کد خبر: ۸۰۳۰۸
تاریخ انتشار: ۰۸ شهريور ۱۳۹۷ - ۰۷:۰۰
امروزه نگاه مدرن به حكومت در این عبارت خلاصه می شود كه دغدغه فلسفه جدید این نیست كه چه كسانی حكومت كنند، این است كه چگونه حكومت كنند و نهج البلاغه نیز از چگونه حكومت كردن سخن می گوید، نه این كه چه كسانی حكومت كنند.
نواندیش- رضا امیری: همواره در اعیاد و مناسبت ها فرصتی می شود تا به سیره بزرگان خود مراجعه کرده و ببینبم که امروز به عنوان یک حکومت اسلامی چقدر با آن بزرگان فرصت داریم.

یکی از این مناسبت ها همین عید غدیر خم است که به ما فرصتی می دهد تا حداقل شیوه حکومت داری مولای متقیان را نگاهی بیاندازیم و ببینیم که امروز کجای کار ایستاده ایم.نویسندگان غیرمسلمان و غیرعرب بسیاری درباره شخصیت و اندیشه های والای امام علی(ع) سخن سرایی كرده و شگفتی های آن را ستوده اندو تفاسیر گران بهای نهج البلاغه نیز می تواند نقبی به معانی نغز و عمیق این كتاب گرانسنگ باشد. آنچه در این گفتار كوتاه در مقام بیانش هستیم، این است كه نهج البلاغه فصل مبسوطی در باب آيین حكومت داری دارد و بیش از آن كه موعظه ای برای عوام بر فراز منابر باشد، دستورالعملی برای زمامداران است.

 امروزه نگاه مدرن به حكومت در این عبارت خلاصه می شود كه دغدغه فلسفه جدید این نیست كه چه كسانی حكومت كنند، این است كه چگونه حكومت كنند و نهج البلاغه نیز از چگونه حكومت كردن سخن می گوید، نه این كه چه كسانی حكومت كنند.


پیامبر (ص) و علی (ع) همواره (فی غیر موطن) فرموده اند:

  «هرگز امتی پاك و آراسته نگردد كه در آن امت، ناتوانان نتوانند بدون لكنت زبان و نگرانی با قدرتمندان، سخن خویش را بگویند و حق خود را بگیرند.»

«فانّی سمعتُ رسول الله (ص) یقول فی غیر موطن: لن تقدس امه لایؤخذ للضعیف فیها حَقَّهُ من القوی غیرُ متتعتع»(امام علی)

به همین دلیل است كه امام در فرمان حكومتی خویش به مالك اشتر می فرماید:

  «در برابر مردمی كه نیازها و مطالباتی دارند، با فروتنی بنشین و نگهبانان و حامیان و اعوان و دربانان و ماموران امنیتی را بازدار، تا مردم بتوانند بدون لكنت زبان (بدون ترس و گرفتگی و نگرانی) سخن خویش را بگویند.»

« تُعقد عَنهم جُندك و اعوانك من احراسك و شُرطِك حتیُ یُكلمَِّكَ متكلمُهُم غَیِرَ مُتعتع »

بنابراین وظیفه زمامداران است كه اعوان و احراس خویش را از ایذاي افراد به خاطر چنین سخنان و نوشته هایی باز دارند و وظیفه شهروندان است كه بدون لكنت سخن بگویند. چه فقط باید خداوند را حاكم دید و جز او نه كس را شناخت نه در خور ترس دانست. این وظیفه ای است كه اولیای دین بر ما نهاده اند. امام علی خطاب به مردم می گوید:

  « با من آن گونه كه با جباران سخن می گویند، سخن مگویید، القاب پرطنطنه برایم به كار نبرید، آن ملاحظه كاری ها و موافقت های مصلحتی كه در برابر مستبدان اظهار می دارند در برابر من اظهار مدارید، با من به سبك سازش كاری معاشرت نكنید، گمان مبرید اگر بحق سخنی به من گفته شود، بر من سنگین می آید و یا از كسی بخواهم مرا تجلیل و تعظیم كند كه هر كس شنیدن سخن حق یا عرضه شدن عدالت بر او ناخوش باشد و سنگین آید، عمل به حق و عدالت برای او سنگین تر است؛ پس از سخن حق یا نظر عادلانه خودداری نكنید.» (ترجمه از شهید مطهری است)

«فلاتكلمونی بما تكلم به الجبابره و لاتتحفظوا منّی بما یتحفظ عند اهل البادره ولا تخالطونی بالمصانعه و لاتظنوا بی استثقالاً فی حق قیل لی ولا التماس اعظام لنفسی فانه مَن استثقل الحق این یقال له او العدل یعرض علیه كان العمل بهما اثقل علیه فلاتكفوا عن مقاله بحق اَو مشورت بعدل»

بدون شك، علی (ع) می دانست كه مردم آنچه را از منظر خویش حق و عدل می دانند، بر او عرضه می دارند، چه خطا كنند، چه به درستی تشخیص داده باشند و نمی توان پس از عرضه كردن سخن به آن ها گفت هر چه را كه من نمی پسندم، یا حق و عدل نمی دانم نباید بر زبان جاری كنند؛ زیرا امام علی(ع) درباره خود نیز می فرماید: «فانی لستُ فی نفسی بفوق ان اُخطی»

 

• جباریت وكالت زمامداران

بنابر آنچه آن امام همام بر ما نهاده است، ما موظفیم نه چنان كه با جباران سخن می گویند یا لكنت و یا تملق و بیم سخن بگوییم؛ زیرا زمامداران نیز افرادی هستند چون خود ما كه به وسیله ما شهروندان بر اداره امور گمارده شده اند.

امام علی به كار بردن الفاظ پرطمطراق را درباره خویش منع كرده و آن را بر نمی تابد. اگر امام علی مردم را دعوت می كند كه آزادانه آنچه را حق می دانند، بیان كنند و او را مورد انتقاد قرار دهند، به دلیل این است كه (او كه از نظر شیعیان، امام معصوم و وصی پیامبر است) حقوق والی و مردم را دو طرفه می داند:

« خداوند برای من به موجب این كه ولی امر شما هستم ،حقی بر شما قرار داده است و برای شما نیز بر من همان اندازه حق است كه از من بر شما.»

« فقد جعل الله لی علیكم حقا به ولایه امركم و لكم علی من الحق مثل الذی لی علیكم »

و نیز به دلیل این است كه او به عنوان انسان كامل و امام اول شیعیان می گوید و معتقد است كه حكمرانان، مالك قدرت و مالك جامعه نیستند، آن ها فقط امانت دارانی هستند كه از سوی مردم برگزیده شده و باید پاسخگو باشند:

«كلكم راع و كلكم مسئول، فالامام راع و هُو مسئول»

و در جای دیگری می فرماید:

«و ان عملك لیس لك بطعمه و لكنه فی عنقك امانه» (نامه پنجم)

«مبادا پنداری حكومتی كه به تو سپرده شده است، یك شكار و طعمه است كه به چنگت افتاده، بلكه امانتی است كه برگردن تو گذاشته شده.»

امام علی حاكمان را اینچنین توصیف می كند:

«فانصفوا الناس من انفسكم و اصبر و لحوائجهم فانكم خزّان الرعیه و وكلاء الامه» (نامه ۵۱)

«به عدل و انصاف رفتار كنید، به مردم درباره خودتان حق بدهید، پرحوصله باشید و در برآوردن حاجات مردم تنگ حوصلگی نكنید كه شما گنجوران و خزانه داران مردم و نمایندگان [وكلای] ملت هستید.» (ترجمه شهید مطهری)

آیا ما تاكنون هیچ زمینه و تمهیدی فراهم ساخته ایم كه مردم بتوانند چنان كه امام علی(ع) خواسته است، آزادانه و بدون ترس و مجازات سخن بگویند؟ امام (ع) كه نفرموده است مردم به شرطی می توانند وی را مورد انتقاد قرار دهند كه در خلوت و نهان باشد. او از مردم در ملاءعام دعوت به اظهار حقایق و نظريات شان می كند و حتی بالاتر از آن، می گوید:

«ای مردم مرا بر شما حقی و شما را بر من حقی است. حقی كه شما بر من دارید نصیحت كردن من به شماست و... و حقی كه من بر شما دارم نصیحت كردن من در حضور و غیاب، در خلوت و جلوت و نهان و آشكار است.

«یا ایها الناس انّ لی علیكم حقا و لكم عَلَیَّ حَق فامّا حقكم علی فالنصیحه لكم و... وِ امّا حقی علیكم فالوفاء بالبیعهِ و النصیحهُ فی المشهد و المغیب»

این همه تاكید از آن روست كه حتی یوسف پیامبر نیز دون شأن نبوت نمی بیند كه بگوید:

«ما ابری نفسی ان النفس لاماره بالسوء الاما رحم ربی» (یوسف / ۵۳)

و اگر قول مشهور مفسران را بپذیریم كه این گفته یوسف است و پیامبر اسلام آن را بازگو می كند، می نگریم كه این سخن را به صورت كتابی مقدس در سراسر جهان نیز می پراكنند و وهن اولیا و انبیا نمی دانند!

نظر شما
* کد کپچا:
captcha

گلزن استقلال: خدا را شکر برای این «سیلی»!

چرا بازیکن شمس آذر پس از گلزنی به استقلال عدد 4 نشان داد!؟

گلایه روزبه چشمی از باشگاه استقلال

معرفی و نقد فیلم آسفالت سیتی Asphalt City 2023 : معمایی و دلهره‌آور!

پیشکسوت استقلال: وزیر ورزش قبلی رفت، پرسپولیس هنوز دنبال جام است؟!

هشدار صحرایی: این معلمان از رتبه بندی محروم می شوند

سعید دقیقی خطاب به وحید کاظمی: اگر برای استقلال پنالتی گرفتی، باید بازیکن را هم اخراج می کردی!

معرفی و نقد فیلم سه تفنگدار: میلادی (قسمت دوم) The Three Musketeers Part II Milady 2023

روایت CNN از نتیجه حمله ریزپرنده ها به پایگاه شکاری اصفهان (تصویر)

حاشیه های استقلال - شمس آذر: مشت های گره کرده نکونام ، اعتراض کادر فنی حریف و در زمین ماندن قزوینی ها!

حضور استقلالی ها و پرسپولیسی ها در مراسم ختم همسر یک اصلاح طلب (عکس)

پرویز داوودی به خاک سپرده شد (عکس)

استقلال در دیداری نفس گیر صدر را پس گرفت

کارشناسی داوری دیدار استقلال - شمس آذر قزوین : کاظمی یک پنالتیِ درست گرفت و یک پنالتیِ دیگر نگرفت!؟

واکنش امیرعبداللهیان به اقدام اسرائیل در اصفهان

تغییر چهره و استایل (غزل شاکری) «آذر گل دره ای» سریال شهرزاد بعد 9 سال + تصاویر

درخواست نکونام از هواداران استقلال (تصویر)

فرودگاه دبی در آب غرق شد (ویدئو)

تصویر وایرال شده از زنان نظامی در رژه ارتش (عکس)

تجمع مقابل سفارت اردن در تهران (عکس)

پیتزا داوود پلمب شد (عکس)

تصویر بارش باران در ساحل سرخ جزیره هرمز (ویدئو)

تیپ جذاب و شیک آزاده صمدی (عکس)

با پادشاه اردن، همسر و فرزندانش آشنا شوید؛ از پرنسس ایمان تا پرنسس سلما

واکنش آرش رضاوند به تغییر نحوه تعیین قهرمان لیگ برتر + تصویر

تصاویر دلبرانه بازیگر دونگ‌ یی در طبیعت کره‌ جنوبی (عکس)

چهره جدید خانم مجری تلویزیون همه را شوکه کرد (عکس)

تصویر همسر واقعی جومونگ (عکس)

صحنهٔ زورگیری در بزرگراه صدر بازسازی شد (ویدئو)

محافظ مسی بالاخره شکست خورد! (ویدئو)

عکس یادگاری یک اسرائیلی با بدنه موشک ایرانی در کنار بحر المیت

بقایای موشک‌های سپاه در اراضی اشغالی (تصاویر)

استایل جدید ستاره استقلالی و همسر خارجی‌اش (عکس)

مدلینگ «دونگ‌ یی» (تصاویر)

واکنش رامین رضاییان به حمله موشکی ایران به اسرائیل (تصویر)

واکنش ملیکا زارعی به حمله ایران به اسرائیل (تصویر)

بمب الکترومغناطیسی چیست و چگونه عمل می کند؟ (+عکس)

تغییر چهره مهتاب کرامتی از «هلن» و «ماری» سریال مردان آنجلس تاکنون (عکس)

تصاویر عصبانیت شدید آل کثیر و اعتراض به کادر فنی پرسپولیس

پای هدیه تهرانی به وسط بحث درباره چهره سحر دولتشاهی باز شد! (تصاویر)

تیپ جوان‌پسند و متفاوت بهاره رهنما در کالیفرنیا (+عکس)

خبرگزاری اصولگرا خواستار محرومیت حضور زنان در ورزشگاه‌ها شد: گلر استقلال دختر بی حجاب را بغل و به پلیس حمله کرد! (عکس)

توییت جدید رسول خادم درباره زنان کپرنشین سیستان و بلوچستان (تصویر)

تغییر چهره «محیا دهقانی» بازیگر نقش «نجلا» در 32 سالگی (تصاویر)

تغییر چهر «بانو یومیول» در سریال جومونگ بعد از 18 سال (تصاویر)

تصویر خوش و آب رنگ و پوشیده بهنوش طباطبایی

«جونگ‌ یی»؛ سریالی کره‌ای که طرفداران «دونگ‌ یی» باید ببینند + تصاویر

خبر خوش بیرانوند برای هواداران پرسپولیس (عکس)

سانسور مومنانه هم رسید: پخش زنده سخنان منصور ارضی در زمان انتقاد از پناهیان قطع شد! (ویدئو)

واقعیت زورگیری در اتوبان صدر؛ چه‌کسی تیراندازی کرد؟+ عکس

پوشش متفاوت زهرا داوودنژاد در مراسم ختم برادرش (عکس)

نظر 3 کارشناس برنامه فوتبال برتر درباره داوری پر حاشیه استقلال - مس رفسنجان + ویدئو

تیپ تازه «بانو سوسانو» در پشت صحنه یک تئاتر (+عکس)

شیخ علیرضا پناهیان در جلسه اقتصادی دولت رئیسی ! (عکس)

واکنش امیررضا رفیعی به کلیش شیت برای پرسپولیس (تصویر)

عکس‌های شخصی سو سو، خانم بازیگر سریال جومونگ (تصاویر)

اکران همزمان «مست عشق» در ایران و ترکیه/ «هانده ارچل» به ایران می آید؟ (+تصاویر)

قاب سه نفره رضا داوودنژاد با نیکی کریمی و دختر عمویش (عکس)

حرکت قشنگ ستاره پرسپولیس در قبال بازیکن استقلال + تصویر

سحر دولتشاهی و همایون شجریان در قابی زیبا و بی نظیر (عکس)

باریک‌ترین آپارتمان جهان در قم! (عکس)

تجمع بازنشستگان در چند شهر؛ مستمری ها باید مطابق قانون زیاد شود (+عکس)

رفتار مشابه نکونام و دخترش در واکنش به فرصت سوزی بازیکنان استقلال ! (تصاویر)

پوشش و استایل متفاوت بهاره رهنما در آمریکا (عکس)

مرادی، کارشناس داوری: توپ استقلال از خط دروازه مس رفسنجان گذشت (+ویدئو)

واکنش تند جواد نکونام به نپذیرفتن گل استقلال مقابل مس: دشمنی شروع شد (تصویر)

تغییر چهره درسا (نیکی نصیریان) سریال بزنگاه بعد از ۱۶ سال +عکس

ماجرای نامه ای که دیر رسید و هویدا اعدام شد (+تصاویر)

پیکر سرلشکر محمدهادی حاجی رحیمی و سید مهدی جلادتی به خاک سپرده شد (+تصاویر)

مراسم تشییع رضا داوودنژاد با حضور هنرمندان (اسامی و تصاویر)

صحبت های سوزناک مونا داوودنژاد در تشییع برادرش رضا: مادربزرگ و عسل منتظرت هستند (ویدئو)

اینفلوئنسر معروف آمریکایی: خامنه ای رهبر عزیز، رحم نکن... (تصویر)

اولین تصویر از غزل بدیعی ، در تشییع همسرش رضا داوودنژاد (عکس)

حضور سیدحسن خمینی، خاتمی، ناطق نوری، جهانگیری و قالیباف در مراسم چهلم آیت الله موسوی بجنوردی (گزارش تصویری)

سلفی جذاب بهنوش طباطبایی با مادرش (عکس)

درخشش بهنوش طباطبایی در استایل جدید (عکس)

قطامِ سریال امام علی(ع) در 51 سالگی و در فرانسه / زندگینامه و کارنامه هنری ویشکا آسایش + تصاویر

تصویر معنادار از جایگاه برخی شخصیت ها در افطاری رهبری که وایرال شد

زین الدین زیدان، رقیب آقای همساده در عشق به کته شد! (ویدئو)

سکانس تلخ رضا داوودنژاد و زهره فکورصبور که هر دو در ۴۳ سالگی درگذشتند + ویدئو

تصاویر جالب دونگ یی و معلمش در ساحل / عکس

مراسم احیا شب بیست و سوم ماه رمضان در حرم امام خمینی (عکس)

واکنش ژیلا صادقی به فوت رضا داوودنژاد خبرساز شد (تصویر)

تصویری بی نظیر و متفاوت از پل خواجو

دختر سرمربی سابق پرسپولیس با پیروزی در انتخابات، شهردار شد! (تصویر)

عاشقانهِ تلخ رضا داوودنژاد با همسرش غزل بدیعی: دوست دارم شادت کنم (ویدئو)

تصویر سردار محمدرضا زاهدی در کنار رهبر انقلاب (عکس)

استوری فرهاد مجیدی برای رضا داوودنژاد (تصویر)

واکنش نرگس محمدی به فقدان رضا داوودنژاد (تصویر)

تصاویر ۷ شهید حمله رژیم اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه (عکس)