آمریکا به دنبال پیروزی دو طرفه در توافق ژنو

نواندیش: دیپلماتهای آمریکایی که خود را برای دور جدیدی از مذاکرات هسته ای با ایران آماده می کنند، با یک سوال مهم روبرو می باشند : آنها  از چه طریقی می توانند احساس غرورو و پیروزی را در ایرانیان بوجود آورند.

به گزارش نواندیش روزنامه "شیکاگو تریبیون" با بیان مطلب فوق می نویسد:

 تیم مذاکره کننده آمریکا و دیپلماتهای کشورهای شرکت کننده در این مذاکرات قرار است در روز سه شنبه در وین مذاکرات هسته ای خود را با ایران برای دستیابی به یک توافق نهایی که مانع از دستیابی ایران به بمب اتمی خواهد شد، شروع نمایند. اما دیپلماتهای آمریکایی می دانند که چنین توافقی تنها در صورتی امکان پذیر است که مردم ایران به این باور برسند که باوجودمحدود شدن برنامه هسته ای ایران شان و غرور ملی شان حفظ شده است. دیپلماتهای آمریکایی در تلاشند تا توافقی را به امضا برسانند که برای هر دو طرف پیروزی محسوب شود.

پل ریچر نویسنده این مطلب می افزاید اوباما بر اهمیت حفظ غرور ملی ایرانیان در فرایند رسیدن به توافق اذعان داشته و گفته است که توافق نهایی باید به گونه ای باشد که ایران با سربلندی رابطه جدیدی را با جامعه بین الملل آغاز کند.

به گفته مقامات و صاحب نظران آمریکایی  ، به نظر می رسد که در مورد مسائل مهم تکنیکی راهی برای سازش و توافق وجود دارد . در رابطه با مسائل اساسی دیگر موانع بزرگی پیش رو است و به همین دلیل است که اوباما میزان موفقیت این مذاکرات را 50 درصد اعلام کرده است.

از ماه نوامبر که توافق موقت بین طرفین به امضا رسید جنگ لفظی شدیدی در مورد تفسیر این توافق و تاثیر آن بر برنامه هسته ای ایران در گرفته است. با توجه به اینکه بسیاری از ایرانیان برنامه هسته ای خود را یکی از مهمترین نمادها  از دستاورد پارسی می دانند، مقامات ایرانی تاکید کرده اند که هیچ یکی از تجهیزات هسته ای ایران برچیده نخواهد شد.

مارک فیتزپاتریک مقام سابق وزات امور خارجه امریکا و عضو انستیتوی بین الملل مطالعات استراتژیکی در لندن می گوید،  اصرار ایران مبنی بر برچیده نشدن هیچ کدام از 10 هزار دستگاه سانتریفیوژ این کشور را می توان از طریق انتقال بخشی از این تجهیزات به کشور ثالثی حل نمود.

طرفین مذاکره در زمینه تاسیسات هسته ای فردو و تاسیسات آب سنگین در دست ساخت در اراک اختلاف نظر شدیدی دارند. وندی شرمن مذاکره کننده ارشد امریکا اظهار داشته که برای حفظ ظاهر، ایران می تواند همه تجهیزاتی را که برای یک برنامه هسته ای غیر نظامی لازم دارد، نگاه دارد به غیر از تاسیسات فردو و اراک.

کشورهای غربی اصرار دارند که تاسیسات فردو برچیده شود زیرا ادامه فعالیت ها در این منطقه می تواند ایران را به مرحله ای برساند که قدرت ساخت بمب هسته ای را در کوتاه مدت و مخفیانه  بدست آورد.
ایران ادعای تلاش برای دست یابی به سلاح هسته ای را رد کرده است.

جوفی جوزف ، مدیر سابق برنامه عدم اشاعه هسته ای در  شورای امنیت ملی نیز می گوید، طرفین می توانند با تغییر فعالیت تاسیسات فردو از غنی سازی اورانیوم به فعالیت هسته ای دیگری با حساسیت کمتر، به سازش برسند. از این طریق ایران می تواند بگوید که با وجود این تاسیسات هنوز فعالیتهای هسته ای خود را حفظ کرده است.

به نظر جوفی جوزف، کشورهای غربی نگرانند که ایران با استفاده از تاسیسات آب سنگین اراک بتواند میزان زیادی پلوتونیم برای اهداف نظامی تولید کند. به گفته وی از طریق جایگزین کردن یک راکتور آب سبک با راکتور آب سنگین و یا محدود کردن ظرفیت تولید تاسیسات اراک این مشکل را می توان حل نمود.

این روزنامه آمریکایی می نویسد:، اما در مسائل دیگری امکان رسیدن به سازش بین طرفین مذاکراه بسیار مشکل می باشد. غرب می خواهد که در سالهای اولیه بعد از توافق نهایی کاهش تحریمها محدود و به آسانی برگشت پذیر باشد تا از نقض شرایط توافق توسط ایران جلوگیری شود. اما ایران شدیدا مخالف این مسئله است و خواستار لغو کامل تحریم هاست. موافقت با این درخواست ایران با توجه به احساسات ضد ایرانی در کنگره آمریکا می تواند غیر ممکن باشد .

مساله مهم تنش زای دیگر این است که یک توافق نهایی تا چه مدت  معتبر خواهد بود. مقامات آمریکا مایلند که چنین توافقی بین 20 تا 25 سال اعتبار داشته باشد. اما ایرانیان به دلیل غرور ملی خود مخالف یک توافق دراز مدت هستند و تاکید می کنند که باید با ایران همانند یک کشور عادی رفتار شود نه یک کشور منفور. به پیشنهاد مقامات ایرانی چنین توافقی باید بین 3 تا 5 سال معتبر باشد.

خبرگزاری بلومبرگ نیز با ارایه تحلیلی از آغاز مذاکرات ایران و گروه 1+5 در وین می نویسد:

 ایران و قدرتهای بزرگ در حالی مذاکرات بر سر برنامه های هسته ای را از سر می گیرند که تردید و شک در مورد رسیدن به توافق نهایی در شش ماه تعیین شده بالا گرفته است.

امروز وزیر امور خارجه ایران محمد جواد ظریف با کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در وین دیدار می کنند . اولین دور مذاکرات رسمی از فردا با حضور نمایندگان گروه 6 و ایران آغاز خواهد شد.

توماس پیکرینگ معاون سابق وزیر خارجه امریکا طی مصاحبه ای گفت" وقت تعیین شده شش ماه فرصت زیادی نیست و چنانچه طرفین در این مرحله به پیشرفت برسند باید این زمان تعیین شده را بیشتر کرد.

بلومبرگ در بخش دیگری از گزارش خود به احتمال تمدید تاریخ تعیین شده اشاره نموده و می افزاید، مقامات امریکایی بر این نظرند که چنانچه طرفین نتوانند تا ماه ژوئیه به توافق جدید برسند زمان ادامه مذاکرات تمدید خواهد شد.

پال راجرز از پژوهشگران اکسفورد در لندن می گوید، بعید است که طی 5 ماه آینده توافق نهایی بدست آید ولی این احتمال هست که طی یک و یا سه سال توافق صورت گیرد.

این گزارش با اشاره به ذخایر نفتی ایران که در ردیف چهارم جهان قرار دارد می افزاید، گفته می شود در صورت نرسیدن به توافق این احتمال هست که امریکا یا اسرائیل به تاسیسات اتمی ایران حمله کنند. اما نگرانی از افزایش قیمت نفت در بازار جهانی مانع از چنین حمله ای می شود.

توماس پیکرینگ سفیر سابق امریکا در سازمان ملل و عضو گروه پروژه ایران که برای بهبود روابط ایران و امریکا تلاش می کند می گوید، موضوعات مذاکرات بسیار سخت هستند و همه آنها وابسته به یکدیگر می باشند. غنی سازی اورانیوم ، تولید پلوتونیوم ، بازرسان آژانس بین المللی هسته ای ، و اتهام به ایران در تلاش برای دستیابی به سلاح اتمی از مواردی هستند که باید قبل از رسیدن به توافق نهایی در مورد آنها مذاکرات به نتیجه برسد.