کد خبر: ۱۵۷۴۰۵
تاریخ انتشار: ۲۷ اسفند ۱۴۰۱ - ۱۳:۱۲
عصر ایران - دکترین آیزنهاور (Eisenhower Doctrine) به پیشنهادهای دوایت دیوید آیزنهاور سی و چهارمین رئیس جمهوری ایالات متحدۀ آمریکا (از آغاز 1953 تا پایان 1961) گفته می‌شود که معطوف به اتخاذ سیاست جدید در خاورمیانه بود.
 
این پیشنهادها در پنجم ژانویۀ 1957 در جلسۀ مشترک مجلس نمایندگان و مجلس سنای ایالات متحده تشریح شد ولی عملا از آغاز ریاست جمهوری آیزنهاور مبنای کار دولت آمریکا واقع شده بود و یکی از نتایج آن نیز سقوط حکومت ملی دکتر محمد مصدق در اواسط سال 1953 میلادی بود.
 
محورهای دکترین آیزنهاور چنین بود:
 
نیروهای مسلح آمریکا در آینده باید مجاز باشند که برای حفظ دولت‌هایی که در معرض نفوذ مستقیم یا غیرمستقیم کمونیسم بین‌المللی قرار گرفته‌اند، مداخله کنند.
 
کشورهای متحد آمریکا باید به دولت‌های در معرض نفوذ کمونیسم، کمک‌های اقتصادی برسانند.
 
کشورهای متحد آمریکا باید کمک‌های نظامی در اختیار دولت‌های در معرض نفوذ کمونیسم قرار دهند.
 
منطقۀ تحت پوشش دکترین آیزنهاور از غرب به لیبی، از شرق به پاکستان، از شمال به ترکیه و از جنوب به عربستان محدود می‌شد. تمام کشورهای داخل این منطقه، به انضمام اتیوپی و سودان، مشمول کمک‌های نظامی و اقتصادی آمریکا و متحدانش می‌شدند.
 
در دورۀ ریاست جمهوری آیزنهاور در آمریکا، حکومت‌های ملی در سه قاره سرنگون شدند: حکومت آرینز در گواتمالا، حکومت دکتر مصدق در ایران، حکومت پاتریس لومومبا در کنگو (زئیر).
 
بر اساس گزارش‌های منتشر شده در سال 2000، آیزنهاور با حذف فیزیکی پاتریس لومومبا موافقت کرده بود؛ با این استدلال که مبادا لومومبا به اتحاد جماهیر شوروی گرایش پیدا کند. اما سازمان سیا در اجرای نقشۀ ترور لومومبا ناکام ماند.
 
لومومبا برخلاف دکتر مصدق مدت کوتاهی نخست‌وزیر بود. عمر کابینۀ او فقط 67 روز بود و عاقبت نیز به دست نیروهای تحت حمایت بلژیک، که در سال 1960 هنوز سلطه‌ای استعماری بر کنگو داشت، بازداشت و تیرباران شد.
 
اما خاکوبو آرینز، رئیس جمهوری گواتمالا، کمی بیش از دکتر مصدق حکومت کرد. از اوایل 1951 تا اواسط 1954. دولت او با کودتای سازمان سیا سرنگون شد ولی خودش زنده ماند و در سال 1971 در مکزیک درگذشت.
 
اگرچه کنگو در آفریقا و گواتمالا در آمریکای مرکزی، خارج از محدودۀ دکترین آیزنهاور بودند، ولی روح حاکم بر این دکترین، موجب شد دولت‌های پاتریس لومومبا و خاکوبو آرینز به سرنوشت دولت دکتر مصدق دچار شوند.
 
به همین دلیل برخی از منتقدان گفته‌اند دکترین‌های گوناگون روسای جمهور آمریکا، بویژه در دوران جنگ سرد، تفاوت چندانی با یکدیگر نداشتند؛ چراکه همۀ آن‌ها مداخله در امور کشورهای گوناگون را برای ممانعت از بلعیده شدن آن کشورها از سوی اتحاد جماهیر شوروی، مجاز می‌دانستند.
 
حتی اگر تفاوت معناداری بین این دکترین‌ها وجود داشت، اصل اساسی همۀ آن‌ها چیزی جز تلاش برای اضافه نشدن یک کشور جدید به اردوگاه جهانی کمونیسم، نبود. ممانعت از این واقعه نیز معمولا با تقویت نیروهای مخالف کمونیسم در کشورهای مختلف، و در صورت لزوم با کودتا انجام می‌شد.
 
 در دو مورد نیز توسل به جنگ، در دستور کار دولت آمریکا قرار گرفت. یعنی جنگ کره و جنگ ویتنام، که هر دو برای ممانعت از کمونیستی شدن کرۀ جنوبی و ویتنام جنوبی صورت گرفتند.
 
مشارکت آمریکا در جنگ کره نیز در دوران ریاست جمهوری آیزنهاور صورت گرفت. در جنگ کره، 341 هزار سرباز از سوی سازمان ملل برای دفاع از کرۀ جنوبی وارد شبه جزیرۀ کره شدند که 88 درصد آن‌ها آمریکایی بودند.
 
بنابراین اگرچه آیزنهاور دکترین خودش را در 1957 در کنگرۀ آمریکا تشریح کرد و محدودۀ جغرافیایی آن را تقریبا منطقۀ خاورمیانه تعیین کرده بود، ولی قبل از سال 1957، آمریکا در خاورمیانه برای سرنگونی دولت مصدق اقدام کرده بود.
 
دولت آیزنهاور زمانی کار خودش را آغاز کرد که آمریکا درگیر جنگ کره بود و این جنگ رو به پایان بود. با اتمام جنگ کره در ژوئیه 1953، ظاهرا دولت جمهوری‌خواه آیزنهاور ترجیح داد از مبارزه با کمونیسم در شرق آسیا دست بردارد و بر مقابله با کمونیسم در منطقۀ خاورمیانه و اطراف آن متمرکز شود.   
نظر شما
* کد کپچا:
captcha

دیالوگ فوق العاده آقای همساده با پشه و ایرج طهماسب! (ویدئو)

ژست های عجیب الناز شاکردوست در سفر به بیستون (تصاویر)

عاشقانه سوسانو جومونگ با دخترش (تصاویر)

تصاویر دیدنی از تیپ و استایل نوروزی پریناز ایزدیار

جشن زیبای نوروز در آتشکده بهرام (تصاویر)

مراسم تشییع مرحومه زهرا شجاعی با حضور خاتمی (تصاویر)

پست آبی رنگ در پیج پرسپولیس! (عکس)

تیپ و استایل متفاوت الناز حبیبی و بهرام افشاری (عکس)

تبریز سفیدپوش شد (عکس)

زیبایی های قشم، بزرگترین جزیره ایران (تصاویر)

عکس خانوادگی وایرال شده وریا غفوری که به تازگی منتشر شده / همه درباره زیبایی این خانواده حرف می زنند (+عکس)

تصویری بی نظیر از رنگین کمان در میدان نقش جهان اصفهان (ویدئو)

تصویری متفاوت از نازنین بیاتی (عکس)

هادی چوپان در کنار مجسمه خودش و گرگ (تصاویر)

تغییر چهره ایرنه پاپاس، بازیگر هند جگرخوار در ۹۳ سالگی (تصاویر)

2 عکس جدید از تیپ و ژست دیدنی «سوسانو» در یک روستای زیبا در فرانسه

عکس / اتاق فرمان اتمی شوروی را ببینید

ماجرای سفر شاه به قم و ملاقات ۴۵دقیقه‌ای با آیت‌الله بروجردی (عکس)

تصاویر / تغییر تیپ و چهره سارا و نیکای سریال پایتخت بعد 10 سال

فیگور عضلات شکم هادی چوپان و رقیب آمریکایی او؛ کدایک بهتر است!؟ (عکس)

تصویری دیدنی از آنتونیو کوئین در اصفهان (عکس)

تغییر چهره جالب طناز طباطبایی در طی ۱۵ سال! (تصاویر)

استقبال پر شور از هادی چوپان در شیراز (تصاویر)

تصاویر دیدنی و وایرال شده از دونگ یی (هان هیو جو)

استوری سحر دولتشاهی از سریال افعی

هانیه توسلی با چهره بدون آرایش آفتابی شد (عکس)

کف و سوت برای معین و هایده در برنامه زنده شبکه سه با حاضران دستچین شده در استودیو! (ویدئو)

کنایه ستاره پرسپولیس به عدم دعوتش به تیم ملی + تصویر

سلفی هادی چوپان با کلاه قشقایی پس از قهرمانی در آرنولدکلاسیک (ویدئو)

این کلیپ «آقای همساده» با ماجرای کاظم صدیقی «وایرال» شد (ویدئو)

ژست علی دایی در کنار همسرش و خانم بازیگر (عکس)

نظر جالب عادل فردوسی پور درباره عملکرد نکونام در استقلال (ویدئو)

درج نام «خلیج فارس» در تصویر اکانت رسمی ناسا از زمین (عکس)

آرایش و پوشش متفاوت بهنوش طباطبایی! (عکس)

پوشش محسن افشانی بازیگر جنجالی و همسرش در افطاری ابراهیم رئیسی! (تصاویر)

اجرای زیبای داوود کیم (جای) خواننده کی پاپ کره ای در شبکه سه (ویدئو)

سعدالله امیر شقاقی مافیای شرط بندی، در ترکیه بازداشت شد + ویدئو

دیدار «عباس قادری» با ابراهیم رئیسی ! (عکس)

کیم جای (داوود کیم) خواننده موسیقی کی پاپ کره‌ جنوبی در برنامه محفل درخواست تسبیح کرد (+عکس و ویدئو)

استایل زیبا، ساده و خیره کننده «بهنوش طباطبایی» / عکس

بهاره افشاری و تغییر چهره‌اش ۱۸ سال پس از «او یک فرشته بود» (عکس)

آتش گرفتن یک پراید با نارنجک در چهارشنبه سوری پرند (ویدئو)

همسر و پسر نجم الدین شریعتی (عکس)

چهارشنبه سوری دیشب تهران از داخل هواپیما (ویدئو)

باشگاه پرسپولیس در آستانه دربی اینگونه پیام انگیزشی داد (تصویر)

تصاویر چهارشنبه سوری از برج میلاد: تهران شهر جنگ زده شد! (ویدئو)

انفجار مهیب در شب چهارشنبه سوری در استان خوزستان ! (ویدئو)

مجادله «خورشید خانم» مو طلایی با رضا رشیدپور بر سر جریمه ۳ میلیونی حجاب (+تصویر)

«یاسمین مقبلی» به زمین برگشت (ویدئو)

تجمع بازنشستگان در اعتراض به حقوق های زیر خط فقر + عکس

محمدرضا گلزار در جمع ملی‌پوشان ایران + عکس

رهبر انقلاب به فرماندهان کل ارتش و سپاه مدال داد (+عکس)

سرمربی پرتغالی سپاهان و همسر جوان و بازیگرش، شیدا مقصودلو در کنسرت علیرضا قربانی (ویدئو)

فیلم وایرال شده از حسین یکتا در شبکه افق در شب قبل انتخابات: هر کی نمی خواد رای بده بره ! (ویدئو)

حوادث چهارشنبه آخر سال: لحظه افتادن بمب دست ساز از دستان یک نوجوان (ویدئو)

استایل شیک و ورزشی مریم معصومی در ۳۶سالگی (عکس)

حفظ کرامت شهروندان به سبک دولت انقلابی: آقای رئیسی این عکس را دیده اید!؟ (تصویر)

حضور سحرگاهی رهبری در شهر ری (+ عکس)

عاشقانه اوسمار، سرمربی پرسپولیس با همسرش (عکس)

عاشقانه شهاب حسینی و همسر جدیدش در یک اکران خصوصی (تصاویر)

مجری زن صداوسیما آرزو کرد همه چیز به دوران قبل از رییسی بازگردد! / جبران مافات ژیلا صادقی با حمله به حسن روحانی! (ویدئو)

واکنش طنزآمیز عبدالکریم حسن به مردود شدن گلش در دیدار پرسپولیس - فولاد + تصویر

پیام سیدحسین حسینی به هواداران استقلال (اینستاپست)

استایل شیک و خاص بهاره افشاری در مراسم بزرگداشت علی نصیریان (عکس)

رونمایی بهنوش طباطبایی از مجسمه‌ زیبای خودش ! (عکس)

سخنان قدیمی سخنگوی دولت درباره قیمت ها وایرال شد! (ویدئو)

دختر ترامپ، بیل گیتس، ریانا و زاکربرگ در عروسی پسر ثروتمندترین مرد آسیا (+عکس)

واکنش باشگاه پرسپولیس به هت تریک اوسمار ویرا + عکس

آخرین حضور حسن روحانی در اجلاس خبرگان رهبری (عکس)

اولین جلسه دادگاه تتلو برگزار شد (تصاویر)

واکنش انتقادی محسن چاوشی به سیل در جنوب بلوچستان (تصویر)

واکنش محسنی اژه‌ای به حکمی درباره «شروین حاجی پور» (ویدیو)

تصاویری تازه از پسر رهبر انقلاب و لاریجانی در یک مراسم

واکنش تحریک‌آمیز مهدی طارمی پس از پیروزی عجیب پورتو برابر بنفیکا + عکس

اقامه نماز بر پیکر آیت الله امامی کاشانی توسط رهبر انقلاب (عکس)

پرطرفدارترین