روايت روزنامه اعتماد از علت مرگ «آيلار حقي»

روزنامه اعتماد نوشت:

ردپاي روايت‌هاي متضاد درخصوص قربانيان رخدادهاي اخير كه پيش از اين درخصوص ماجراهايي چون مهسا اميني، نيكا شاكرمي، كيان پيرفلك و... نمايان شده بود، اين‌بار نيز در ماجراي مرگ «آيلار حقي» ابهامات فراواني را ايجاد كرده است. تضادها و تناقض‌هاي واضحي كه افكار عمومي را ميان زمين و آسمان قرار مي‌دهد و امكان قضاوت درست را از آنها مي‌گيرد. بخش قابل‌توجهي از اين ابهامات مربوط به عدم اطلاع‌رساني درست متوليان و نهادهاي مسوول است. انتشار اخبار ضد و نقيض، متفاوت و در برخي موارد متضاد از رخدادها، اطمينان مخاطبان را تا حد چشمگيري كاهش مي‌دهد. به عنوان نمونه در ماجراي فوت اسرا پناهي در اردبيل ابتدا اعلام شد كه اين فرد به دليل بيماري زمينه‌اي فوت كرده است، در مرحله بعد، برخي ديگر از مسوولان علت فوت او را بيماري قلبي عنوان كردند. با گذشت زمان و در حالي كه افكار عمومي همچنان پرسش‌هاي فراواني را مطرح مي‌كردند، اعلام شد كه اسرا پناهي خودكشي كرده است. زماني كه خبرنگار اعتماد از مسوولان استانداري اردبيل درخصوص اين حجم از اخبار متناقض پرس‌وجو كرد، مشخص شد كه مسوولان به دليل نگراني از اعلام آمارهاي خودكشي، علت مرگ اسرا پناهي را بيماري قلبي و زمينه‌اي عنوان كرده‌اند. با افزايش التهابات عمومي جامعه اما نهايتا مسوولان اعلام كردند كه علت مرگ اسرا خودكشي بوده است. اين اطلاع‌رساني اما زماني اعلام شد كه اعتماد جامعه نسبت به نحوه اطلاع‌رساني متوليان كاملا خدشه‌دار شده بود.

يك الگوي رسانه‌اي اشتباه درخصوص اكثر پرونده‌هاي مرتبط با رخدادهاي اخير نمايان است. ابتدا اخبار مرتبط با موضوعاتي خاص، بدون منبع مشخص رسانه‌اي مي‌شوند و جهت‌دهي ذهني افكار عمومي را به ست مي‌گيرند. در مرحله بعدي مديران كشور در واكنش به اين اخبار اقدام به تكذيب موضوع و جايگزيني خبر منتشر شده با روايت ديگري مي‌كنند. در مرحله بعدي پاي مصاحبه‌هاي نزديكان افراد كشته شده به ميان مي‌آيد و نهايتا مسوولان رسما نسبت به موضوع‌ واكنش نشان مي‌دهند. اما در ميان اين دو راس پاره‌خط رسانه‌اي از ابتداي شكل‌گيري حوادث تا تكذيب آنها، افكار عمومي ايرانيان قضاوت خود را كرده و تصميم خود را گرفته است. بسياري از تحليلگران اما اين پرسش را مطرح مي‌كنند، چرا مسوولان امكان ورود رسانه‌ها به بررسي شفاف پرونده‌ها را فراهم نمي‌سازند تا چنين وضعيت آشفته‌اي در حوزه خبررساني رخدادها اخير شكل نگيرد.

اين‌بار هم تفاوت‌ها و تناقض‌هاي جدي در نحوه اطلاع‌رساني درخصوص مرگ آيلار حقي قابل مشاهده است. ابتدا كانال شوراهاي صنفي دانشجويان سراسر كشور در 26 آبان ماه از كشته شدن اين دانشجوي پزشكي در جريان اعتراضات شامگاه ۲۵ آبان در شهر تبريز خبر داده بود.
روايت رسمي اما مي‌گويد كه اين دانشجوي دانشگاه آزاد علوم پزشكي تبريز كه اصالتا ملكاني است، شب‌هنگام ۲۵ آبان در داخل گودبرداري يك ساختمان سقوط كرده و جان خود را از دست داده است. اولين كسي كه اين روايت را بيان مي‌كند، كارشناس اورژانس استان است. او در 27 آبان در گفت‌وگو با خبرگزاري فارس مي‌گويد: «حدود ساعت ۲۲ شب يك مورد سقوط غيرهم‌تراز اعلام شد كه تا ۱۰ دقيقه رسيديم؛ حادثه‌ديده تنفس داشت ولي فاقد هوشياري و رو به شكم افتاده بود و شكمش متورم شده و خونريزي داخلي داشت.» همزمان ابراهيم محمودي، رييس پليس آگاهي استان آذربايجان شرقي، اعلام مي‌كند كه اين دانشجو در «حادثه افتادن در محل گود‌برداري جنب برج شهران تبريز» جان باخته است.

يك روز بعد، دايي متوفي، در صفحه اينستاگرام خود اين روايت رسمي را رد كرده و ادعا كرده او روز چهارشنبه 25 آبان ‌ماه در تظاهرات شركت كرده بود و از فاصله نزديك و از پشت سر و با تفنگ ساچمه‌اي به او شليك كرده‌اند. به گفته او، مرگ آيلار حقي در اثر تيراندازي مستقيم بوده است.

روز شنبه 28 آبان، بابك محبوب‌عليلو، دادستان مركز استان آذربايجان ‌شرقي روايت رسمي را تاييد مي‌كند اما جزييات جديدتري را وارد داستان مي‌كند. او از بازداشت سه نفر در ارتباط فوت آيلار حقي با خبر مي‌دهد. به گفته او متوفي با اين افراد هيچ نسبتي نداشته است. بنا به روايت او، يكي از افراد دستگير شده، خانم حقي را به قصد رساندن به منزلش سوار خودرو كرده و درنهايت او را نزديكي برج شهران پياده مي‌كند. «اين خانم هنگام رد شدن از محل گودبرداري ايجادشده پروژه برج شهران به داخل گودال مي‌افتد.» آقاي بابك محبوب‌عليلو ‌از «صدور دستورات ويژه‌ براي بررسي علل و عوامل و همچنين مسببين احتمالي» آن از سوي دادستاني عمومي و انقلاب تبريز خبر مي‌دهد. به گفته او، ضابطان دادگستري، تحقيقات خود را آغاز كرده و درنهايت با استفاده از «يافته‌هاي فني و پليسي» سه نفر از افرادي كه قبل از وقوع حادثه به نوعي مرتبط با اين حادثه بودند را شناسايي و دستگير كرده‌اند. طبق گفته دادستان «اين سه نفر در تحقيقات اعلام كردند كه قبل از سقوط خانم حقي در منطقه گودبرداري‌شده در مجاورت برج شهران، به همراه اين خانم در منزل شخصي يكي از آنها حضور داشتند. متوفي با اين افراد هيچ نسبتي نداشته است. يكي از افراد دستگير شده، خانم حقي را به قصد رساندن به منزلش سوار خودرو كرده و درنهايت او را نزديكي برج شهران پياده مي‌كند. اين خانم هنگام رد شدن از محل گودبرداري ايجاد شده پروژه برج شهران به داخل گودال مي‌افتد.»

اين مقام ارشد قضايي به خبرگزاري ميزان، خبرگزاري وابسته به قوه ‌قضاييه گفته است: «بعد از مدتي نگهبان پروژه متوجه مي‌شود سروصدايي از داخل گودال به گوش مي‌رسد و متوجه مي‌شود كه فردي به داخل گودال افتاده و آه و ناله مي‌كند. نگهبان ساختمان با اورژانس تماس مي‌گيرد و آيلار حقي را به يكي از بيمارستان‌هاي تبريز منتقل مي‌كنند. به‌رغم تلاش‌هايي كه كادر پزشكي بيمارستان انجام دادند متاسفانه اين خانم فوت مي‌كند.» بابك محبوب‌عليلو گفته «زماني كه مرحومه، از پژو 206 فرد مذكور پياده مي‌شود، هم نگهبان او را مشاهده كرده است و هم دوربين مدار بسته برج شهران تصاوير را ضبط كرده است. بررسي فيلم‌ دوربين‌هاي مداربسته نشان مي‌دهد اين خانم زماني كه از خودرو خارج مي‌شود تعادل ندارد و حتي به آيينه خودرو برخورد مي‌كند.» حالا غير از اينكه مرگ آيلار ناشي از حادثه اعلام مي‌شود، متوفي به مستي هم متهم مي‌شود.

اعترافات
طبق قاعده اين روزها، صداوسيما وارد مي‌شود و تصاويري از پياده شدن زني از پژوي 206 را پخش كرده و در ادامه اعلام مي‌كند، آيلار از بلندي به داخل گودال افتاده است. صداوسيما پيش از اين هم در ماجراي مرگ نيكا شاكرمي با پخش تصاويري تلاش كرده بود مرگ او را ناشي از سقوط از بلندي اعلام كند.

در ادامه، روز گذشته اعترافات فردي پخش شد كه «دوست آيلار» عنوان شده است. خبرگزاري صداوسيما اعترافات اين فرد را اين‌گونه خلاصه كرده است: «براساس اعترافات فردي كه آيلار با خودروي وي به برج شهران منتقل شده، اين دختر جوان به خانواده خود گفته بود به باشگاه مي‌رود. آيلار و دو همراه پسر، مشروبات الكلي مصرف كردند و آيلار موقع برگشت، تعادل نداشت.» در اين گزارش اضافه شده كه «در تصاوير دوربين‌هاي برج شهران نيز كاملا مشخص است كه وي تعادل ندارد و به علت مصرف بالاي مشروبات الكلي تلو تلو حركت مي‌كند.»

در واكنش به اين رخدادها، پدر آيلار حقي هم در گفت‌وگو با خبرگزاري دولت گفت: «رسيدگي به فوت دخترم را به مراجع قضايي سپرده‌ام. فوت او ربطي به حوادث اخير ندارد. از كساني كه امروز مراسم تشييع جنازه دخترم را متشنج كردند بيزارم.» بايد ديد در ميان اين اظهارنظرهاي متفاوت و متضاد، سرانجام پرونده‌هاي مرتبط با رخدادهاي اخير چه مي‌شود؟ آيا سيستم متوجه اهميت شفاف‌سازي و اطلاع‌رساني درست مي‌شود يا نه؟
ابتدا كانال شوراهای صنفی دانشجویان سراسر کشور در 26آبان ماه از کشته شدن این دانشجوی پزشکی در جریان اعتراضات شامگاه ۲۵ آبان در شهر تبریز خبر داده بود

روایت رسمی اما می‌گوید که این دانشجوی دانشگاه آزاد علوم پزشکی تبریز که اصالتا ملکانی است، شب‌هنگام ۲۵ آبان در داخل گودبرداری یک ساختمان سقوط کرده و جان خود را از دست داده است.

دایی آيلار در صفحه اینستاگرام خود این روایت رسمی را رد و ادعا کرده او روز چهارشنبه 25 آبان‌ماه در تظاهرات شرکت کرده بود و از فاصله نزدیک و از پشت سر و با تفنگ ساچمه‌ای به او شلیک کرده‌اند. به گفته او، مرگ آیلار حقی در اثر تیراندازی مستقیم بوده است.

پدر آیلار حقی معتقد است: «رسیدگی به فوت دخترم را به مراجع قضایی سپرده‌ام. فوت او ربطی به حوادث اخیر ندارد. از کسانی که امروز مراسم تشییع جنازه دخترم را متشنج کردند بیزارم».