ترامپ به این 2 دلیل به برجام وفادار می‌ماند

 دونالد ترامپ، در ایام کارزار انتخاباتی ریاست جمهوری سال 2016 گفته بود که توافق هسته‌ای ایران با 6 قدرت جهانی «یکی از احمقانه‌ترین توافق‌های تاریخ است» و کنار زدن این توافق را یکی از اولویت‌های برنامه‌های خود اعلام کرده بود. اکنون که او رئیس‌جمهوری منتخب شده، دریافته است که چنین کاری چندان آسان نیست. این موضوع از دو دلیل جدی ناشی می شود.

1- دور شدن از متحدان اروپایی

برهم زدن برجام می‌تواند اسرائیل و متحدان آمریکا در منطقه خلیج فارس را که مدعی هستند نظام حاکم بر ایران نظامی قابل اعتماد نیست، خوشحال کند. اما این اقدام می‌تواند به سردی روابط میان آمریکا با کشورهای اروپایی، چین و روسیه منجر شود.

با وجود تنفری که جمهوری‌خواهان از توافق هسته‌ای با ایران دارند اما نمایندگان جمهوری‌خواه حاضر در کنگره و همچنین نامزد مورد نظر ترامپ برای تصدی پست وزارت دفاع آمریکا اعتقاد دارند که برهم زدن این توافق، چیز زیادی را عاید آمریکا نخواهد کرد.

استفان هادلی، مشاور امنیت ملی در دوره جورج دبیلیو بوش، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا که پیش‌بینی می‌شود در دوره ترامپ نیز سمتی برعهده گیرد، می گوید: «افرادی که دیدگاه‌های بسیار انتقادی نسبت به برجام دارند، در عین حال می‌گویند که پاره کردن این توافق، راه حل نیست. این موضوع، راه ما را از شرکای اروپایی‌مان جدا خواهد کرد در نتیجه هزینه این کار به مراتب از فوایدش بیشتر است.»

کنار گذاشتن توافق هسته‌ای با ایران باعث می‌شود که آمریکا به جز گزینه نظامی، گزینه‌های اندک دیگری برای برخورد با توانایی هسته‌ای ایران داشته باشد، چرا که اتحادیه اروپا پس از دستیابی به برجام به احتمال زیاد مخالف بازگشت نظام تحریم‌های خزنده علیه تهران خواهد بود. مضاف بر این که، اتحادیه اروپا قطعا مخالف بازگشت تحریم‌های ثانویه آمریکا علیه ایران است که مستقیما سرمایه‌گذاری اروپایی‌ها در این کشور خاورمیانه‌ای را هدف قرار می‌دهد.

ایو دالر، رئیس شورای امور جهانی شیکاگو و سفیر سابق آمریکا در ناتو می‌گوید: «برهم زدن برجام به معنای تقابل جدی و فوری با برخی از کشورها خواهد بود. شما باید دست به انتخاب بزنید: یا با همه کشورها در یک خط قرار دارید یا در مقابل آن‌ها.»

جان برنان، مدیر کل سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) ماه گذشته در گفت‌و‌گویی با شبه بی‌بی‌سی تصریح کرد «احمقانه‌ترین کار این است که رئیس‌جمهوری بعدی آمریکا برجام را برهم بزند.»

2- مخالفت نزدیکان ترامپ با پاره کردن برجام

باب کورکر، سناتوز جمهوری‌خواه و رئیس کمیته روابط خارجی آمریکا ماه گذشته در گفت‌و‌گو با شبکه سی‌ان‌ان گفته بود که فکر نمی‌کند ترامپ باید برجام را پاره کند چراکه ایرانی‌ها خودشان در طول زمان، باعث نابودی خودشان خواهند شد. فراموش نکنید که کورکر هفته‌های گذشته با ترامپ دیدار کرده و از او به عنوان یکی از نامزدهای تصدی پست وزارت امور خارجه یاد می شود.

در هفته‌های اخیر، تیم ترامپ، اظهارات جدید و متنوعی درباره برنامه‌های دولت بعدی اعلام کرده‌اند. رینس پریبس، رئیس کارکنان کاخ سفید در دوران ترامپ گفته که توافق هسته‌ای با ایران مانند «یک قطار ویران شده است» اما اذعان کرده بود که برهم زدن این توافق مشکل است.

او در گفت‌و‌گو با شبکه فاکس نیوز گفت: «ما نگاه دوباره‌ای به این توافق خواهیم داشت. شما را مطمئن می‌کنم اگر کسی بتواند درباره این توافق، مذاکره مجددی راه بیاندازد برای این که این توافق را برای مردم آمریکا بهتر کند، آن شخص، دونالد ترامپ خواهد بود.»

جیمز متیس، نامزد ترامپ برای تصدی پست وزارت دفاع که به شدت نسبت به ایران ظنین است و مدعی است که این کشور، جدی‌ترین عامل بی ثباتی در منطقه به شمار می‌آید، صراحتا اذعا کرده است که برهم زدن برجام، تنها به انزوای آمریکا منجر خواهد شد.

البته عقب‌نشینی کامل از کنار زدن برجام این خطر را برای ترامپ به همراه دارد که شماری از حامیان جمهوری‌خواهش را از دست بدهد. آن‌ها در تمامی سخنرانی‌هایی که ترامپ به برجام حمله کرده است او را همراهی کرده‌اند. حمله به برجام یکی از نقاظ مشترک سخنرانی‌های اصلی ترامپ و جمهوری‌خواهان طی یک سال گذشته بوده است.

ترامپ تاکنون دوباره به طور شفاف توافق هسته‌ای با ایران را مورد انتقاد سنگین قرار داده است. نخستین بار او گفت: «این احمقانه‌ترین توافق تاریح است، شما نمی‌تواانید هیچ کشوری یا هیچ توافقی را از این احمقانه‌تر تصور کنید.» او سپس به کمیته اسرائیلی آمریکایی گفت: «اولویت نخست من، برهم زدن توافق با ایران است.»

روز 5 شنبه، سنای آمریکا با 99 رای، قانون تحریم‌های ایران را برای 10 سال دیگر تمدید کرد. این قانون از جمله سرمایه‌گذاری در بخش انرژی ایران را تحریم می‌کند. باراک اوباما، در قالب اجرای تعهدات آمریکا طبق برجام، بخش مربوط به تحریم‌های انرژی ایران را معلق کرد. اما حالا با تصویب این قانون، جمهوری‌خواهان آمریکایی گفته‌اند که بقای این تحریم‌ها می‌تواند اهرم فشاری بر ایران باشد.

وقتی که توافق هسته‌ای با ایران امضا شد، دولت اوباما اعلام کرد که در این توافق، مکانیسم ماشه‌ای قرار دارد که در صورت نقض تعهدات از سوی ایران، تحریم‌ها را به وضعیت اولیه باز می‌گرداند. به همین دلیل، دولت اوباما گفته که اصولا نیازی به تمدید تحریم‌های ایران نبود. جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید با اشاره به مکانسیم ماشه، گفته بود رئیس‌جمهوری آمریکا هر زمان بخواهد می‌تواند تحریم‌ها را بازگرداند و عملا به قانون جدیدی نیاز نبود.

بنابراین، به نظر می‌رسد که جمهوری‌خواهان برجام را بدون هیچ تغییری باقی گذارند اما تلاش کنند تا ایران را به دلیل مسائلی همچون نقض حقوق بشر مورد تحریم قرار دهند. آن ها می دانند راه برای تغییر یا برهم زدن برجام راه ناهمواری است و درنتیجه از آزمودن شانس خود برای ضربه زدن به ایران از طریق پاره کردن برجام سودی به دست نخواهند آورد.

آنا