كيهان برزگر: یکجانبه گرایی ترامپ سیاست خارجی آمریکا را با چالش های بسیاری مواجه می کند

کیهان برزگر استاد دانشگاه و پژوهشگر مسایل آمریکا با بیان این که شخصی گرایی و یکجانبه گرایی ترامپ، سردرگمی را در بروکراسی آمریکا ایجاد کرده است گفت: با این یکجانبه گرایی، سیاست خارجی آمریکا با چالش های متعددی مواجه خواهد شد.

برزگر روز سه شنبه در نشست 'با آمریکای ترامپ چه کنیم؟' اظهار داشت: بروکراسی در آمریکا در حال مقاومت است و رسانه ها هم مقاومت می کنند و تا حد زیادی هم موفق می شوند؛ به این سادگی و راحتی نیست که رویکردهایی موجود در خصوص تعریف امنیت ملی درون آمریکا یک شبه با خواست شخصی ترامپ عوض شود؛ در آن زمان مقاومتی را خواهیم دید.

وی ادامه داد: سیاست هایی که ترامپ دنبال می کند بیشتر با دید سیاست داخلی است؛ انگار که همچنان ایشان در حال و هوای انتخابات آمریکا بوده و نتوانسته از آن خارج شود، این مسئله تناقض هایی را در سیاست خارجی ترامپ ایجاد می کند.
برزگر گفت: نکته محوری این است که ترامپ عصر جدید، یکجانبه گرایی را در سیاست جهانی آمریکا به وجود می آورد و این در تناقض آشکار با رییس جمهور قبلی است که نوعی سیاست چند جانبه گرایی را در آمریکا دنبال می کرد.
وی افزود: سیاست خارجی آمریکا در دوره اوباما فضای جدیدی را برای بعضی کشورها از جمله ایران ایجاد می کرد؛ در مورد مسائل خاورمیانه خواستار نوعی مشارکت ایران در حل مسائل منطقه ای بود اما متاسفانه اتفاقی که افتاده این است که ترامپ آن را عوض می کند و نگاهش هم شخصی است.
برزگر گفت: بعضی معتقدند که ترامپ، بر اساس نوع احساسات و غرایض خودش کشورها را می بیند؛ در بسیاری مواقع اطلاعات تاریخی و هویتی در مورد کشورها ندارد و این مقداری مساله را پیچیده می کند؛ تحلیلگران هم نمی دانند ترامپ چه می خواهد بکند.
وی اظهار داشت: یکجانبه گرایی مقابل چند جانبه گرایی به فلسفه اصلی سیاست آمریکا برمی گردد که می خواهد بین ارزش های آمریکایی و منافع ملی آمریکا ارتباط برقرار کند.
به عقیده برزگر، ترامپ در این کار موفق نمی شود و نتیجه این کار ایجاد عصر جدیدی از سردرگمی در سیاست خارجی آمریکا و گیج شدن متحدان سنتی و منطقه ای ترامپ خواهد شد.
وی نمونه داد: ترامپ چگونه با صلح اعراب و اسرائیل برخورد می کند؛ او اول گفت سفارت آمریکا را می خواهد به بیت المقدس ببرد، سپس از حرف خود برگشت. این که می خواهد ارزش های فلسطین را با ارزش های اسرائیل هماهنگ کند، سخت است.
برزگر در خصوص نگاه ترامپ به سیسی در مصر و بحران سوریه گفت: با وجود این ادعا که رئیس جمهور آمریکا سیاست جدیدی را در سوریه دنبال می کند، اما این که مسئله ادعاهای مربوط به حقوق بشر و اسد را چگونه با منافع آمریکا درگیر کند تردیدهایی در سیاست ترامپ ایجاد می کند.
وی ادامه داد: الان گفته می شود سیاست ترامپ ادامه سیاست اوباما خواهد بود؛ یعنی ترامپ نیز نیروی زمینی نخواهد فرستاد، با کردها رابطه خوب خواهد داشت و مهمتر از همه با روسیه به آن سادگی که گفته می شود وارد ائتلاف نخواهد شد برای اینکه بر اساس جریان هایی که شکل گرفته است تعریف مبارزه با تروریسم به این سادگی نیست.
این پ‍‍ژوهشگر مسایل آمریکا گفت: اگر توجه کنید، اولویت ترامپ در مبارزه با تروریسم است و قصد ممانعت از ورود مهاجران را دارد تا آمریکا حفظ شود. این بحث در دوره انتخاباتی ترامپ قوی بود و حتی اعلام کرد با روسیه هم وارد گفت و گو می شود و تروریستها را در منطقه مهار می کند اما مهم، نحوه ورود به این قضیه با روسیه است.
وی اظهار داشت: خود ائتلاف ایرانی- روسی- سوری -عراقی که نیروهای اصلی در مبارزه با تروریستها در منطقه و مصمم هستند، یک بحث جدی است؛ به نظر من، آمریکا از ابتدا محدودیت راهبردی برای مبارزه با تروریستها در منطقه داشت و از همین مساله ناراحت بودند که آمریکا خیال همه را راحت کرد که نیروی زمینی نخواهد فرستاد و با راه حل سیاسی مساله را حل می کند. ترامپ هم از این مساله مستثنا نیست.
برزگر گفت: نداشتن ظرفیت استراتژیک برای آمریکا بعد از جنگ عراق باعث شده است نوع نگاه آمریکا به مسائل منطقه منفعل باشد و سالها هم این ادامه خواهد داشت. ترامپ چاره را در این دید که به روسیه نزدیک شود و با آن، تروریسم را سرکوب کند یا حتی تناقض دیگر در نوع نگاه متحدان است. ترامپ در دوره انتخابات ریاست جمهوری بحث می کرد عربستان کشوری است که آمریکا بیشتر به آن فشار می آورد ولی بعد از انتخابات دیدیم نزدیکی بین آمریکا و عربستان شکل می گیرد.
وی افزود: مبنای این موضوع، این است که به نظر می رسد آمریکایی ها علاقه مند هستند از نیروهای عربستان استفاده کنند؛ به همین سادگی متحد سنتی در بروکراسی آمریکا را نمی شود حذف کرد. نزدیکی بین آمریکا و عربستان در دوران ترامپ هم شکل می گیرد.
برزگر توضیح داد: همزمان، ترامپ مبارزه با تروریستها را پیش می برد. اینکه چطور می شود بین نزدیکی با عربستان و مبارزه با تروریسم ارتباط برقرار و رای دهندگان آمریکایی را قانع کرد، در حفاظت از آمریکا باز هم تناقضی وجود دارد.
وی ادامه داد: بحث بعدی، بحث روسیه است؛ ورود روسیه به مسائل منطقه پویایی جدید است، نه از زاویه دید آمریکا که از زاویه دید بازیگران منطقه ای نزدیکی ایران به روسیه، نگرانی برای عربستان، ترکیه و سایر بازیگران دارد و حتی اینکه ایران و روسیه در معاهده آمریکا چگونه می گنجند بحث جدیدی است.
این پژوهشگر مسایل آمریکا افزود: روسیه وارد شده است، آمریکا چطور می خواهد با آن برخورد کند؟ در بروکراسی آمریکا بحث جدی در مورد آن هست و ساده انگارانه خواهد بود که بگویم ترامپ و پوتین یک شبه ائتلاف آمریکا - روسیه را ایجاد می کنند. این نه تنها با واقعیات منطقه سازگاری ندارد بلکه از لحاظ ارزشی کاملا متفاوت است. یک تناقض دیگر را در اتحاد با قدرت دیگر و در مبارزه با تروریسم را اینجا شما می بینید.
وی اضافه کرد: این ارتباط برقرار کردن ترامپ با مسائل سیاست جهانی با نگاه سیاست داخلی خودش تناقضاتی به وجود می آورد و این سیاست خارجی آمریکا را سرخورده می کند. خوب و بد بودن بحث دیگری است و با سردرگمی ممکن است به بحثهای تصادفی منجر شود یا همزمان می تواند این تفسیر شود که سردرگمی، آمریکا را مشغول می کند. بنابراین دیگر نمی تواند بر کشورهای خاص از جمله ایران تمرکز کند.
وی گفت: اولین بحثی که مطرح است اینکه حجم صحبتهای ترامپ در انتخابات روی توافق هسته ی بود؛ واقعیت این است که توافق هسته ای مشروعیت لازم را دارد و تمرکز روی آن، انحراف از موضوع هسته ای به موضوع منطقه ای هست.
برزگر افزود: ترامپ احتمالا به برجام کاری نخواهد داشت؛ البته مساله برجام مربوط به اجرای اصول برجام نیست، مربوط به اصل توافق برجام است که به صورت سیاه و سفید 'اوباما زدایی' می کند. سعی کرده به هرچه میراث اوباما بوده حمله کند و آن را به چالش بکشد. در توافق هسته ای مشروعیت هست و جامعه جهانی از آن حمایت می کنند.
وی ادامه داد: به چالش کشیدن مشروعیت برجام، اولویت ترامپ نیست. فشار را روی مسائل منطقه، مهار ایران در منطقه و به نوعی بازگشت به همان سیاست سنتی که آمریکایی ها داشتند و نتوانستند از آن خلاص شوند، است.
برزگر افزود:‌ تفکر استراتژیک آمریکا مهار ایران است که برای آمریکا امنیت می آورد و این آوردن امنیتف به بهای ضرر امنیت ایران خواهد بود؛ در حین اینکه تمرکز بر منطقه در حال افزایش است. این بحث های موشکی که مطرح شد چیز جدیدی نبود. بر اساس برجام محدودیت برای تست موشکی ایران روی کلاهک های اتمی بود و این طبیعی بود؛ به هر حال ایران این کار را انجام خواهد داد و متوقف نخواهد شد.
برزگر افزود:‌ باید متوجه باشیم در تفکر استراتژیک آمریکاییها، برجام چرا شکل گرفت و چرا آمریکا به توافق هسته ای با ایران رسید؛ به اعتقاد من مهمترین مساله این بود که آمریکایی ها می خواهند ایران را با توافق هسته ای در درون منطقه مهار کنند. اوباما سعی داشت با مشارکت ایران، ایران را مهار کند. این انتظار هم از برجام بود که به درون منطقه ای ایران و آمریکا کشیده شود و در مرحله بعد، محدودیتهای موشکی هم بیاید.
وی ادامه داد: اوباما توانست ساختار قدرت آمریکا را قانع کند و با برجام سعی کرد ایران را درون منطقه مهار کند و این به اضطرار ژئوپلتیک در منطقه برمی گردد که بدون نقش ایران، غربی ها نمی توانند مسائل منطقه را به سرو سامان برسانند؛ این رویکرد باعث شد نوع نگاه آمریکا به ایران عوض شود و مهار ایران با مشارکت ایران در دستور کار قرار گیرد. مساله با ایران واقعا هسته ای نیست و مساله آنها این است که توافق هسته ای، نقش منطقه ای ایران را افزایش داده و توازن را به هم می زند. به هرحال مساله برجام به گونه ای باعث شد نوع نگاه ترامپ به ایران عوض شود.
وی در بخشی دیگر از اظهارات خود با بیان اینکه فشار سیاسی ترامپ روی منطقه متمرکز خواهد شد گفت: بهترین کار این است که ایران ترامپ را در درون منطقه مهار کند؛ البته مهار کردن به این معنا نیست که از زاویه سخت افزاری و یا نظامی مهار شود، مهار ترامپ، شکستن ائتلاف آمریکا با متحدینش در درون منطقه است.
برزگر اضافه کرد: بعضی بازیگران مثل ترکیه در وسط قرار دارند که ایران باید روابط را با ترکیه تقویت کند. علاوه بر این، ائتلاف عربستان و اسرائیل به ضرر ایران است و ایران باید با سیاست تعاملی و میانه رو نگذارد این اتفاق بیفتد. اگر ایران بتواند منطق ائتلاف را به چالش بکشد به نفع ایران خواهد بود.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: نقش روسیه مهم است و این مسئله که ایران توانسته است به طور موفقیت آمیز، روسیه را وارد منطقه کرده و تعادل قوا را به نفع خود تغییر دهد. البته بحث اینکه چطور آن را تبدیل به کالای سیاسی کند و از آن امتیاز سیاسی بگیرد بحث دیگری است.
برزگر اضافه کرد: تابحال نقش روسیه مهم بوده است. روسیه نگاه مثبت به ایران دارد و سعی کرده بین برجام و مسائل منطقه ای به گونه ی تعادل ایجاد کند. نقش روسیه، چین و هند هم مهم است.
این کارشناس مسائل بین الملل خاطرنشان کرد: دوره ترامپ عصر جدیدی را طی می کند. نیازی هم نیست که خیلی نگران باشیم. همان کاری که انجام می دهیم خوب است. تاکید بر توافق برنامه هسته ای و مشروعیت آن باعث می شود در سطح بین المللی مشروعیت به وسیله همه کشورها پذیرفته شود.
به گفته برزگر، اجرای اصول برجام به مواضع بین المللی ایران مشروعیت خواهد داد؛ ضمن اینکه همزمان تقویت نقش منطقه ای ایران خیلی مهم است.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: داشتن دیپلماسی تعاملی و ابتکاری و تاکید بر مبارزه با تروریسم و تقویت نقش ایران در مبارزه با تروریسم مهم است چون بر نقش سازنده ایران تاکید خواهد کرد و این، کاری هست که می تواند ترامپ را طی سالهای آینده به گونه ای مهار کند.

ايرنا

گزارش خطا