تحلیل الجزیره از روابط فعلی ایران و روسیه: آیا روس ها در کنار ایران خواهند ایستاد؟

در مجموع به نظر می رسد روس ها همواره از ایران به عنوان یک برگ برنده برای بازی با غرب استفاده خواهد کرد و این مساله کاملا طبیعی است چرا که هر کشوری به دنبال دستیابی به منافع کشور خود است.

نواندیش: بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، در روز 31 مه طی یک مصاحبه اختصاصی با شبکه تلویزیونی بین المللی روسیه تلاش کرد تا حضور نظامی جنجالی ایران در سوریه را توجیه کند. او گفت: ما نیروی ایرانی ای نداریم و هرگز هم نداشتیم ... ما در اینجا تنها افسران ایرانی داریم که برای کمک به ارتش سوریه اینجا هستند.

به گزارش نواندیش، الجزیره در تحلیلی پیرامون روابط فعلی ایران و روسیه نوشت: این سخنان در واکنش به اظهارات سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه بود که در هفته گذشته دو بار تاکید کرده بود که "تمام نیروهای غیر سوری" باید از مرز جنوبی سوریه با اسرائیل عقب نشینی کنند، بیان شد.

این سخنان در شرایطی گفته شد که تنها چند هفته از دیدار پوتین و نتانیاهو می گذرد. در حال حاضر به گزارش سازمان دیده بان حقوق بشر سوری بریتانیا، مبارزان ایرانی و حزب الله در حال آماده شدن برای ترک مناطق جنوب غربی سوریه هستند. روسیه همواره از معاهده هسته ای ایران حمایت کرده است، اما فشار رو به افزایش بین المللی بر تهران به خاطر فعالیت های منطقه ای اش، فرصتی واقعی برای مسکو برای گرم کردن روابطش با تل آویو ایجاد کرده است.

سوال اصلی این است که تا چه اندازه پوتین مایل است ایران را برای این منظور قربانی کند؟

مسکو و تهران روابط نزدیک را از زمانی که توافق هسته ای چند جانبه بین جمهوری اسلامی و قدرت های جهانی در ماه ژوئیه 2015 به تصویب رسید، توسعه داده اند.

هر دو طرف از رژیم اسد در جریان جنگ داخلی هفت سالۀ سوریه حمایت کرده اند و همچنان با ترکیه به دنبال دست یافتن به راه حل سیاسی برای این جنگ هستند. راه حلی که مستقل از فرایند ژنو حمایت شده از سوی غرب است.

پوتین در تلاش برای تحکیم روابط دوجانبه و هماهنگ کردن یک سیاست واحد در سوریه و یمن، در اوایل ماه نوامبر سال 2017 به تهران رفت و با آیت الله علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران و حسن روحانی، رئیس جمهوری دیدار کرد.

چند ماه بعد، در 26 فوریه، روسیه یک قطعنامه شورای امنیت را علیه ایران به دلیل نقض تحریم مجدد سلاح های سازمان ملل متحد علیه یمن و ارائه سلاح به شورشیان حوثی در آن کشور، وتو کرد. اخیرا اسکندر نواک، وزیر انرژی روسیه در ماه آوریل اعلام کرد که مسکو از استفاده از ارزهای ملی در تجارت با ایران، به جای دلار آمریکا یا یورو استفاده می کند.

اکنون بسیاری از سیاستمداران و افسران به طور یکسان به این نتیجه رسیده اند که ایران و روسیه از فراتر از همگرایی تاکتیکی منافع عبور کرده و وارد مرحله جدیدی از «همکاری استراتژیک» و «اتحاد » شده اند. با این حال، اگر به سابقه تاریخی دو کشور و به خصوص روس ها رجوع کنیم می بینیم که این تحلیل تا اندازه بسیاری خوش بینانه است.

روسیه به عنوان یک ابرقدرت دارای منافعی متفاوت و خاص در برخورد با ابر قدرت ها است. در کنار این خطوط، کرملین از لحاظ تاریخی تهران را به عنوان یک اهرم برای تعادل روابط خود با قدرت های غربی به ویژه واشنگتن، مورد استفاده قرار داده است. امروز نیز استثنا نیست و ایران احتمالا قربانی تمایل روسیه برای شناختن قدرت های بزرگ خواهد شد.

در تاریخ 8 ژانویه 1995، پیمانکار دولتی روسیه قراردادی را با سازمان انرژی اتمی ایران برای ساخت یک راکتور با ظرفیت 1000 مگاوات در نیروگاه هسته ای بوشهر که قرار بود در سال 2001 عملیاتی شود، امضا کرد.

با این حال، مسکو برای جلوگیری از افزایش فشار بر تهران، این مساله را به چالش می کشد. آنتون چلوپکوف، عضو هیئت مشورتی شورای امنیت روسیه، تایید می کند. راه اندازی این کمپانی تنها یک دهه بعد در سپتامبر 2011 آغاز شد و تنها ایران در سپتامبر 2013 توانست کنترل عملیاتی نیروگاه بوشهر را به عهده بگیرد.

با توجه به تحویل سیستم های دفاع موشکی روسی S-300 روسیه، هزینه های مشابه انگیزه های سیاسی مشابه در مورد ایران به وقوع پیوست. تهران قرارداد 800 میلیون دلاری با مسکو در سال 2007 را برای خرید موشک های پیشرفته سطح هوا به منظور محافظت از سایت های هسته ای خود در برابر تهدید رو به رشد حملات هوایی اسرائیل و آمریکا امضا کرد.

در حالی که ایران در ابتدای امضای سه دور قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد (1696، 1737 و 1747) مورد حمله قرار گرفته است، کرملین تحریم های بین المللی را برای توجیه دیرکرد تحویل سامانه های دفاعی به کار می برد. آن ها بار دیگر به تهران به عنوان کارتی برای چانه زنی منافع استراتژیک خود را با واشنگتن نگاه می کنند. علاوه بر این، تحریم های سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی در مورد برنامه هسته ای آن شامل فروش یا انتقال دفاعی متعارف نبوده است.

گزارش خطا