پشت پرده استیضاح‌ها

اعتماد نوشت: پس از یک حمله تمام عیار علیه وزیر علوم و ارائه دلایل عجیب و غریب برای استیضاح این وزارتخانه، استیضاح مذکور به عقب افتاد.

اکنون هم ساز دیگری کوک شده، تا بلکه وزیر دیگری به صحن آورده شود. حتی وزرایی هم که فعلا با این خطر مواجه نیستند، پشت صحنه در حال رایزنی هستند تا از خطر استیضاح در امان بمانند ولی می‌توان پرسید که این رایزنی‌ها از کدام نوع است و چه کیفیتی دارد؟

واقعیت این است که پشت صحنه استیضاح‌ها مطالب و مسائل دیگری مطرح است، هرچند ممکن است فقط برخی افراد استیضاح‌کننده درگیر این مسائل باشند. از همان زمانی که وزارت علوم تصمیم گرفت، فساد گسترده در بورسیه کردن هزاران نفر را برملا کند، چند نظر وجود داشت. عده‌ای معتقد بودند که این کار به سرعت واکنش متضررین از این افشاگری را به دنبال خواهد داشت و موجب کشمکش و زمینه چینی برای استیضاح وزیر خواهد شد.

گروهی دیگر معتقد بودند که افشاگری می تواند ابزار دفاعی هم باشد، به شرطی که به طور ناقص و سربسته صورت گیرد، تا رانت‌خواران متوجه تبعات رفتارهای خود علیه دولت باشند و بیش از این آنها را تحریک نکند و بالاخره گروه سوم معتقد بود که وزارت علوم مستقل از تبعات این کار، به واسطه رسالت و تعهدی که در برابر مردم دارد، باید اطلاعات سوء رفتار و سیاست های دولت پیشین را در زمینه آموزش عالی در اختیار مردم قرار دهد، تا معلوم شود که چه کسانی در تخریب نهاد آموزش عالی شرکت داشته‌اند و از آن منتفع شده اند؟ در میان این سه نظر، ظاهرا دیدگاه دوم پذیرفته و افشای تخلفات در بورسیه ها در حد محدود و بدون ارجاع به مصادیق انجام شده است و بقیه ماجرا گذاشته شده برای زمانی که نمایندگان استیضاح کننده پیگیر این هدف خود شوند. این وضعیت در پشت صحنه اکثر سوالات از وزرا یا طرح های استیضاح آنان وجود دارد و به نظر می رسد که سایر وزرا هم بهتر است که مجموعه تخلفات در وزارتخانه خود را همراه با مصادیق آنها مکتوب و آماده کرده و از استیضاح برای طرح این موارد استقبال کنند.

مشکلی که در جریان فساد علمی و پذیرش تعداد زیادی از افراد فاقد صلاحیت به عنوان بورسیه های خارج و داخل و جابه جایی آنها وجود دارد، تیشه‌ای است که این فساد به نهاد علم و دانش می زند. به طوری که تبعات فساد مالی در برابر فساد علمی بسیار اندک و گذرا خواهد بود. اگر کسی پولی را از طریق رشوه یا رانت به دست آورد، ممکن است آن را در مسیر تولید خرج کند، هرچند ناعادلانه و غیرقانونی کسب کرده است یا حتی ممکن است آن را اتلاف کند و تمام شود ولی اگر به کسی که فاقد صلاحیت علمی است مدرک دکترا داده شود تا 30 سال بعد آثار عوارض تخریبی ناشی از بی‌سوادی او در دانشگاه برجای خواهد ماند و نهاد ضعیف شده علم را ضعیف تر از این هم که شده خواهد کرد.

متاسفانه برخی دست اندرکاران دولت قبل با دادن بورسیه‌های غیرقانونی، علم بخشی!! کرده‌اند و در مقابل، نه تنها صدای اعتراض رانت‌خواران علمی را علیه خود خفه کرده‌اند بلکه آنان را همراه و همگام با سایر تخلفات خویش کرده‌اند و نتیجه آن شده است که هر دو طرف از جیب ملت به یکدیگر رانت داده اند و نهادهایی را که در آن فعال بوده اند به فساد و تباهی کشیده اند. متاسفانه مهم‌ترین نهاد نظارتی کشور نیز اعلام کرده، جزییات بورسیه ها محرمانه است و مانع از انتشار آنها شده است، در حالی که این حق دانشگاهیان و مردم است که بدانند چرا و براساس چه ضوابطی عده‌ای بورسیه شده‌اند؟ مگر کسانی که از طریق قانون و براساس صلاحیت و ضوابط بورسیه می شوند، از انتشار نام یا گردش کار پذیرش خودشان ناراحت می شوند؟ اتفاقا خیلی هم خوشحال می شوند و تنها کسانی که از طریق غیرقانونی و فسادآمیز بورسیه شده‌اند، از انتشار این اطلاعات نگران هستند. اگر می خواهیم در حوزه علم پیشرفت داشته باشیم چاره یی نیست جز اینکه دست این رانت خواران علمی را برای مردم و جامعه دانشگاهی رو کنیم.