چگونه بازنده "جنگ روایت ها" شدیم؟!

نواندیش- محمد صادقی: "شما اگر روایت نکنید دشمن روایت میکند" این جمله مهم رهبر انقلاب درباره جنگ روایت ها است، جنگی که باید اذعان کنیم امروز در آن شکست خورده ایم و گاهی سعی داریم این شکست را با روش هایی جبران کنیم که نه تنها دردی دوا نمی کند بلکه کار را خراب تر از قبل هم می سازد!

برگردیم به همان ماجرای فوت مهسا امینی که جرقه آغاز همه حوادث اخیر بود، دختری که در جریان بازداشت گشت ارشاد درگذشت، بعد از درگذشت وی رسانه های خارجی و حتی خود مردم در فضای مجازی بدون آنکه منتظر روشن شدن ابعاد ماجرا بمانند دست به روایت سازی زدند، بلافاصله ما هم وارد عمل شدیم و صدا و سیما فیلمی از لحظه به هم خوردن حال مرحومه منتشر کرد، یعنی روایت در برابر روایت!

حال پرسش اینجاست چند درصد مردم روایت صدا و سیما را پذیرفتند؟! پس در این جا اصلا این بحث که این خانم چگونه درگذشت مطرح نیست بحث روایت ها و عدم اعتماد مردم به روایت رسمی است و این درست نقطه هشداری است که باید طی تمام سال های گذشته جدی گرفته می شد.

متاسفانه طی بیش از یک دهه اخیر بارها دلسوزان نظام و کشور نسبت به عملکرد ضعیف صدا و سیما و برخی برنامه های آن از قبیل پخش اعترافات اجباری و غیره هشدار داده بودند، هشدار نسبت به اینکه چگونه چنین برنامه هایی می تواند نتیجه ای عکس داشته باشد با این حال صدا و سیما همچنان به آن رویه غلط خود اصرار داشت و هنوز هم اصرار دارد.

به عنوان مثال خبرگزاری فارس در دی ماه 99 و بعد از حادثه تلخ هواپیمای اوکراینی در مطلبی تحت عنوان "روایتی از ۵ خطای فاحش" به اشتباهاتی اشاره می کند که حاکمیت می باید از آن ها درس بگیرد یکی از این بخش ها در بحث همین روایت سازی است که در ادامه اشاره به آن خالی از لطف نیست:

مرداد ۹۸ مستندی به نام «کلوپ ترور» پخش شد که در آن مازیار ابراهیمی یکی از متهمان پرونده ترور دانشمندان هسته‌ای، اعتراف کرد که در اسرائیل آموزش دیده و در ترور دانشمندان هسته‌ای نقش داشته است. اما هشت ماه بعد در مصاحبه‌ای خارج از کشور ادعا کرد که تحت شکنجه بوده و بی‌گناهی‌اش ثابت و سپس آزاد شده است. خبر عجیبی که به صورت طبیعی مورد توجه رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور قرار گرفت. اما ماجرا چه بود؟

در حین رسیدگی به پرونده ترور دانشمندان هسته‌ای یک نهاد نظارتی بر عملکرد وزارت اطلاعات متوجه تخلفی مهم در رسیدگی به این پرونده می‌شود. بررسی بیشتر منجر به ارجاع پرونده به نهاد اطلاعاتی دیگر شده و در آن بی‌گناهی مازیار ابراهیمی اثبات می‌شود. مازیار ابراهیمی آزاد شد و پرونده در دستور کار دستگاه قضایی قرار گرفت.

حجت‌الاسلام علوی وزیر اطلاعات در این باره به رسانه‌ها گفت، کارشناسان واجا درباره دخالت متهمان در ترور‌ها اختلاف داشته‌اند که پس از بررسی کارشناسی مجدد عدم انتساب اتهام به آن‌ها محرز شده است. به‌گفته‌ او متهمان ۵۳ نفر بوده‌اند و پس از احراز بی‌گناهی آن‌ها ۴ میلیارد تومان بابت جبران خسارت به آن‌ها پرداخت شده است.

بی.بی.سی در اینباره مستندی حاوی اظهارات مازیار ابراهیمی منتشر کرد، که با آب و تاب به این خطای ماموران امنیتی کشور می‌پرداخت. مستندی که سالها پس از آزادی و پرداخت غرامت به این فرد ساخته شده بود.

خب، در همین ماجرای مازیار ابراهیمی آیا بهتر این نبود که به جای تلاش برای لاپوشانی خود ما این اشتباه را روایت می کردیم و به مردم می گفتیم که چه اشتباهی صورت گرفته و حتی به وی بابت اشتباه غرامت پرداخت شده است، آیا اگر این کار از سوی خود ما صورت می گرفت تاثیر آن بر افکار عمومی بیشتر نبود تا اینکه بی بی سی ماجرا را آنگونه که می خواست روایت کرد؟!

بدون شک خطاهای انسانی و حوادثی از قبیل کشته شدن سهوی متهمان، تظاهرکنندگان یا از این قبیل همه حوادثی است که در سراسر دنیا رخ می دهد شاید حتی بیشتر از کشور ما، اما بد ماجرا آن جا است که ما در خیلی از مواقع به جای اعتراف و سعی در برطرف نمودن آن سیاست توجیه یا حتی پنهان کاری را در پیش گرفته ایم، صادقانه بگوییم اگر به برخی اشتباهات اعتراف می شد و در کمال صداقت برای مردم اطلاع رسانی صورت می گرفت این چنین شاهد جولان روایت ها متناقض و بعضا دروغ رسانه های خارجی بودیم؟! پس خود ما فضا را برای آنها مهیا کردیم و باید بپذیریم امروز در جنگ روایت ها شکست خورده ایم، شکستی که البته جبران آن همچنان هم میسر است اما نه با ادامه مسیر نادرست گذشته!