حسام الدین آشنا: به‌دلیل فقدان آگاهی، مردم حرف‌های ما را درباره نحوه ابتلا به ایدز در لردگان را باور نکردند

مشاور رئیس جمهور با اشاره به ۱۰ گزاره در حوزه برنامه‌های انجام شده پیرامون کنترل ایدز، گفت: اگر ما به اندازه کافی آگاهی داده بودیم، هیچکس نمی‌توانست ادعا کند که به دلیل اقدام یک بهورز و در اثر آزمایش دیابت مردم به اچ آی وی مبتلا شده اند. اگر آگاهی عمومی در این زمینه بالا بود، اولین باری که این شایعه پخش شد، مردم فقط به آن می‌خندیدند.

به گزارش ایسنا، حسام الدین آشنا در مراسم روز جهانی ایدز، با بیان اینکه «سلامت» یکی از حوزه‌های اصلی سیاست گذاری در کشور است، گفت: این مسئولیت جمهوری اسلامی در اصول ۳، ۲۱، ۲۹ و ۴۳ قانون اساسی آمده که در آن سلامت به عنوان حقی همگانی مورد توجه و تاکید قرار گرفته است.

وی با بیان اینکه همه می‌دانیم حفظ و ارتقای سلامت در گرو همکاری بین بخشی و فرابخشی است، افزود: با گذشت سه دهه از همه گیری ایدز و پاسخ کشوری به این بیماری، امروز در آستانه آغاز برنامه پنجم استراتژیک ایدز در کشور هستیم. ارزش‌های والای اسلامی، قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران و اسناد بالادستی سلامت، پشتیبان فعالیت‌ها برای به پایان رساندن این بیماری است، به نحوی که ایدز دیگر تهدیدی برای سلامت افراد و جامعه تلقی نشود.

آشنا ادامه داد: اگر بپذیریم که ایدز محصول سلسله‌ای از عوامل اجتماعی است، ضمن توجه به مسائل پزشکی و بهداشتی باید آن را از منظری راهبردی هم مورد توجه قرار دهیم. بیماری که دربرگیرنده مسائل اجتماعی و اقتصادی نیز هست. تشکیل کمیته نظارت بر حسن اجرای برنامه‌های کنترل ایدز در سطوح کشوری و ارائه برنامه‌ها با هماهنگی بین بخشی گام مهمی است که در چارچوب گام کشوری چهارم ایدز برداشته شد. اکنون هم نیاز است که با تدوین برنامه‌ها و استراتژی‌های مشخص، نقش هر دستگاه در راستای رسیدن به برنامه‌های کشوری مشخص شود. شکاف بین بخشی یا عدم اطلاع و ارتباط مناسب در این حوزه، موجب دوباره کاری و اتلاف منابع می‌شود.

وی تاکید کرد: نظام سلامت باید بتواند نتیجه و اثر اقدامات خود را در کاهش بار بیماری‌ها و افزایش سطح سلامت جامعه نشان دهد.

آشنا با اشاره به ۱۰ گزاره در برنامه کنترل ایدز، گفت: اول اینکه در طول چند سال گذشته برنامه تشخیص به‌موقع بیماری شتاب بیشتری گرفت و برنامه کنترل ایدز در برنامه نظام کلان سلامت ادغام شد. دوم اینکه پوشش درمان ایدز افزایش یافته و بخش قابل توجهی از افراد شناسایی شده، تحت درمان قرار گرفته اند. سوم، مطالعات حاکی از آن است که هنوز تعداد زیادی از بیماران شناسایی نشده اند؛ بنابراین نیازمند برنامه‌های اثربخش‌تر هستیم و باید برنامه‌های تشخیص و درمان بیماران گسترش یابد.

وی ادامه داد: چهارم اینکه، هرگز بدون تاکید بر پیشگیری نمی‌توان به مهار این بیماری دست یافت. برنامه‌های پیشگیری نقش قابل توجهی در چهار برنامه استراتژیک قبلی ایدز داشتند و لازم است به منظور کاهش موارد جدید اچ آی وی سرمایه گذاری بیشتری در حوزه پیشگیری از آن انجام شود. نکته پنجم اینکه خوشبختانه اطلاع پیدا کردیم طی سال‌های گذشته گام‌های خوبی در جهات پیشگیری از ابتلا به اچ آی وی از مادر به جنین برداشته شده است. با در نظر گرفتن زیرساخت‌های بهداشتی و با توجه به اولویت داشتن مادران و کودکان در نظام بهداشتی انتظار می‌رود که با اجرای برنامه پنجم استراتژیک ایدز، انتقال اچ آی وی از مادر مبتلا به جنین، طی چند سال آینده به شدت کاهش یابد.

وی اضافه کرد: نکته ششم این است که برنامه کاهش آسیب در مهار ایدز نقش مهمی ایفا می‌کند، اما نیازمند تقویب، گسترش و ارتقاء است. هفتم آنکه در چارچوب سیاست‌های کلان اقتصاد مقاومتی، توجه به میزان اثربخشی برنامه‌ها بسیار ضروری است. انتظار می‌رود که با صرف هزینه کمتر به نتایج بهتری دست یافت. از این جهت پیشنهاد می‌کنم که اجزاء اصلی این برنامه از نظر هزینه - اثربخشی بررسی و راهکار‌های موثر جایگزین روش‌هایی که نتایج کارآمد ندارند، شود.

آشنا در ادامه بیان کرد: نکته هشتم، لزوم حفظ منزلت و کرامت در کلیه سطوح از ارتباطات اجتماعی تا ارائه خدمات برای مبتلایان است. بدون حفظ حرمت افراد نمی‌توان خدمات موثری برایشان فراهم کرد. کسی که با ویروس ایدز زندگی می‌کند، بیش از دیگران از عواقب این بیماری آگاهی دارد و دست و پنجه نرم کردن با رنج بیماری به تنهایی کافی است تا حیات اجتماعی فرد تحت تاثیر قرار گیرد، اگر به این موضوع تبعیض به ویژه در محیط‌های بهداشتی و درمانی هم اضافه شود، دیگر امید چندانی برای بیماران باقی نمی‌ماند.

وی گفت: مورد نهم اینکه ما نیازمند یک استراتژی ارتباطی و رسانه‌ای موثر نه تنها در حوزه آموزش و اطلاع رسانی به بیماران بلکه به سایر اقشار جامعه هستیم. بدون نظام ارتباطاتی شفاف، موثر و کارآمد نمی‌توان انتظار همکاری بین بخشی را داشت. اگر ما به اندازه کافی آگاهی داده بودیم، هیچکس نمی‌توانست ادعا کند که به دلیل اقدام یک بهروز و در اثر آزمایش دیابت مردم به اچ آی وی مبتلا شده اند. اگر آگاهی عمومی در این زمینه بالا بود، اولین باری که این شایعه پخش شد، مردم فقط به آن میخندیدند. در حالی که به دلیل فقدان آگاهی عمومی و مهمتر از همه فقدان سرمایه اجتماعی دولت، مردم نه تنها این شایعه را باور کردند، بلکه حرف‌های ما را باور نکردند.

وی تاکید کرد: کاهش سرمایه اجتماعی در جامعه مانند ایدز است، اما ایدز اجتماعی. تنها توان دفاعی یک جامعه سرمایه اجتماعی است و اعتماد مردم به نهاد‌های حاکمیتی است. باید قبول کنیم که ما فقط با ایدز در سطح فردی روبرو نیستیم، باید نگران تضعیف سرمایه‌های اجتماعی و قوت دفاعی جامعه در برابر شایعات و اخبار مخرب و بی اعتمادی‌های روزافزون باشیم.

آشنا گفت: نکته پایانی اینکه از همه کسانی که در حوزه مهار اچ آی وی کار می‌کنند، درخواست می‌کنم که با مرور دست آموخته‌ها و به خصوص آنچه در لردگان اتفاق افتاد، رویکرد جدیدی اتخاذ کنیم که موید مهار هرچه سریع‌تر این بیماری باشد.