ونزوئلا چطور از شرایط وخیم اقتصادی نجات یافت؟

به نظر می‌رسد برخی از تغییر رویکردها در سیاستگذاری، کمک کرده است که ونزوئلا از فرصت طلایی فروش نفت در زمان جنگ اوکراین و تحریم روسیه بهره ببرد و وضعیت اقتصاد را تا حدودی ترمیم کند. عبور این کشور از شرایط ابرتورمی موضوع مهمی در چشم اندازی اقتصادی ونزوئلا به شمار می رود و نیکلاس مادورو با بهبود وضعیت اقتصادی کشور به دنبال سفت کردن پای خود در قدرت است.

نفت نیز به یکی از عوامل مهم در دیپلماسی این کشور با آمریکا تبدیل شده و لغو تحریم‌ها به ونزوئلا این امکان را می‌دهد تا بتواند صنعت نفت خود را بازسازی کند. هادی اعلمی فریمان کارشناس حوزه آمریکای لاتین در گفتگویی با خبرآنلاین به بررسی این موضوعات پرداخته که در ادامه آن را می خوانید:

از نظر شما مهمترین عوامل در کاهش تورم ونزوئلا چه بوده است؟

چند اتفاق مهم در یکسال اخیر در ونزوئلا رخ داد. همانطور که می دانیم در سال ۲۰۲۰ اوضاع اقتصادی ونزوئلا بدترین شرایط را سپری می کرد و تورم آن چیزی حدود به ۳هزار درصد بود. اما در سال ۲۰۲۱ این رقم به ۶۸۶درصد رسید. در سال ۲۰۲۲ نیز باز هم روند کاهشی شد و ۱۵۵درصد رسید. ضمن اینکه رشد اقتصادی نیز ۷.۶درصد پیش بینی شده است.

چند عامل در این بین مهم است: یکی بحث پیشبرد مذاکرات با اپوزیسیون بود که در یکی دوسال اخیر به صورت محرمانه انجام می شود به گونه ای که به نظر می رسد این مذاکرات به نتیجه رسیده است و توافقاتی در خصوص آزادسازی زندانیان صورت گرفته است. با ناکامی خوان گوایدو نیز شاهد آن هستیم که اپوزوسیون اصلی ونزوئلا و آمریکا در جهت برگزاری انتخابات آزاد زیر نظر سازمان ملل حرکت می کنند. اگر وضعیت ونزوئلا بهبود یابد می توان انتظار موفقیت مادورو در انتخابات را داشت.

عامل دیگری که به ونزوئلا کمک کرد مذاکرات با شرکت نفت شورون بود که ۵ نقطه نفتی را مد نظر دارد. شرکت شورون، دومین شرکت بزرگ نفتی ایالات متحده محسوب می شود که از واشنگتن مجوز افزایش تولید نفت در ونزوئلا و صدور آن به آمریکا را دریافت کرده است. این همکاری به صورت قوی در حال انجام است و نیروهای زیادی مشغول به کار شده اند. در واقع ونزوئلا با این همکاری بدهی های معوق خود را پرداخت می کند. وزارت خزانه‌داری ایالات متحده نیز اعلام کرد که زمان این مجوز ۶ ماهه خواهد بود و پس از آن به‌طور خودکار ماهانه تمدید می‌شود.

در کنار این موارد ونزوئلا شاهد رشد ۳۳درصدی صادرات بوده و کاهش محدودیت در زمینه واردات نیز صورت گرفته است. ضمن اینکه کاراکاس آزادسازی دلار را نیز در دستور کار قرار داد تا ارزی رایج و در دسترس محسوب شود. برخی کشورها مانند کوبا نیز در این بین دو نوع ارز یعنی رسمی و غیررسمی داشتند که ونزوئلا در نهایت تصمیم گرفت آن را آزاد کند. الگوبرداری ایران در این زمینه و برداشتن محدودیت ها در زمینه دلار و ارز می تواند کمک شایانی به ایران کند.

در مجموع می توان گفت که بحث نفت تاثیرات روانی خود را گذاشته و روی هم رفته اوضاع ونزوئلا را بهبود بخشیده است. در این بین شاهد کاهش رویکردهای ضدآمریکایی در دولت کاراکاس هستیم.

اما مساله نابرابری در ونزوئلا همچنان وجود دارد و طبق گزارش تازه فارن پالیسی ۱۰ درصد ثروتمندترین جمعیت ونزوئلا ۷۰ برابر بیشتر از ۱۰ درصد فقیرترین آن درآمد دارند.

با وجود این فضا و روند بهبود اقتصادی ونزوئلا آیا روابط تهران و کاراکاس نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت؟

بحث همکاری ها در حوزه انرژی همچنان برقرار است اما حوزه آمریکای لاتین موضوعی است که باید به آن نگاه کوتاه مدت داشت. اما به نظر می رسد این وضعیت متعادل همچنان برقرار باشد. در این بین تجربه تاریخی وجود دارد. در دوره ای که شاهد برجام و بهبود روابط ایران با غرب بودیم این امر تا حدی موجب فاصله گرفتن تهران و کاراکاس شد. این امر در مورد ونزوئلا نیز صادق است. اگر همکاری های مادورو با شرکت های بین المللی گسترش یابد قطعا آورده و سود حاصل این شرکت ها نسبت به سود همکاری ها با جمهوری اسلامی ایران قابل قیاس نیست. با این حال می توان انتظار داشت که روابط حداقل در کوتاه مدت متعادل و پابرجا بماند.

در مورد روسیه نیز به همین منوال خواهد بود؟

در این مورد باید تحریم های وضع شده علیه روسیه را نیز در نظر داشته باشیم که می تواند منجر به ایجاد محدودیت هایی شود. در حال حاضر به نظر می رسد که ونزوئلا همکاری بیشتری با چین پیدا کرده است. آخرین مبادلات روس ها با ونزوئلا به سال ۲۰۲۱ برمی گردد. در سال ۲۰۲۲ و اوایل ۲۰۲۳ وضعیت به دلیل جنگ اوکراین کمی دگرگون شده و پکن برای کاراکاس تبدیل به شریک اول در موضوع صادرات و واردات شده است.