کد خبر: ۷۵۲۰۵
تاریخ انتشار: ۳۱ ارديبهشت ۱۳۹۷ - ۱۴:۳۱
آیا برجام بیش از آنکه به رفع تحریم‌های همه جانبه و گشایش‌های اقتصادی در کشور بینجامد و فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای را سرعت و عمق دهد، به گسترش نقش و نفوذ ایران در منطقه منجر نشد؟

آیا برجام بیش از آنکه به رفع تحریم‌های همه جانبه و گشایش‌های اقتصادی در کشور بینجامد و فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای را سرعت و عمق دهد، به گسترش نقش و نفوذ ایران در منطقه منجر نشد؟

به گزارش ایسنا، مذاکرات هسته‌ای بعد از یک دهه که در دولت‌های‌ سید محمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد دنبال و با وجود همراهی و همکاری ایران با جامعه بین‌الملل به نتیجه نرسید، در دولت حسن روحانی از سرگرفته شد و در ناامیدی ناشی از سال‌ها بن‌بست در مذاکرات و تحریم‌های اقتصادی‌، امنیتی، سیاسی و هسته‌ای بالاخره به نتیجه رسید و از دل این مذاکرات توافقی تحت عنوان "برنامه جامع اقدام مشترک" به دست آمد که در نهایت با تایید مقامات ارشد ایران و 1+5، اتحادیه اروپا و شورای امنیت سازمان ملل در دی‌ماه 1394 اجرایی شد.

آمریکا و کشورهای اروپایی در مواضع و اظهارات خود در مذاکرات هسته‌ای و بعد از توافق هسته‌ای همواره در لابه‌لای سخنانشان بر این مساله تاکید داشتند که علاوه بر حل و فصل مساله هسته‌ای ایران و برداشته شدن تحریم‌ها، انتظار دارند ایران به کشوری "مسئولیت‌پذیر" در منطقه و نیز دیگر مسایل منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شود.

منظور این کشورها از "مسئولیت‌پذیر" بودن به این معنا بود که ایران باید دست‌های خود در منطقه از جمله سوریه، عراق، لبنان، یمن، شمال آفریقا و غیره را خارج کند و به قواعد بین‌المللی یعنی آنچه کشورهای بزرگ برای منطقه و دنیا دیکته می‌کنند توجه و عمل کند.

اما پاسخ ایران به این رویکرد آمریکا و غرب این بود که اول، مذاکرات هسته‌ای ارتباطی به مسایل منطقه ندارد و دوم اگر برجام به عنوان یک توافق بین‌المللی با حسن نیت و به طور کامل و موثر اجرا شود، در پایان کار یعنی حداکثر هشت سال بعد از اجرا شدن برجام، ایران این امکان را برای خود محفوظ می‌دارد که درباره مسایل و موضوعات دیگر مورد علاقه کشورهای بزرگ از جمله مسایل منطقه‌ای و نقش و جایگاه ایران در منطقه فکر و احتمالا گفت‌وگو کند.

با این وجود، گسترش نقش و جایگاه ایران به لحاظ دیپلماتیک و سیاسی در منطقه از اولین تاثیرات توافق هسته‌ای بود که خود را نشان داد و کشورهای حاضر در مذاکرات روسیه که تا پیش از این از دعوت ایران به مذاکرات صلح سوریه با دخالت عربستان سعودی خودداری می‌کردند به طور رسمی از ایران دعوت به عمل آوردند. شاید از همین نقطه بود که جنگ عربستان سعودی با ایران کلید خورد در حالی که برجام به طور کامل اجرایی نشده بود.

کشورهای عربی منطقه و رژیم صهیونیستی از آغاز مذاکرات هسته‌ای میان ایران و 1+5 در ژنو و سپس در لوزان و وین همواره و با جدیت به دنبال تخریب روند مذاکرات و به بن‌بست کشاندن آن بودند و از بیان این مساله و انجام اقدامات سیاسی و مالی و رسانه‌ای از مقطعی که بوی توافق به مشامشان رسید و با مقاومت آمریکا در برابر پذیرش خواسته‌هایشان علیه ایران رو به رو شدند، ابایی نداشتند.

دستیابی به توافق هسته‌ای اما باعث نشد تا آنها دشمنی و مخالفت‌شان با برجام و ایران را کنار بگذارند، بالعکس این دشمنی هر روز علنی‌تر شد تا این‌که با آمدن دونالد ترامپ به عرصه سیاست آمریکا، برگ برنده را برای مقابله با ایران و برجام به دست آوردند.

بنا بر این گزارش،‌ جدای از این‌که برجام گشایش‌های مالی و اقتصادی و هسته‌ای بسیاری در چند سال اخیر داشته است و سایه تحریم و تهدید و فصل هفت منشور سازمان ملل را از سر ایران دور کرد اما بنا به اذعان کارشناسان مختلف و مقامات ایرانی و آمریکایی برجام توافقی "تاریخی" بود که می‌توانست محور تغییرات و تحولات سیاسی و اقتصادی بزرگی در منطقه شود.

تا قبل از برجام ایران در تحولات و مذاکرات منطقه‌ای به ویژه در سوریه از مهم‌ترین بازیگران تلقی می‌شد که به دعوت دولت قانونی این کشور برای کمک به نظامیان آن در آنجا حضور داشت. درحالی که کشورهای منطقه به ویژه عربستان و اسراییل تلاش داشتند ایران را در تحولات منطقه راه ندهند اما نقش و نفوذ تاریخی، مذهبی و فرهنگی ایران پدیده غیر قابل انکار از سوی آمریکا بود. مقامات آمریکا هیچ وقت نتوانستند نقش و نفوذ ایران در عراق و افغانستان و دیگر همسایگانش را نادیده بگیرند و در مواردی صریحا به نقش ایران اذعان داشتند. این مساله در سطوح دیگر در کشورهایی دورتر از مرزهای ایران نیز حاکم بود.

نقش و نفوذ ایران در منطقه در دو سال و نیم گذشته آن‌قدر گسترش یافت که ایران به عنوان یکی از سه کشور محوری حل و فصل بحران سوریه در کنار سوریه و ترکیه قرار گرفت. برخی کارشناسان بر این نظرند اگر جنبه و تاثیر منطقه‌ای برجام برای ایران نبود، امروز توافق هسته‌ای بدون هیچ نگرانی و تهدیدی از سوی آمریکا، عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی، به طور دقیق در حال اجرا بود.

این کارشناسان معتقدند، عربستان و اسراییل به طور مستقیم برجام را عامل پررنگ شدن نقش ایران در منطقه می‌دانند از این رو در سه سال گذشته سعی کردند در روند اجرای این توافق اختلال ایجاد کرده یا آن را از بین ببرند. به عبارتی برجام به "گروگان" عربستان و رژیم اسراییل برای عقب راندن ایران از منطقه تبدیل شده است. گروگان‌گیری که در یک سال گذشته ابعاد تازه‌تری نیز پیدا کرد و با صرف دلارهای نفتی وتطمیع ترامپ‌، او را به خروج از برجام با وجود مخالفت هم‌پیمانان اروپایی‌اش وادار ساختند.

بنا به اذعان مقامات کشورمان، موفقیت‌های ایران در منطقه بعد از انقلاب اسلامی کم نظیر و این سطح از نفوذ و نقش ایران بی‌سابقه بوده است. با این وجود قبل و بعد از برجام معترض‌ترین و منتقدترین گروه‌ها به این توافق کسانی و گروه‌هایی بوده‌اند که نه تنها در اقتصاد، سیاست و حکومت کشور بلکه خارج از مرزهای ایران دستی بر آتش دارند.

امروز این سوال جدی برای رسانه‌ها و افکار عمومی وجود دارد که چرا این افراد و گروه‌ها با وجود مزیت‌های سیاسی، نظامی و مالی که برجام برای کشور داشته است اینقدر به آن معترضند و اکنون از خروج ایران از برجام خوشحالند؟ به راستی اگر برجام نبود، سیاست‌ خارجی ایران در منطقه تا چه اندازه امکان پیشرفت داشت؟

جدای از بحث خروج آمریکا از برجام و این‌که ایران نیز در آن بماند یا خیر، اگر فرض کنیم که اجرای برجام برای دو سال و نیم دیگر ادامه دارد، یکی از مهم‌ترین و طولانی‌ترین تحریم‌های ایران بعد از انقلاب در زمینه تسلیحاتی برداشته خواهد شد و ایران این امکان را پیدا می‌کند که به حوزه فروش تسلیحات متعارف که بسیار پردرآمد نیز است، وارد شود که اتفاقا ایران در این عرصه در سال‌های گذشته پتانسیل خوبی به دست آورده است. امری که از سوی منتقدان نادیده گرفته می‌شود.

یکی از انتقادات به برجام ورود این توافق به موضوعات موشکی و اعمال محدودیت در تولید و آزمایش موشک‌های بالستیک است. در حالی که بر اساس قطعنامه 2231 شورای امنیت، محدودیت‌ نقل و انتقال تجهیزات موشکی به ایران تا پایان یک دوره هشت ساله مورد توجه قرار گرفته است و  دیگر این‌که شورای امنیت به ایران "توصیه" کرده است که از توسعه موشک‌های بالستیکی که توانایی حمل سلاح‌های هسته ای را دارند خودداری کند. مقامات نظامی و سیاسی ایران در سطوح عالی همواره اعلام کرده‌اند، توسعه موشکی ایران با قطعنامه 2231 شورای امنیت مغایر نیست، چون موشک‌های ایران برای حمل کلاهک‌های هسته‌ای طراحی نشده است.

انتقادها به برجام برای ورود به فعالیت‌های دفاعی و موشکی در حالی است که مقامات نظامی کشور پیش از آن‌که درخواست‌ها برای مذاکره بر سر فعالیت‌های موشکی ایران بیش از پیش مطرح شود، تکلیف این حوزه را مشخص و اعلام کردند که برد موشک‌های ایران 2 هزار کیلومتر است. شاید دوستان در این حوزه بر این تصور بوده و هستند که با این اعلام نظر، اروپایی‌ها و رژیم صهیونیستی و هم‌پیمانان منطقه‌ای‌شان دست از تکرار این مساله بر می‌دارند و به غائله خاتمه داده اند در حالی که این تازه شروع پیش‌روی آن‌ها به مسایل داخلی مرزهای ایران بود. آن‌ها نه تنها عقب‌نشینی نکردند بلکه یکی از سه بهانه ترامپ برای خروج از برجام شد و کشورهای اروپایی نیز هم‌چنان بر موضع‌شان برای گفت‌وگو بر سر فعالیت‌های موشکی ایران تاکید دارند.

برخی کارشناسان در رابطه با تاکید اروپا و آمریکا بر سر مذاکره بر سر فعالیت‌های موشکی ایران بر این نظرند که آمریکا و اروپا از مسیر گفت‌وگو بر سر فعالیت‌های متعارف موشکی به دنبال کاهش نفوذ و توان دفاعی و عقب‌نشینی ایران از منطقه هستند. امری که به واسطه برجام بیش از پیش خودنمایی کرد و کشور را در سیاست‌های منطقه‌ای‌اش جلو برد.  

در عین حال این پرسش برای افکار عمومی محفوظ است که اعلام رسمی برد موشک‌های کشور تا چه اندازه با سیاست‌های داخلی و استراتژی‌ها و تاکتیک‌های نظامی مدرن یا هوشمند هم‌خوانی دارد. آیا این مساله از جمله اطلاعات محرمانه کشور محسوب نمی‌شود؟ موشک‌های بالستیک قابلیت بازدارندگی دارند یا خیر. علاوه بر این‌ها سوال مهم این است، با اعلام این‌که برد موشک‌های ایران 2 هزار کیلومتر است از تهدید و فرافکنی آمریکا و اروپا و هم‌پیمانان منطقه‌ای شان درباره ایران چیزی کم شد؟

پرواضح است برد موشک‌های ایران قابلیت افزایش کمی و کیفی دارند و موشک‌های عماد و سجیل از این نمونه‌اند اما با دست خود ایجاد محدودیت چه توجیهی دارد؟

بنا بر این گزارش، در حالی که ترامپ برجام را به بهانه‌هایی به ویژه فعالیت موشکی و منطقه‌ای ایران پاره کرد و خواستار مذاکره مجدد بر سر برجام و این‌بار با محوریت مساله‌ هسته‌ای، موشکی و منطقه‌ای، ساده‌انگارانه‌ است که بخشی از حاکمیت خود را از برجام و سرنوشت آن برای کشور جدا کرده یا به برجام و برجامیان بتازند که باید چنین می‌کردید و چنان اما نکردید.

صنعت نظامی کشور حداقل در 15 سال گذشته در پناه فشارهایی که به صنعت هسته‌ای وارد شد در آرامش وضعیت کمی و کیفی بهتری به دست آورد و پیشرفت‌های درخوری داشت و اکنون که یک‌بار دیگر صنعت هسته‌ای در آستانه تحریم و تهدید قرار گرفته، جای دارد تا تمامی بخش‌های کشور به ویژه بخش‌های تاثیرگذار از این صنعت ملی حمایت کنند چرا که این حمایت، حمایت از تمامی بخش‌های سیاسی ـ اجتماعی، نظامی، اقتصادی و امنیتی است.
نظر شما
* کد کپچا:
captcha

صحبت های شنیدنی سروش صحت: شما که زنده اید، زندگی کنید (ویدئو)

اسرائیل چند سایت پدافند هوایی سوریه را هدف قرار داد

حمایت قاطع علم الهدی از بازگشت گشت ارشاد / مطالبه از آموزش و پرورش درباره حجاب دختران

مجید راهب درگذشت

ترکیب احتمالی استقلال مقابل شمس آذر / نکونام دست به تغییر می‌زند؟

درباره سریال حشاشین ؛ از کاریزمای حسن صباح تا سیاست ترور اسماعیلیه

توضیح فرمانده کل ارتش درباره تیراندازی به چند شیء پرنده

ابراز تاسف عربستان از عدم پذیرش عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل

نقد سریال حشاشین ؛ تاج و تخت عربی یا تاریخ سازی جعلی !؟

واکنش باشگاه سپاهان به حرکت منشوری گلزن پرسپولیس (تصویر)

سی ان ان: حملات مستقیم اسرائیل و ایران به یکدیگر، پایان یافته است

واکنش‌های بین المللی به حادثه اصفهان: عمان محکوم کرد / چین، انگلیس، فرانسه و... موضع گیری کردند

اخبار جدید صحرایی از رتبه بندی فرهنگیان: سال ۱۴۰۳، سال نهضت ملی توانمندسازی همه جانبه معلمان است

عضو دفتر رهبری: برخی مسئولان بدلیل کارهای بی‌قاعده در زمینه حجاب تذکر گرفتند

هنگامه قاضیانی با یک پوشش و استایل جدید (عکس)

تغییر چهره و استایل (غزل شاکری) «آذر گل دره ای» سریال شهرزاد بعد 9 سال + تصاویر

درخواست نکونام از هواداران استقلال (تصویر)

فرودگاه دبی در آب غرق شد (ویدئو)

تصویر وایرال شده از زنان نظامی در رژه ارتش (عکس)

تجمع مقابل سفارت اردن در تهران (عکس)

پیتزا داوود پلمب شد (عکس)

تصویر بارش باران در ساحل سرخ جزیره هرمز (ویدئو)

تیپ جذاب و شیک آزاده صمدی (عکس)

با پادشاه اردن، همسر و فرزندانش آشنا شوید؛ از پرنسس ایمان تا پرنسس سلما

واکنش آرش رضاوند به تغییر نحوه تعیین قهرمان لیگ برتر + تصویر

تصاویر دلبرانه بازیگر دونگ‌ یی در طبیعت کره‌ جنوبی (عکس)

چهره جدید خانم مجری تلویزیون همه را شوکه کرد (عکس)

تصویر همسر واقعی جومونگ (عکس)

صحنهٔ زورگیری در بزرگراه صدر بازسازی شد (ویدئو)

محافظ مسی بالاخره شکست خورد! (ویدئو)

عکس یادگاری یک اسرائیلی با بدنه موشک ایرانی در کنار بحر المیت

بقایای موشک‌های سپاه در اراضی اشغالی (تصاویر)

استایل جدید ستاره استقلالی و همسر خارجی‌اش (عکس)

مدلینگ «دونگ‌ یی» (تصاویر)

واکنش رامین رضاییان به حمله موشکی ایران به اسرائیل (تصویر)

واکنش ملیکا زارعی به حمله ایران به اسرائیل (تصویر)

بمب الکترومغناطیسی چیست و چگونه عمل می کند؟ (+عکس)

تغییر چهره مهتاب کرامتی از «هلن» و «ماری» سریال مردان آنجلس تاکنون (عکس)

تصاویر عصبانیت شدید آل کثیر و اعتراض به کادر فنی پرسپولیس

پای هدیه تهرانی به وسط بحث درباره چهره سحر دولتشاهی باز شد! (تصاویر)

تیپ جوان‌پسند و متفاوت بهاره رهنما در کالیفرنیا (+عکس)

خبرگزاری اصولگرا خواستار محرومیت حضور زنان در ورزشگاه‌ها شد: گلر استقلال دختر بی حجاب را بغل و به پلیس حمله کرد! (عکس)

توییت جدید رسول خادم درباره زنان کپرنشین سیستان و بلوچستان (تصویر)

تغییر چهره «محیا دهقانی» بازیگر نقش «نجلا» در 32 سالگی (تصاویر)

تغییر چهر «بانو یومیول» در سریال جومونگ بعد از 18 سال (تصاویر)

تصویر خوش و آب رنگ و پوشیده بهنوش طباطبایی

«جونگ‌ یی»؛ سریالی کره‌ای که طرفداران «دونگ‌ یی» باید ببینند + تصاویر

خبر خوش بیرانوند برای هواداران پرسپولیس (عکس)

سانسور مومنانه هم رسید: پخش زنده سخنان منصور ارضی در زمان انتقاد از پناهیان قطع شد! (ویدئو)

واقعیت زورگیری در اتوبان صدر؛ چه‌کسی تیراندازی کرد؟+ عکس

پوشش متفاوت زهرا داوودنژاد در مراسم ختم برادرش (عکس)

نظر 3 کارشناس برنامه فوتبال برتر درباره داوری پر حاشیه استقلال - مس رفسنجان + ویدئو

تیپ تازه «بانو سوسانو» در پشت صحنه یک تئاتر (+عکس)

شیخ علیرضا پناهیان در جلسه اقتصادی دولت رئیسی ! (عکس)

واکنش امیررضا رفیعی به کلیش شیت برای پرسپولیس (تصویر)

عکس‌های شخصی سو سو، خانم بازیگر سریال جومونگ (تصاویر)

اکران همزمان «مست عشق» در ایران و ترکیه/ «هانده ارچل» به ایران می آید؟ (+تصاویر)

قاب سه نفره رضا داوودنژاد با نیکی کریمی و دختر عمویش (عکس)

حرکت قشنگ ستاره پرسپولیس در قبال بازیکن استقلال + تصویر

سحر دولتشاهی و همایون شجریان در قابی زیبا و بی نظیر (عکس)

باریک‌ترین آپارتمان جهان در قم! (عکس)

تجمع بازنشستگان در چند شهر؛ مستمری ها باید مطابق قانون زیاد شود (+عکس)

رفتار مشابه نکونام و دخترش در واکنش به فرصت سوزی بازیکنان استقلال ! (تصاویر)

پوشش و استایل متفاوت بهاره رهنما در آمریکا (عکس)

مرادی، کارشناس داوری: توپ استقلال از خط دروازه مس رفسنجان گذشت (+ویدئو)

واکنش تند جواد نکونام به نپذیرفتن گل استقلال مقابل مس: دشمنی شروع شد (تصویر)

تغییر چهره درسا (نیکی نصیریان) سریال بزنگاه بعد از ۱۶ سال +عکس

ماجرای نامه ای که دیر رسید و هویدا اعدام شد (+تصاویر)

پیکر سرلشکر محمدهادی حاجی رحیمی و سید مهدی جلادتی به خاک سپرده شد (+تصاویر)

مراسم تشییع رضا داوودنژاد با حضور هنرمندان (اسامی و تصاویر)

صحبت های سوزناک مونا داوودنژاد در تشییع برادرش رضا: مادربزرگ و عسل منتظرت هستند (ویدئو)

اینفلوئنسر معروف آمریکایی: خامنه ای رهبر عزیز، رحم نکن... (تصویر)

اولین تصویر از غزل بدیعی ، در تشییع همسرش رضا داوودنژاد (عکس)

حضور سیدحسن خمینی، خاتمی، ناطق نوری، جهانگیری و قالیباف در مراسم چهلم آیت الله موسوی بجنوردی (گزارش تصویری)

سلفی جذاب بهنوش طباطبایی با مادرش (عکس)

درخشش بهنوش طباطبایی در استایل جدید (عکس)

قطامِ سریال امام علی(ع) در 51 سالگی و در فرانسه / زندگینامه و کارنامه هنری ویشکا آسایش + تصاویر

تصویر معنادار از جایگاه برخی شخصیت ها در افطاری رهبری که وایرال شد

زین الدین زیدان، رقیب آقای همساده در عشق به کته شد! (ویدئو)

سکانس تلخ رضا داوودنژاد و زهره فکورصبور که هر دو در ۴۳ سالگی درگذشتند + ویدئو

تصاویر جالب دونگ یی و معلمش در ساحل / عکس

مراسم احیا شب بیست و سوم ماه رمضان در حرم امام خمینی (عکس)

واکنش ژیلا صادقی به فوت رضا داوودنژاد خبرساز شد (تصویر)

تصویری بی نظیر و متفاوت از پل خواجو

دختر سرمربی سابق پرسپولیس با پیروزی در انتخابات، شهردار شد! (تصویر)

عاشقانهِ تلخ رضا داوودنژاد با همسرش غزل بدیعی: دوست دارم شادت کنم (ویدئو)

تصویر سردار محمدرضا زاهدی در کنار رهبر انقلاب (عکس)

استوری فرهاد مجیدی برای رضا داوودنژاد (تصویر)

واکنش نرگس محمدی به فقدان رضا داوودنژاد (تصویر)

تصاویر ۷ شهید حمله رژیم اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه (عکس)

پرطرفدارترین