ورود "ترامپ" به مرحه ای دشوار : آیا اتحادیه اروپا، چین و هند با تحریم‌های نفتی آمریکا همراهی خواهند کرد؟

خروج دونالد ترامپ از قرارداد هسته‌ای ایران وعده اصلی مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری او بود. تازه اولین مجموعه تحریم‌های آمریکا در ماه جاری اعمال شد؛ اما عیار واقعی تلاش‌های دولت برای فشار بر ایران در ماه نوامبر مشخص خواهد شد.

نواندیش: خروج دونالد ترامپ از قرارداد هسته‌ای ایران وعده اصلی مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری او بود. تازه اولین مجموعه تحریم‌های آمریکا در ماه جاری اعمال شد؛ اما عیار واقعی تلاش‌های دولت برای فشار بر ایران در ماه نوامبر مشخص خواهد شد.

به گزارش نواندیش، موسسه اقتصادی پترسون در مورد بازگشت تحریم هاعلیه ایران نوشت: آمریکا در این ماه باید اتحادیه اروپا، چین و هند را برای کاهش خرید نفت از ایران متقاعد کند. اکنون بحث اصلی این است که تا چه اندازه این کشورها با آمریکا همراهی می کنند.تاکنون بر اثر کمپین فشار ترامپ، چندین شرکت چند ملیتی از جمله توتال، زیمنس، بوئینگ و پژو ارتباط خود با ایران را قطع کرده‌اند.

با تسریع تحریم‌ها، دولت ترامپ تلاش می‌کند تا ایران را مجبور به مذاکره دوباره درباره برجام کند. ترامپ قصد دارد محدودیت‌های جدیدی را بر ایران اعمال کند و در نهایت این کشور را مجبور سازد تا برنامه هسته‌ای خود را کامل رها نماید. علاوه بر این، مقامات آمریکایی می‌خواهند درآمدهای ایران را به صفر برسانند. از نظر آن‌ها به صفر رسیدن درآمد ایران می‌تواند مانع از پیشرفت برنامه موشکی، مشارکت در درگیری‌های سوریه و یمن و حمایت از تروریسم بین‌المللی شود.

اما برای دستیابی به موفقیت، آمریکا باید با مشتریان اصلی ایران نظیر اروپا، چین و هند همکاری کند. آن‌ها باید واردات نفت از ایران را به شکل چشمگیری کاهش دهند تا سیاست‌های آمریکا به نتیجه برسد. کمک گرفتن در شرایط فعلی که آمریکا جنگ تجاری بزرگی را با چین و اروپا آغاز کرده، چالش‌برانگیز خواهد بود.

تحریم‌های مجدد ایران در شرایط آسیب‌پذیر فعلی به این کشور ضربه می‌زند. سوءاستفاده اقتصادی فراگیر و همراه با تحریم‌های حاشیه‌ای که مانع تجارت مستقیم ایران با جهان می‌شود به اضافه مهار رشد تجارت خارجی و سرمایه‌گذاری در ایران، اقتصاد این کشور را تضعیف کرده است. این ضعف اقتصادی موجب شد که ارزش ریال در بازارهای ارزی کاهش یابد و بودجه ایران به شکل عجیبی افت کند.

اولین مجموعه تحریم‌های آمریکا که چند روز پیش اعمال شد، مانع معاملات تجاری و مالی با ایران می‌شود. دومین مجموعه تحریم‌ها در ماه نوامبر بخش انرژی ایران را هدف قرار خواهد داد تا بدین شکل بر سر عمده منابع درآمدی ایران مانع تراشی کند.

در صورت تحقق، دور دوم تحریم‌ها تأثیری فراگیرتر از آنچه قبلاً اجرا شده، خواهد داشت. صادرات انرژی ایران در سال مالی منتهی به پایان 2012حدود 64 میلیارد دلار بوده است. در سال مالی اخیر نفت و گاز تقریباً دو سوم صادرات ایران را به خود اختصاص داده است.

در نیمه دوم سال 2017، ایران حدود 2،4 میلیون تا 2،6 میلیون بشکه در روز نفت خام صادر کرده است. براساس اطلاعات موسسه حمل و نقلی در پاریس، در سه ماهه دوم سال 2018، اتحادیه اروپا، چین و هند، به عنوان مشتریان اصلی ایران و اهداف پیش بینی شده برای تحریم‌های آمریکا، حدود 2.1 میلیون بشکه در روز از ایران نفت وارد کرده‌اند. با توجه به وابستگی این کشورها به انرژی ایران، قطع کردن این خریدها کاملاً بعید است، اما تلاش‌های دولت ممکن است حداقل میزان خرید آن‌ها را به نصف کاهش دهد، اتفاقی که اگر رخ دهد باز هم در درآمدهای ایران به چشم خواهد آمد.

آیا اتحادیه اروپا، چین و هند با تحریم‌های نفتی آمریکا همراهی خواهند کرد؟

تا به امروز، اقدامات ترامپ به وضوح به تلاش‌های آمریکا برای متقاعد کردن سایر کشورها جهت تحریم نفت ایران لطمه زده است. اتحادیه اروپا پنج سال پیش خرید خود را از ایران متوقف کرد، اما اکنون تمایلی به انجام این کار ندارد چرا که اگر صادرات نفت ایران متوقف شود، ایران از برجام خارج خواهد شد. علاوه بر این، تعرفه‌های دولت ترامپ در برابر فولاد اروپایی و تهدیدات وارده آن به تجارت اتحادیه اروپا در حوزه خودروها و قطعات، سایه سنگینی را بر روابط آمریکا و اتحادیه اروپا افکنده است. این موضوع باعث شده که کشورهای عضو اتحادیه اروپا با اقدامات آمریکا علیه ایران همکاری نکنند. اخیراً توافقنامه ترامپ-یونکر به طور موقت بحران بین آمریکا و اتحادیه اروپا را به تعویق انداخت اما اتحادیه اروپا همکاری با آمریکا برای اعمال فشار به ایران را نپذیرفت.

به دنبال آن تلاش‌های آمریکا برای متقاعد کردن چین نیز به نتیجه نرسید، چرا که ترامپ در حال حاضر 50 میلیارد دلار از صادرات چین به آمریکا را هدف قرار داده و تهدید کرده 200 میلیارد دلار تعرفه‌های بیشتر برای دیگر محصولات چینی اعمال می‌کند. گزارش‌ها حاکی است که مقامات چینی از کاهش واردات نفت ایران خودداری کرده‌اند.

برای هند نیز چنین اتفاقی رخ داد و این کشور هدف تعرفه‌های فولادی آمریکا قرار گرفت، دولت نخست‌وزیر نارندرا مودی در ماه‌های اخیر خرید نفت خود از ایران را افزایش داده است. ممکن است که هند به خاطر دستیابی به توافق دفاعی و امنیتی با آمریکا میزان خرید خود از ایران را اندکی کاهش دهد، اما بعید است که این کشور واردات خود از ایران را به پایین‌تر از سطح معمول خود برساند.

شاید به دلیل این چالش‌ها، بازارهای نفت و بازارهای مالی غربی همچنان جنبه‌هایی از وفاداری نسبت به ترامپ داشته باشند. اگر آن‌ها خرید نفت ایران را قطع نکنند، بازارها باید پیش‌بینی وعده‌ای از سوی آمریکا رادارند که منجر به کاهش خرید نفت ایران در ازای معافیت‌های تعرفه‌ای می‌شود.

چنین انتظاری غیر منطقی نیست و انتظار می‌رود صادرات نفت ایران نسبت به سال 2015کاهش یابد و از 1.3 میلیون بشکه در روز به 800 هزار برسد. در زمان، امضای برجام بازارهای جهانی نفت شرایط تعادلی‌ای داشتند و قیمت‌ها نیز پایین بودند. امروز قیمت نفت خام برنت به میزان 50 درصد نسبت به سال قبل افزایش یافته است . مقامات آمریكا فقط برای رسیدن به نتایج قبلی تحریم‌ها در سال 1395 كار خواهند كرد.

ترامپ و مقامات وزارت امور خارجه تا امروز درخواست برخی کشور‌ها مبنی بر معافیت از تحریم‌های ایران را نپذیرفته‌اند. در دستور اجرایی رئیس‌جمهور به تاریخ 16 مرداد که بخش آخر تحریم‌ها است، این سیاست دوباره شرایط را به دوران اوباما بر می‌گرداند. در دوران اوباما نیز آمریکا به دنبال به صفر رساندن صادرات نفت خام ایران بود.

با فرض اعمال تحریم‌های جدید، صادرات نفت ایران به حدود 1 میلیون بشکه در روز کاهش می‌یابد، تولید بیشتر عربستان سعودی و کاهش ذخایر نفتی ممکن است در کوتاه مدت تأثیرات تحریم و قطع تولید در ونزوئلا و سایر نقاط از جمله ایران را جبران کند. با این وجود، بیشترین ظرفیت اضافی موجود در کشورهای بزرگ تولید کننده نفت را از بین می‌برد و آسیب‌پذیری پیش‌بینی نشده‌ای را در حوزه عرضه به وجود می‌آورد.

در کنار این خطر، یک اتفاق قابل توجه و پیش‌بینی شده مانند تحریم ایران احتمالاً موجب بی‌ثباتی بازارها و افزایش قیمت نفت خواهد شد. سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) مقرراتی را صادر کرده که در سال 1399 اجرایی خواهند شد. در این قانون سوخت‌های دریایی باید به یک استاندارد و میزان پایین گوگرد 0.5 درصد برسند. سوخت دریایی تقریباً 6 درصد از تقاضای جهانی برای محصولات نفتی را تشکیل می‌دهد و حدود 3 میلیون بشکه در روز باید از سوخت بالا به سوخت کم سولفور برای فعالیت‌های کشتیرانی تبدیل شود. اکنون پالایشگاه‌ها برای پاسخگویی به این تقاضا به خوبی مجهز نیستند و به همین خاطر قیمت نفت خام و تقطیر آن نیز می‌تواند به شدت افزایش یابد. در آخرین گزارش بازار نفت، آژانس بین‌المللی انرژی به طور محسوسی قیمت سوخت کم سولفور را با توجه به مقررات سازمان بین‌المللی دریانوردی افزایش خواهد داد.

به نظر می‌رسد در سیاست آمریکا چنین موضوعی درنظر گرفته نشده است. با توجه به شرایط فعلی بازار نفت، سیاست‌گذاران آمریکایی باید بدانند که تحریم نفتی ایران ممکن است یک شوک نفتی در بازارهای جهانی ایجاد کند.

مخاطبان گرامی : به شما عزیزان پيشنهاد مى كنيم "مطالب پیشنهادی" زير را هم مطالعه كنيد:

گزارش خطا