باغ گلشن طبس بهشتی در دل کویر

ˈگلشنˈ در شهر پهلو زده به کویر طبس یکی از باغهای نادر تاریخی و بسیار زیبای ایران زمین است که دیدنش خاطره بهاری رویایی را در ذهن گردشگران و میهمانان نوروزی ثبت می کند.

طبس واقع در خراسان جنوبی با 55 هزار و 808 کیلومترمربع وسعت یکی از پهناورترین شهرستانهای ایران است که 270 کیلومتر با بیرجند فاصله دارد.

طبس گرچه همسایه کویر است اما روح ظریف و هنرمند ایرانی گلها و گیاهان را به یکی از عناصر شکل دهنده این شهر تبدیل کرده زیرا در باغها و باغچه ها، کنار جویبارهای خیابانی و وسط میدانهای آن انواع گل و گیاهان به فراوانی خودنمایی می کنند.

در طبس که شاید نامش یادآور کویری بی انتها باشد باغی وجود دارد که نام آن ˈگلشنˈ است و به دلیل زیبایی به ˈبهشت برینˈ نیز شهره است و هرساله گردشگران و مسافران زیادی از این باغ دیدن می کنند.

نام طبس از زمان تاسیس نخستین سلسله های پادشاهی ایران در روایات و اسناد تاریخی دیده می شود. کند و کاو در تاریخ ما را به حضور طبس در هزاره قبل از میلاد مسیح رهنمون می کند.

گرچه طبس دارای آب و هوایی گرم و خشک است اما غلات، انواع سبزی، گوجه فرنگی، پیاز، هندوانه و خربزه، حبوبات، زعفران، زیره، زیتون، خرما، نارنج، نارنگی، پرتقال، لیمو، بالنگ، پسته، زردآلو، انار، گیلاس، انجیر، انگور، آلو، آلبالو، گردو، خرمالو و توت در آن کشت می شود.

باغ گلشن طبس باغی زیبا، باشکوه و تاریخی متعلق به دوره افشاریه - زندیه است که توسط میرحسن خان سومین حاکم طبس از سلسله خوانینی که به وسیله نادرشاه به حکومت منطقه منصوب شدند ساخته شده است.

صدها درخت میوه در این باغ تاریخی هشت هکتاری طبیعت بی نظیری آفریده که هر بیننده ای از نظاره آن غرق لذت می شود.

این باغ بر روی امتداد جریان آب چشمه ‎های سرد و گرم که به جانب طبس می‎آید شکل گرفته، آب از انتهای مجموعه وارد باغ شده و پس از آبیاری کرتها و حرکت در جویها و فواره‎ها از زیر هشتی ساختمان سردر می‎گذرد و به شهر می‎رود.

طراحی این باغ بر اساس نمونه چهارباغ است که برگرفته از آیات قرآن در مورد بهشت، دو نهر در آن همدیگر را قطع می کنند. درختانی که گفته می شود 400 سال عمر دارند سایه دل انگیزی را در کنار دیوارهای کهن این باغ می گسترانند.

در این باغ گونه های مختلف گیاهان سازگار با اقلیم های متفاوت آب و هوایی مانند درخت چنار که خاص مناطق سردسیر است در کنار نخل خرما که فقط در مناطق گرمسیری رشد می کند دیده می شود.

معمار اولیه باغ طبیعت سبز آن را با توجه به نوع درختان به صورت شطرنجی طراحی و کشت کرده است.

جهانگردانی چون ˈسون هدینˈ سوئدی و ˈآندره گدارˈ فرانسوی که از طبس دیدن کرده اند، باغ گلشن را توصیف و از درختان خرما و مرکبات، سایه خنک نخل ها، نغمه زیبای آب روان جوی ها، چمنهای میان دو جوی، زمزمه باد در میان درختان و فواره های متعدد که آب را مانند تحفه ای به آسمان می فرستند در این باغ سخن گفته اند.

خانم گدار همسر آندره گدار معمار معروف فرانسوی، باغ گلشن را چنین توصیف کرده است: در این باغ حوضی بزرگ با فواره های متعدد وجود دارد که آب یعنی این ماده باارزش را مانند تحفه ای به آسمان می فرستد .

یک نکته منحصرب فرد در باغ گلشن که تنها در تاج محل هند مانند آن تکرار شده این است که باغ به صورت مربع است یعنی طول و عرض باغ با هم برابرند و خیابانهای موازی، طول و عرض این باغ را به هم متصل می کنند.

سردر ورودی باغ با نمایی از اندود گچ سفید رو به میدان و سوی دیگر رو به باغ با ایوانی دو ستونه و تزیینات آجری نقشدار ساخته شده است.

ساختمان سردر باغ گلشن در زلزله ویرانگر شهریور ۵۷ طبس به کلی از بین رفت اما اکنون همانند گذشته بازسازی شده است.

ˈباغ گلشن طبسˈ در تاریخ ۲۰ دی ۱۳۵۵ با شماره ثبت ۱۳۱۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

گزارش خطا