بر اساس نتایج نظرسنجی ها اعتماد عمومی در ایران روبه کاهش است

رییس موسسه تحقیقات و مطالعات اجتماعی دانشگاه تهران، وضعیتی نگران کننده ای برای جامعه ایران ترسیم کرد و معتقد است که شکاف فضایی و کالبدی در جامعه ایران در حال گسترش است بدین معنا که ثروتمندان خانه ها یا فضاهای خود را از فقرا جدا کردند و در مکان هایی ویژه در حال زندگی هستند و گروه دیگر که فقرا باشند به حال خود رها شدند؛ تداوم چنین رویه ای در آینده به زوال جامعه و چند پاره شدن خواهد انجامید که بسیار خطرناک است.

به گزارش شفقنا، دکتر حسین ایمانی جاجرمی درباره وضعیت آسیب های اجتماعی از جمله طلاق و اعتیاد در سال آینده، اظهار کرد: شرایط اقتصادی کشور وضعیتی مطلوب ندارد، تورمی که پیش آمده پیامدهای اجتماعی دارد و ممکن است این پیامدها با یک فاصله تأخیری خودش را نشان دهند به عنوان مثال گرانی مواد غذایی باعث می شود که خانواده های کم درآمد در سبد تغذیه خود مثلاً گوشت را حذف کنند، این مساله روی سلامتی خانواده به خصوص افراد کم سن، اثر خواهد گذاشت و در دراز مدت آثار آن مشخص می شود. مثال دیگر اینکه کمبود درآمد موجب می شود خانواده ها معمولی ترین هزینه ها مانند خرید عید را حذف کنند که شاید این مساله موجب اختلاف و درگیری در میان اعضای خانواده شود.

او با بیان اینکه در حال حاضر وضعیت کشور و مسایل اجتماعی عادی نیست، گفت: اشکالی که امروز دستگاه های ما دارند این است که برای پژوهش های تحقیقی اجتماعی و جامعه شناختی هزینه نمی کنند؛ به وسیله ارزیابی تأثیرات اجتماعی و پیش بینی آینده و بحث های آینده پژوهی می توان حدس هایی زد، ولی حدس های کارشناسی است و کافی نیست؛ این تحقیقات پایه ها و پشتوانه های مطالعاتی می خواهد و اتفاقاً باید دستگاه های دولتی به دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی مأموریت دهند که با روش ها و تکنیک های متفاوت این تحقیقات را انجام دهند.

اعتماد عمومی در ایران اوضاع خوبی ندارد

رییس موسسه تحقیقات و مطالعات اجتماعی دانشگاه تهران در مورد تأثیر مشکلات اقتصادی بر اعتمادی عمومی، تصریح کرد: نتایج نظرسنجی ها نشان می دهد که اعتماد عمومی در ایران اوضاع خوبی ندارد، در سال ۹۳ وزارت کشور گزارشی از وضعیت اعتماد عمومی منتشر کرده است؛ این گزارش یا نظرسنجی ۱۴ هزار و ۲۰۰ نفر نمونه داشته و درخصوص ویژگی های اخلاقی در میان سوال پرسیده شده است، تقریباً ۶۷ درصد مردم معتقدند که دروغگویی در جامعه رواج دارد، ۱۰ درصد معتقدند که گذشت در میان مردم وجود دارد، ۱۴ درصد معتقدند که انصاف در میان مردم به چشم می خورد، ۵۴ درصد معتقدند که خودخواهی و حسادت در میان مردم وجود دارد؛ اگرچه به طور کلی نظرسنجی ها و نظرسنجی مذکور خطا دارد و باید با مشروط آنها را پذیرفت، اما این آمارها یک هشدار است که نشان می دهد اعتماد عمومی در میان مردم کاهش یافته و روحیه ایرانی ها اصلاً خوب نیست.

او ادامه داد: گزارش وزارت کشور که به آن اشاره شد برای سال ۹۳ بود و شاید امروز با وضعیتی که دچار آن هستیم، این آمار افزایش یافته باشد؛ امروز شواهد هم نشان می دهد که اعتماد عمومی نسبت به گذشته در میان مردم کاهش داشته است چرا که تأثیر گرانی نباید اینگونه که شاهدیم باشد، ولی به دلیل زمینه ای که از قبل بوده تأثیر این اتفاقات را چندین برابر کرده است؛ به عبارت دیگر مردم ایران بیدی نبودند که با این بادها بلرزند و تجربه ۸ سال جنگ داشتند، ولی اکنون می بینید که با بالا و پایین شدن قیمت گوشت و ارز مردم و مسئولان می ترسند!

هشدار داده شد ولی توجهی نکردند

ایمانی جاجرمی گفت: در گزارش هایی که از اعتماد عمومی، آسیب های اجتماعی و غیره منتشر می شود هشدار داده شده بود که وضعیت مطلوب نیست ولی نسبت به آن بی توجهی شد و امروز اثر خود را نشان می دهد.

مدیران، مسئولان دولتی و حتی نمایندگان مجلس از اعتماد مردم نمره پایینی گرفتند

او با بیان اینکه عدم مدیریت برخی از بخش ها توسط مسئولین بر اعتماد مردم نسبت به مسئولین تأثیرگذار بوده است، خاطرنشان کرد: در این زمینه باز به نتایج گزارش ها و نظرسنجی ها اشاره می کنم، نتایج نشان می دهد که اعتماد مردم نسبت به مسئولین وضعیت خوبی ندارد؛ مدیران، مسئولان دولتی و حتی نمایندگان مجلس از اعتماد مردم نمره پایینی گرفتند و بیشترین اعتماد به معلمان و استادان دانشگاه بوده است البته مجدداً تاکید می کنم که این آمار مشروط است و باید به عنوان یک هشدار به آنها نگاه کرد.

در فضای مجازی اثربخشی مشارکت کاهش می یابد

رییس موسسه تحقیقات و مطالعات اجتماعی دانشگاه تهران در مورد تاثیر شبکه های اجتماعی در مشارکت مردم در عرصه های خیرخواهانه و اجتماعی در سال آینده، گفت: به جای اینکه گروه مبنا باشد، افراد مبنا شدند. فضای مجازی هیچ وقت جایگزین فضای واقعی نمی شود. اتفاقاً اگر شکل افراطی هم داشته باشد، نشان می دهد که فضای واقعی ضعف ها و محدودیت هایی دارد و افراد به فضای مجازی پناه آوردند، ولی ما یک مساله ای داریم که خودش را در حوزه های مختلف از جمله مشارکت نشان می دهد و آن اینکه دو نوع سرمایه اجتماعی در ایران داریم، یک نوع متصل کننده یا محدود کننده که این محدود کننده بین خودی هاست و متصل کننده افرادی را که نمی شناسیم در بر می گیرد. آنطور که برای جامعه بسیار خوب هست آن است که متصل کننده آن بیشتر باشد. یعنی افراد را فراتر از تعلقات خویشاوندی و قبیله ای و جناحی و گروهی به هم وصل می کنند. در حال حاضر مشکل ما این است که نوع متصل کننده ضعیف شده و این جای تأمل و نگرانی دارد. در مشارکت هم اینطور اثر می گذارد یعنی شما با غریبه ها مشارکت نخواهید کرد چون به آنها اعتماد ندارید و تنها با آنها که می شناسید مشارکت می کنید. چون آنهایی که می شناسید تعدادشان محدود است اثربخشی مشارکت بسیار کاهش پیدا می کند و در حلقه های بسته می تواند خود را نشان دهد.

فضای تلگرام و واتس آپ و… جای خوبی برای بحث کردن نیست

او ادامه داد: تأثیرات فضای مجازی محدود است؛ فضای مجازی در واقعیت نمی تواند جایگزین فضای واقعی شود بنابراین ممکن است موجی را ایجاد کند و افزایشی را در یک مقطعی داشته باشد، ولی اینها زودگذر است و تداوم نخواهد داشت چون تحقیقات نشان می دهد که هیچ چیزی نمی تواند جایگزین تعامل چهره به چهره باشد. به عنوان مثال بحثی که می کنند این است که در فضای مجازی افراد بی ادب هستند و به راحتی به یکدیگر توهین می کنند در حالی که همان افراد اگر در فضای واقعی با هم گفت وگو کنند معمولاً چنین کاری نمی کنند به همین دلیل فضای تلگرام و واتس آپ و… جای خوبی برای بحث کردن نیست چون به احتمال بسیار زیاد منجر به دعوا خواهد شد؛ در حقیقت فضای مجازی چنین محدودیت هایی دارد.

جامعه در حال قطبی شدن است

او تعمیق شکاف در جامعه را جدی و خطرناک دانست و اظهار کرد: شکاف میان دولت و ملت ممکن است که برای بخش هایی از مردم باشد و همگانی نیست، اینها مسایلی است که به راحتی نمی توان راجع به آن بدون اطلاعات قضاوت کرد ولی نکته ای که می دانیم این است که جامعه در حال قطبی شدن است. قطبی که از سازمان ها و ارزش های رسمی در حال فاصله گرفتن است. اگر دقت کنید ثروتمندان خود را از فقرا جدا کردند و شهرک هایی برای خود ساختند که این نوع از شکاف بسیار خطرناک است. شکاف های سیاسی خیلی جای نگرانی ندارد چون با یک تغییر رویه در عملکرد دولت ها یا تغییر مسئولین این شکاف ها می توانند پر شوند، اما شکاف های اجتماعی و فضایی بسیار خطرناک هستند.

گسست های اجتماعی کالبدی و فضایی در حال رخ دادن است

ایمانی جاجرمی گفت: گروه های مختلف اجتماعی باید کنار هم زندگی کنند لذا وقتی چند پاره شوند، نگران کننده است و مساله ای است که به این راحتی و زودی حل نخواهد شد و باید نگران این باشیم که جامعه از نظر اجتماعی و فضایی شکاف نخورد یا قطبی نشود. در حال حاضر شاهدیم که این نوع از شکاف در جامعه شکل گرفته؛ آنچه برای جامعه ایران نگران کننده هست این است که این گسست های اجتماعی کالبدی و فضایی دارد اتفاق می افتد یعنی ثروتمندان و قدرتمندان خرج خود را از سایر مردم جدا می کنند. برای محله های خود دیوار می کشند و مأمور می گذارند و سایر مردم به حال خود رها می شوند و این خطرناک است.

ایمانی جاجرمی در پایان گفت: در صورت تداوم چنین رویه هایی جامعه از بین می رود و زوال جامعه را شاهد خواهیم بود، وقتی جامعه نباشد گروه های تکه پاره ای داریم که دیگر نمی توانند کار مشترک انجام دهند یعنی ارزش های جمعی کمرنگ خواهد شد و ممکن است جامعه چند پاره شود.

گزارش خطا