چالشی بنام دونالد ترامپ در برابر برجام و راهکارهای پیش رو

در اینجا سوالات مهم قابل طرح اینست که آیا کنگره برجام را لغو خواهد کردیا خیر؟و آینده برجام با استراتژی فعلی ترامپ چگونه خواهد بود و در نهایت بهترین گزینه ممکن ایران در مورد برجام با توجه به شرایط فعلی چیست؟

نوانديش - اكبر مختارى: سیاستگذاری در مورد کشورهای مختلف بدون درک تاریخ،ژئوپلیتیک و فرهنگ سیاسی آنها ناکارامد خواهد بود. دونالد ترامپ ساکن کنونی کاخ سفید سرانجام پس از روزها جنگ روانی توام با انتطار در مورد ارائه استراتژی جدید آمریکا طی سخنرانی به تبیین راهبرد خویش در مورد برجام و در کل سیاستهای منطقه ای ایران پرداخت.

اگرچه برخی تحلیلگران کوشیدند با نام بردن از هنری کیسینجر کهنسال او را در پشت سر راهبرد جدید امریکا در برابر ایران قرار دهند و با نام بردن ازتئوری خردمندی بی خردی توماس شیلینگ و اجرای آن توسط ریچارد نیکسون در دوران جنگ سرد نوعی همپوشانی میان دوران ترامپ و نیکسون برقرار سازند لیکن آنچه در سخنرانی دونالد ترامپ به آن پرداخته شد نه تنها شباهت چندانی با آن نداشت بلکه میتوان آن را ادامه نابخردیهای خروج گونه ترامپ از توافقات بین المللی دانست که از قضا توافق برجام محکم تر از آن بود که ترامپ بتواند بطور یکجانبه از آن خارج شود.

دونالد ترامپ در سخنرانی خویش سرانجام از تایید برجام امتناع کرد و آن را مغایر با منافع ملی ایالات متحده دانست. لیکن بجای خروج کامل از برجام از گزینه انتقال برجام به کنگره استفاده کرد و تلاش کرد برای تصمیم نهایی در مورد برجام کنگره را با خود شریک سازد. در اینجا سوالات مهم قابل طرح اینست که آیا کنگره برجام را لغو خواهد کردیا خیر؟و آینده برجام با استراتژی فعلی ترامپ چگونه خواهد بود و در نهایت بهترین گزینه ممکن ایران در مورد برجام با توجه به شرایط فعلی چیست؟

دقایقی پس از بیان سخنان ترامپ مبنی برعدم تایید پای بندی ایران به برجام فدریکو موگرینی در سخنانی برجام را توافقی چندجانبه نامید که مصوبه شورای امنیت را در پشت سر خود دارد و اعلام کرد برجام را یک کشور بطور یکجانبه نمیتواند لغو کند و پس از او رهبران سه کشور مهم حاضر در توافق هسته ای از جمله فرانسه،بریتانیا و آلمان در حمایت از برجام بیانیه ای صادر کردند.این واکنشها بار دیگر جایگاه بین المللی برجام را اثبات کرد.

برجام به کنگره رفته است کنگره ای که از ابتدا نمایندگانش منتقد شکل گیری برجام با مفاد موجود بودند لیکن برای پاسخ به اینکه برجام در مسیر شصت روزه و در نهایت نود روزه داخل کنگره نقض و کنار گذاشته میشود یا خیر باید به روند عبور آن پس از شکل گیریش اشاره کرد.

کنگره آمریکا شامل دو بخش مجلس نمایندگان و مجلس سنا می باشد و برای تایید یا رد طرحی نیازمند رای مجلسین توامان میباشد لیکن برجام در سنای آمریکا بدلیل استفاده سناتورهای دمکرات از قانون "فیلی باستر" توانست بدون نیاز به وتوی رییس جمهور بسلامت عبور نماید چرا که تصویب هر طرحی در سنای آمریکا نیازمند رای سه پنجم سناتورها می باشد و درصورتیکه طرحی شصت رای را نداشته باشد نمایندگان میتوانند با سخنرانی طولانی مدت در سنا بررسی طرح را متوقف سازند.

و گاهی بدون نیاز به فیلی باستر و با احتساب رای کمتر از شصت عدد طرح شکست میخورد و کنار گذاشته میشود.کنگره فعلی نسبت به دوران اوباما اگر چه حدود چهارسناتور جمهوریخواه بیشتر دارد ولی از سوی دیگر تعداد سناتورهایی که معتقدند کنار گذاشتن برجام از طریق وضع دوباره تحریمهای هسته ای به وجهه آمریکا لطمه خواهد زد بیشتر گشته است.

در شرایط موجود مشکلی که در کنگره میتواند کمی چالش انگیز باشد نفوذ بسیار ایپک (لابی اسراییل) در داخل کنگره آمریکاست ولی تجربه تاریخی بما یاداور میسازد که در هنگام تایید توافق درسنا که فیلی باستر مانع رای منفی کنگره شد نیز قدرت لابی اسراییل وجود داشت لیکن موفق نگردید.

بنابراین در پاسخ احتمالی به سوال مورد اشاره در موردنظر کنگره دربرابر برجام،احتمال رد برجام کم میباشد.چالش اساسی فعلی در کنگره اجرای نظر ترامپ مبنی بر بررسی نقایص برجامست که طی آن میتواند برجام را مورد مخاطره قراردهد چراکه ایران به صراحت بیان کرده است که هیچ گونه تغییری را در متن برجام نخواهد پذیرفت.

و این سناریو هم در شرایط فعلی اگرچه محتمل ولی در صورتی که سبب نابودی برجام گردد مخالفان جدی در سنای آمریکا خواهد داشت.

اگرچه تشدید تحریم های غیر هسته ای و بخصوص در حوزه های موشکی و مواردی از این قبیل از احتمال نسبتا بالایی برخوردارست.

اینکه پس از فرصت نهایتا نود روزه برای بیان نظر نهایی کنگره در مورد برجام دونالد ترامپ چه اقدامی انجام خواهد داد با توجه به شخصیت پیش بینی ناپذیر ترامپ نوعی ابهام وجود دارد.

ابهامی که در صورتیکه حمایت قدرتمند اروپا و دیگر کشورهای پنج بعلاوه یک و آژانس بین المللی هسته ای را بهمراه داشته باشد میتوان بخوبی برآن چیره گشت.برای نحوه مواجهه ایران با راهبرد جدید ترامپ در مورد برجام باید به مزایایی که ایران در حوزه های سیاسی و اقتصادی از طریق برجام بدنبال آن بود توجه کرد.

گزارش خطا