بهشتى: امام حسین (ع) نمی‌خواهد آغازگر نقض قرارداد با معاویه باشد ولو اینکه این قرارداد دائما از سوی طرف مقابل نقض شود

ايسنا: تاملی در شب عاشورا و سخنان امام حسین در جمع یارانش / امام حسین (ع) نمی‌خواهد آغازگر نقض قرارداد با معاویه باشد ولو اینکه این قرارداد دائما از سوی طرف مقابل نقض شود.

محمدرضا بهشتی، استادیار فلسفه دانشگاه تهران در سلسله نشست‌های «عاشورا و امروز ما»:

کاش ما نیز مانند یاران امام حسین در جامعه قدم برداریم.

شب عاشورا و سخنان امام حسین (ع) در جمع یارانش واقعه تأمل برانگیز و شگفت انگیزی است، زیرا درحالی که تکلیف اجتماعی آنها برای دفاع از حق تمام شده است، به یاری امام حسین (ع) می‌روند.

شب عاشورا، امام حسین (ع) بیعت خود را از یارانش برمی‌دارد. این واقعه عجیب است، چه کسی چنین کاری انجام می‌دهد؟ به همان اندازه که شگفت‌انگیز است، تأمل برانگیز هم هست. علی القاعده هیچ کس در چنین شرایطی، کسانی که اطرافش هستند را پراکنده نمی‌کند.

ماجرای کربلا با تلاش بنی‌امیه برای تحمیل بیعت به امام حسین (ع) و وادار کردن او بر صحه گذاشتن بر این حاکمیت و همچنین تأیید روال و مشی این حکومت آغاز شد؛ آن هم بر اساس قرارداد صلحی که حدود ۲۰ سال پیش از آن میان امام حسن مجتبی (ع) و معاویه بسته شده بود.

معاویه در این سال‌ها تقریبا تمام بندهای پیمان را زیر پا گذاشته بود. امام حسین (ع) تا 20 سال کماکان به این قرارداد متعهد است ولو اینکه این قرارداد دائما از سوی طرف مقابل نقض شود. ایشان نمی‌خواهد آغازگر نقض این قرارداد باشد؛ چنان که در هر مورد، وقتی بندی از بندهای این قرارداد شکسته می‌شود، اعتراض می‌کند.

نامه‌هایی که امام حسین (ع) در این باره به معاویه ارسال کرده، این موضوع را نشان می‌دهد که این دو در چه موضعی و جبهه‌هایی با هم تقابل دارند. حسین بن علی تخلف‌هایی را که از جانب حاکمیت به نام جانشین پیامبر و به صورت خلافت و دین انجام می‌شود، گوشزد می‌کرد.

امام حسین (ع) در وصیت به محمد بن حنفیه، اعلام موضع می‌کند و پیش‌بینی می‌کند که در آینده به چه چیزهایی متهمش خواهند کرد. متهم به استفاده از زمام قدرت برای بهره‌برداری از اموال عمومی، متهم به فتنه‌گری و آشوب، کفر، ارتداد و … می‌شود، بنابراین سعی می‌کند که از طریق این پیام کوتاه، اهدافش را آشکار کند.

امام حسین (ع) در این پیام خود، می‌گوید که من از روی شرارت و سرکشی از این شهر خارج نمی‌شوم و همچنین از روی فساد، تباه‌خواهی، ستم و ستم‌گری هم خروج نمی‌کنم. تنها هدف من، اصلاح در امت جدم است. بنابراین تلاش من این است که خود را از هرگونه شایبه‌ای که ممکن است در این مسیر بوجود بیاید، مبرا کنم؛ مانند برابری‌خواهی قبیله‌ای.

قابل توجه است که در نامه امام ‌(ع)‌، حمایت قبیله‌ای هم مطرح نمی‌شود، هر چند بر اساس عرف، قبایل از یکدیگر حمایت می‌کردند اما امام حسین (ع) تنها می‌گوید، کسی که در این مسیر با من همراهی کند، با این پیش‌بینی به طلب شهادت آمده و کسی که همراهی نکند بداند که نصرت و پیروزی از آن او نخواهد بود. همین، نه درخواست می‌کند و نه بنی‌هاشم را وعده می‌دهد که اگر با من همراه شوید چنین و چنان خواهد شد. امام حسین (ع) تلاش می‌کند نهضتش را از رنگ قبیله‌ای، پیراسته نگه دارد.

تلاش امام حسین (ع) برای جلب حمایت مردم کوفه نیز بعد از فراخوانی است که اتفاقا از سوی آنها مطرح می‌شود و وظیفه اجتماعی امام حسین باعث می‌شود او نهایتا به سمت کوفه حرکت کند.

تا شب عاشورا این تکلیف اجتماعی بر گردن حسین بن علی (ع) است که همت خود را بگذارد. اما در شب عاشورا به نقطه‌ای می‌رسیم که بعید است دیگر بتواند کاری انجام دهد. البته به هر قیمتی هم قرار نیست به این نقطه برسد. بنابراین تعهد اجتماعی او در شب عاشورا تمام می‌شود.

امام حسین (ع) در این لحظه خطاب به یارانش می‌گوید که اینجا نقطه‌ای است که تکلیف اجتماعی بر ما تمام شده است. این‌ها اگر دسترسی به من پیدا کنند به تعقیب شما نمی‌پردازند بنابراین از این فرصت استفاده کنید و بروید.

امام حسین (ع) به یارانش می‌گوید می‌دانم شما صادقید با این حال این مسیر دیگر تصمیم شخص من است و من شما را به همراهی با خودم ملزم نمی‌کنم. هرکسی هم می‌خواهد این کار را بکند اراده شخصی اوست‌.

چقدر با ارزش است وقتی می‌شنویم افرادی که در مجلس حاضرند برمی‌خیزند و می‌گویند که ما همراه تو هستیم؛ نه از آن جهت که بر ما بیعت داری بلکه ما هم می‌خواهیم زندگی باعزتی در راه حق داشته باشیم.

مخاطبان گرامی : به شما عزیزان پيشنهاد مى كنيم "مطالب پیشنهادی" زير را هم مطالعه كنيد:

گزارش خطا