استاد جلال ملکشاه درگذشت

مهر: استاد جلال ملکشاه شاعر، نویسنده و مترجم نامدار کردستانی ساعاتی پیش پس از تحمل مدت ها بیماری مزمن جان به جان آفرین تسلیم کرد.

اعضای خانواده این شاعر بزرگ کُرد با تأیید این خبر، دلیل مرگ این شاعر برجسته کُرد را بیماری مزمن داخلی عنوان کردند.

جلال ملکشاه در سال ۱۳۳۰ هجری شمسی در روستای «مه له کشا» از توابع شهرستان سنندج دیده به جهان گشود. دوران کودکی و نوجوانی خود را در شهر سنندج سپری کرد و مراحل تحصیل را تا سطح دیپلم در همین شهر گذراند. از همان دوران کودکی و نوجوانی به سرودن شعر و نوشتن داستان پرداخته است که البته در ابتدا آثارش به زبان فارسی بوده‌اند. ملکشاه شاعر و نویسنده‌ای فعال بود و اشعار و مقالات وی که دیدی منتقدانه داشت در بسیاری از مجلات کشور منتشر شده‌اند.

در دهه ۴۰ به علت فعالیت سیاسی ضد رژیم شاه، چندین سال زندانی شد و می‌توان گفت قسمت اعظمی از زندگی خود را در رنج به سر برده است. فعالیت‌های چشمگیر ملکشاه و توانایی خارق العاده او در عرصه شعر و داستان سبب شد که علیرغم آنکه هیچ کتابی از وی منتشر نشده بود به عضویت کانون نویسندگان ایران درآید.

پس از انقلاب در ایران ملکشاه که تا آن زمان نوشته‌ها و اشعارش را به زبان فارسی می‌سرود و می‌نوشت، تصمیم می‌گیرد که اشعار و نوشته‌هایش را به زبان مادری اش یعنی زبان کردی بنویسد، در همان سال‌ها با شاعر توانای کرد «ماموستا هیمن» آشنا می‌شود و پس از دعوت وی مدت زیادی در انتشارات صلاح الدین ایوبی در بخش "نشریه سروه" به فعالیت می‌پردازد که حدود ۱۴ سال در این نشریه حضور داشته است و مسئولیت بخش ادبی "نشریه سروه" (شعر، داستان و…) را به عهده داشته است.

با قاطعیت می‌توان گفت که بعد از وفات «ماموستا هیمن» سال‌هایی که جلال ملکشاه در این نشریه به فعالیت پرداخته است را سال‌های طلایی "نشریه سروه" دانست. پس از آن مدتی سردبیر "نشریه پرشنگ" در شهر اربیل عراق بوده است که ۵ شماره از آن منتشر شده است. بعدها نیز در موسسهٔ فرهنگی اندیشهٔ احمد خانی در ارومیه نیز مدت‌ها به کار نوشتن و پرورش شاعران جوان پرداخت، او و "ماردین امینی" شاعر نوپرداز کرد در این دوره با هم آشنا شدند.

شعر ملکشاه به دو زبان کردی و فارسی منتشر شده‌اند که اشعار ایشان از نقاط قوت شعر و ادبیات کردی محسوب می‌شوند، اشعار ملکشاه ساده، بی تکلف و سرشار از معنی اند. زندگی سخت ملکشاه تأثیر عمیقی بر اشعارش گذاشته‌اند و این درد و رنج را می‌توان به وضوح در اشعار ملکشاه مشاهده کرد. اشعار جلال از یک طرف حوزه‌هایی چون بیان دردهای انسانی، ضعف‌های موجود در جامعه نابرابری‌های اجتماعی و از طرف دیگر حوزه‌هایی چون بیان حالات شخصی، دردهای روحی، فشارهای زندگی را در بر می‌گیرد. اشعار جلال در حوزه دوم، عمیق، استوار، سنجیده و متکی بر دانسته‌های استوره شناسی وی است. دیدگاه‌های فلسفی ملکشاه و آشنایی وی با اساطیر جهانی وی را در میان شاعران متمایز ساخته است.

شعر ملکشاه هیچگاه در برابر هیچ سنت و روزمرگی‌ای سر فرود نیاورده است و همین خصوصیت موجب شده است که اشعارش همیشه تازه باشند. عشق رمانتیک در شعر ملکشاه در گرو رهایی از جور و استبداد است، ملکشاه استبداد را مانعی بر سر راه رسیدن به معشوق خیالی اش می‌داند. از خود گذشتگی و فداکاری برای رسیدن به هدف و آنچه که باید باشد هیچگاه از شعر ملکشاه جدا نبوده است.

جلال ملکشاه با بزرگانی چون احمد شاملو رفت و آمد داشت نقل است که شاملو گفته بود اگر کسی در آینده در شعر فارسی حرفی برای گفتن داشته باشد جلال ملکشاه است.

ملکشاه به عنوان یکی از مطرح ترین شاعران کرد در زمینه شعر نو کردی شناخته می‌شود. یکی از آثار جلال ملکشاه کتابی با عنوان «زره‌ی زنجیری وشه دیله‌کان / ناله زنجیر واژگان اسیر» است که در برگیرنده شعرهای کردی شاعر است و در سال ۱۳۸۳ در سنندج به چاپ رسیده است.

در کنار ادبیات کردی، ادبیات فارسی را نیز رها نکرده است و برخی اشعارش به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، روسی و عربی و لیبیایی ترجمه شده‌اند.

شعر جلال ملکشاه گرچه به صورت پراکنده در نشریات بسیاری چاپ شده‌اند ولیکن این اثر او مانند یک بیوگرافی از شاعری آواره به صورت یک جا شناختی از او به دست می‌دهد که دیدگاه‌های سیاسی، ملی و فلسفی او را منعکس می‌نماید، یکی از معروف ترین آثار او به نام "درخت پیر" نیز یکی از شعرهای منتشر شده در این کتاب است.