاون ديپلماسي عمومي وزارت امورخارجه در بيانيه‌اي گفت: وزير امورخارجه با رييس‌جمهور صحبت نكرده و دليل اخراج خود را نمي‌داند. شبكه CNBC امريكا نيز تحليل خود در خصوص اخراج تيلرسون معتقد است كه خروج تيلرسون از سمت وزارت خارجه از ماه‌ها پيش انتظار مي‌رفت، اما آنچه مشخص بود او مي‌خواست كه يك سال بطور كامل در اين سمت حضور داشته باشد. مشخص نيست كه خروج وزير امورخارجه چه پيامي براي ساير وزرا داشته باشد. برخي خبرها حاكي از آن است كه يك توافقنامه خودكشي ميان جيمز متيس وزير دفاع، استيون منوشين وزير خزانه‌داري و ركس تيلرسون وزيرخارجه وجود داشته كه در صورتي ترامپ و ديگران سعي در از بين بردن يكي از آنها داشته باشد، استعفا خواهند داد. گفتني است اخراج تيلرسون در روزي رخ داده است كه جيمز متيس از روز يك شنبه در سفربوده و روز گذشته نيز به شكلي ناگهاني وارد افغانستان شد. لازم به ذكر است از زماني كه تيلرسون در ماه فوريه سال 2017 درسمت وزارت خارجه قرار گرفت، بارها و بارها پيام‌هاي متفاوتي از وزارت امورخارجه و كاخ سفيد مخابره شد. به نظر مي‌رسد آخرين درگيري‌هاي داخلي ميان رييس‌جمهور و وزير خارجه براي حل بحران‌هاي بزرگ بين‌المللي مربوط به معامله بزرگ خلع سلاح اتمي كره شمالي بوده است. ترامپ روز شنبه تاييد كرد كه براي تصميم خود در راستاي ديدار با كيم جونگ اون، رهبر كره شمالي با تيلرسون مشورت نكرده است. هر دو نفر حتي در مساله وقايع شارلوتسويل نيز اتفاق نظر نداشتند و دو ديدگاه متفاوت را در خصوص حمله افراط‌گرايان سفيدپوست ارايه دادند. هرچند اكنون ترامپ تصميم به مذاكره با كره شمالي گرفته است ولي ترامپ در ماه اكتبر در توييترش هنگامي كه تيلرسون در چين مشغول رايزني براي كاهش بحران شبه جزيره كره بود نوشت، تيلرسون وقت خود را بيهوده صرف مذاكره براي پايان دادن به برنامه هسته‌اي و موشكي كره شمالي مي‌كند. در ماه اكتبر نيز شبكه خبري NBC گزارش داد كه تيلرسون در آستانه استعفا قرار دارد اما از او خواسته شده است تا پايان سال صبر كند. تيلرسون از جمله افرادي در كابينه ترامپ بود كه همواره تلاش كرده است تا ايالات متحده از پيمان اقليمي و توافق هسته‌اي با ايران خارج نشود. او حتي در بحران كشورهاي حاشيه خليج فارس در مقابل ترامپ ايستاد. ترامپ قطر را به عنوان تامين‌كننده مالي تروريسم خطاب كرد و اين در حالي است كه يك ساعت بعد وزارت خارجه طي بيانيه‌اي خواهان پايان اين بحران عليه قطر شد و شخص تيلرسون نيز پس از اين بحران از وزير خارجه قطر در امريكا استقبال كرد. در پروازي از نيجريه، تيلرسون در ارزيابي خود از مسموميت جاسوسي سابق روسيه در بريتانيا، با كاخ سفيد شكسته شد. او روسيه را به عنوان مسوول اين حمله مشخص كرد و انگشت اشاره دولت بريتانيا را نيز تكذيب كرد.