Smart Contract چیست؟

در عصر تکنولوژی و ارتباطات امروز، تمامی المان‌های زندگی بشر به سمت هوشمند شدن در حرکت است. قابل توجه‌ترین سیستم‌‌های هوشمند نیز سیستم‌های مالی جهانی هستند که بر اساس فناوری بلاک چین در حال فعالیت هستند. بازارهای مالی جهانی بستری گسترده برای فعالیت‌های اقتصادی و معاملات تجاری هستند و تقریبا تمامی کاربران نسبت به این بازارها آگاهی دارند؛ اما آیا تا کنون به این موضوع فکر کرده‌اید که قراردادهای مختلف در این بسترهای تجاری می‌توانند هوشمند شده و با رمزنگاری‌ها و الگوریتم‌های خاصی به اجرا درآیند؟ قرارداد هوشمند یک فناوری نوین است که کاملا قابل اطمینان است و می‌تواند به حوزه‌های مختلفی راه یابد. در ادامه به بررسی چیستی قرارداد هوشمند می‌پردازیم.

اسمارت کانترکت

قرارداد هوشمند یا همان اسمارت کانترکت یک قرار دیجیتالی است که چهارچوب‌ها و پروتکل‌های خاصی دارد و پس از نوشته شدن در شبکه بلاک چین، به هیچ عنوان نمی‌توان اقداماتی که در جریان این قرارداد قرار دارند را متوقف کرد. جالب است بدانید نسخه‌های مختلف این قرارداد توسط نیک سزابو در سال ۱۹۹۶ ارائه شد؛ اما با معرفی شبکه بلاک چین در سال ۲۰۰۹ و معرفی ارز بیت کوین، پر و بال گرفت و کم و بیش به حوزه‌های معاملاتی راه یافت‌. اجرای این نوع قرارداد به برخی شرایط از پیش تعیین شده وابسته است. به این صورت که معامله‌گران در بستر بلاک چین و بدون نیاز به واسطه، معامله را انجام می‌دهند. این نوع قرار داد کد نویسی و رمزنگاری شده است.

امنیت اسمارت کانترکت

همانطور که گفتیم قرارداد هوشمند پس از نوشته شدن قابلیت فسخ ندارد. شبکه بلاکچین یک عملکرد خاص دارد و آن هم این است که اطلاعات این شبکه پس از انتشار بین اعضای آن امکان تغییر ندارد. در مورد این قراردادها نیز یک قانون از پیش تعریف شده وجود دارد و بر اساس آن تمامی قراردادها قبل از اجرا به صورت دقیق کدنویسی می‌شوند و سپس در بستر شبکه بلاکچین منتشر می‌شوند. در این صورت هیچ کس نمی‌تواند شرایط قرارداد را تغییر دهد یا اقدامات آن را قبل از زمان انقضاء، متوقف کند. اسمارت کانترکت حالتی شبیه به تراکنش‌های همتا به همتا ارزهای دیجیتال دارد.

به نظر می‌رسد چنین قراردادی شرایط سختی داشته باشد، اما مهم آن است که امکان تقلب در این قرارداد وجود ندارد. قرارداد هوشمند یک نوع قرارداد غیرملموس است؛ بنابراین بستر اجرای آن نیز باید غیر متمرکز و بدون حضور نهادهای خاص باشد تا کاربران بتوانند به آن اعتماد کنند. شبکه بلاک چین این امکان را فراهم می‌کند که تمامی داده‌ها به صورت شفاف در دسترس نودها یا کاربران شبکه قرار گیرند. ضمن اینکه بستر این قرارداد به گواهی امنیتی SSL و HTTPS ‌ مجهز است و کاربران می‌توانند با اطمینان قرارداد خود را اجرا کنند.

نحوه اجرای قرارداد هوشمند

پس از اینکه کدنویسی اسمارت کانترکت به اتمام برسد، کدهای این قرارداد توسط کلاینت در بستر شبکه بلاک چین منتشر می‌شوند. اگر شما به عنوان کاربر بلاکچین قصد بررسی قرارداد را داشته باشید، محدودیتی برای شما وجود ندارد؛ اما اگر بخواهید با این قرارداد تعامل برقرار کنید، باید یک تراکنش انجام دهید. در واقع شما می‌توانید از طریق فضای از پیش تعریف شده برای اجرای این قرارداد و همچنین ورودی دریافت شده، اسمارت کانترکت را روی سیستم خود اجرا کنید. در این مرحله اگر میزان کارمزد از نظر شما مشکلی نداشته و مناسب باشد، می‌توانید قرارداد را تایید کنید. این همان ویژگی خاصی است که در این قرارداد مورد توجه قرار گرفته است و امکان تقلب و فسخ یک طرفه را از بین می‌برد.

ارکان مهم قرارداد هوشمند

همانطور که تا اینجا متوجه شدید، smart Contract شرایط از پیش تعریف شده‌ای دارد و به لطف کدنویسی از امنیت بالایی برخوردار است. آنچه در این قرارداد مورد توجه قرار می‌گیرد، اهمیت تأیید طرفین قرارداد نسبت به شرایط آن است. در کل می‌توان گفت اسمارت کانترکت پنج رکن مهم دارد که اولین رکن آن تأیید قرارداد از طریق امضای دیجیتال توسط طرفین قرارداد است. موضوع اسمارت کانترکت هر چه که باشد، باید قرارداد به آن دسترسی آسانی داشته باشد. در این قرارداد تمامی شرایطی که طرفین موظف به پذیرش و رعایت آن هستند، مانند : تمام قوانین، خسارات و ... به زبان برنامه نویسی سالیدیتی در قرارداد نوشته می‌شود.

پس از این موارد به اوراکل می‌رسیم که یکی از ارکان اصلی قرارداد هوشمند شناخته می‌شود. اوراکل در واقع سیستمی است که می‌توان به کمک آن به اطلاعات خارج از شبکه بلاکچین دسترسی پیدا کرد. به این نکته دقت کنید، همان طور که گفتیم این قرارداد پس از نوشته شدن در یک سیستم اختصاصی منتشر شده و در اختیار نودها قرار می‌گیرد؛ اما بعد از آن باید در یک بستر رسمی مانند بلاکچین بیت کوین، اتریم یا هر سیستم پشتیبان رمزنگاری داده‌ها در شبکه کریپتوکارنسی اجرا شود.

مزایا و معایب قرارداد هوشمند

در بررسی مزایای این قرارداد دیجیتالی غیرملموس می‌توان گفت که تنظیم و اجرای آن به واسطه نیاز ندارد و از آنجا که در بستر دیجیتال تنظیم می‌شود، کارآمدتر و سریع‌تر است و در هزینه‌های انجام قرارداد نیز صرفه‌جویی می‌شود. این نوع قرارداد در یک سیستم رمزنگاری شده با امنیت بسیار بالا انجام می‌شود که احتمال سرقت و هک شدن در آن وجود ندارد. کاربران می‌توانند با توجه به نوع معامله، یکی از انواع متنوع این قرارداد را انتخاب کنند. قطعا این فرآیند در کنار مزایای قابل ذکر معایبی نیز دارد. با توجه به اینکه کدنویسی این قرارداد توسط برنامه‌نویس انجام می‌شود، به عنوان یک فرآیند انجام شده توسط نیروی انسانی ممکن است دچار خطا شود.

برنامه‌‌‌‌نویسی یک دانش تخصصی است و طبیعتا هزینه برنامه‌نویسی برای تنظیم قرارداد هوشمند بالاست. از طرفی این قراردادها هنوز توسط نهادهای دولتی به رسمیت شناخته نمی‌شوند. هرچند انتشار اطلاعات قرارداد در بستر بلاکچین، امنیت آن را افزایش می‌دهد، اما دیگر حریم خصوصی در این بستر مورد توجه قرار نمی‌گیرد. با این حال همچنان می‌توان گفت این قرارداد مزایای بیشتری نسبت به معایب آن دارد و امکان ظهور آن در صنایع مختلف، کاربردهای بسیار زیادی خواهد داشت.

جمع‌بندی

در این مطلب راجع به اسمارت کانترکت یا قرارداد هوشمند صحبت کردیم و امنیت آن را در شبکه بلاکچین مورد بررسی قرار دادیم. این نوع قرارداد دیجیتالی خود، غیر ملموس بوده و از پروتکل‌های امنیتی بسیار ویژه‌ای برخوردار است. ضمن اینکه در یک بستر غیر متمرکز و بی طرف انجام می‌شود. اسمارت کانترکت چند رکن اساسی دارد و کد نویسی آن به زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی انجام می‌شود.‌ این قرارداد در بستر بلاکچین انجام شده و با توسعه ارزهای دیجیتال گسترش یافته است، اما می‌توان آن را در سیستم‌های مختلف نیز راه داد و از مزایای قابل توجه آن بهره‌مند شد.

منبع :  مفهوم smart contract یا قرارداد هوشمند