سرنوشت مبهم ۳ استیضاح؛ کابینه از حد نصاب می‌افتد؟

نماینده‌ها می‌گویند احتمال منتفی‌شدن استیضاح وزیر نفت نیز وجود دارد؛ اما به نظر می‌رسد ۳۹ استیضاح‌کننده وزیر کشور، بر آرای خود مصر هستند. سؤال اینجا است که سرنوشت این سه استیضاح چه خواهد شد؟

به گزارش شرق، بعد از افزایش قیمت بنزین، نماینده‌های مجلس در یک موضوع هم‌داستان شدند؛ استیضاح. البته دو طیف سیاسی مجلس هریک استیضاح دو وزیر متفاوت را پی گرفتند؛ ولایی‌ها استیضاح وزیر نفت را دنبال کردند تا بلکه به آنچه مدت‌ها در پی آن بودند، در هیاهوی بنزینی کشور برسند.

از سوی دیگر امیدی‌ها نیز استیضاح وزیر کشور را کلید زدند و در اولین جلسه با وزیر اعلام کردند از توضیحات او قانع نشده‌اند.

علی مطهری، طراح استیضاح، گفت: وزیر باید برای استیضاح به صحن بیاید. مطهری روز گذشته رایزنی‌ها با هیئت‌رئیسه مجلس را برای اعلام وصول استیضاح ادامه داد و در جلسه علنی صبح، زمان زیادی را در جایگاه هیئت‌رئیسه گذراند.

در این میان، یک استیضاح دیگر نیز در کمیسیون آموزش آغاز شد که به گفته عده‌ای از نمایندگان، تعجب‌آور بود؛ استیضاح وزیر آموزش‌وپرورش که چند ماهی از نشستن او بر کرسی وزارت نگذشته است؛ هرچند به گفته محمدمهدی زاهدی، رئیس کمیسیون، احتمال منتفی‌شدن این استیضاح وجود دارد.

نماینده‌ها می‌گویند احتمال منتفی‌شدن استیضاح وزیر نفت نیز وجود دارد؛ اما به نظر می‌رسد ۳۹ استیضاح‌کننده وزیر کشور، بر آرای خود مصر هستند. سؤال اینجا است که سرنوشت این سه استیضاح چه خواهد شد؟

رفتند که مستندات ارائه کنند

اولین زمزمه‌های مرتبط با استیضاح‌ها، روز گذشته در تذکرهای شفاهی نماینده‌ها مطرح شد. قاسم میرزایی‌نیکو در تذکر شفاهی خود گفت: «متأسفانه مردم و اهالی کوچه انقلاب هم‌اکنون پریشان هستند.»

نماینده دماوند به سخنان اخیر علی شمخانی نیز اشاره کرد و گفت: «حالا که دبیر شورای عالی امنیت ملی اظهار کرده است بسیاری از قربانیان بی‌گناه بوده‌اند، ضروری است با اعلام اسامی و تعداد افرادی که جان خود را از دست داده‌اند، با مسببان برخوردی جدی شود». در ادامه به نظر می‌رسید که اصولگراهای مجلس از استیضاحی که طراحی کرده‌اند، بی‌اطلاع هستند.

یکی از اعضای فراکسیون ولایی از رئیس جلسه پرسید «چرا کمیسیون انرژی گزارش استیضاح وزیر نفت را نداده است؛ آیا تعداد امضاها کم شده یا استیضاح‌کنندگان منصرف شده‌اند؟».

این در حالی است که وزیر نفت در دو جلسه با استیضاح‌کنندگان، به سؤالات آن‌ها پاسخ داده است. محمود صادقی دراین‌باره به «شرق» گفت: «آقای زنگنه تاکنون دو جلسه با استیضاح‌کنندگان داشتند. ایشان در این جلسات به سؤالات پاسخ دادند و از استیضاح‌کننده‌ها خواستند مستندات خود را ارائه کنند. آن‌ها هم رفتند که مستندات را بیاورند؛ اما هنوز مستندی ارائه نداده‌اند و حرف‌هایی را که کاندیدای تهرانی قم زده تکرار می‌کنند.

به نظر می‌رسد پشت این استیضاح پای گروه‌های فشار و ذی‌نفع و امثال «بابک‌زنجانی»‌ها در میان است؛ یعنی کسانی که در این وضعیت تحریمی منافعی دارند. وزارت نفت یک‌تنه ایستاده و تلاش می‌کند پدیده بابک زنجانی در این تحریم تکرار نشود».
احمد مازنی، نماینده امیدی تهران نیز گفت: استیضاح وزیر نفت را کاملا سیاسی می‌دانم. او اضافه کرد: «آقای زنگنه در موضوع بنزین نقشی نداشت و با بررسی محورهای استیضاح، متوجه شدیم در حد استیضاح نیست. پاسخ‌هایی هم وزیر نفت به این سؤال‌ها دادند و فراکسیون امید نیز رسما در جلسه‌ای از ایشان حمایت کرده است».

کابینه از حد نصاب می‌افتد؟

مهرداد لاهوتی، سخنگوی فراکسیون مستقلین نیز اعتقاد داشت احتمال منتفی‌شدن استیضاح وزیر نفت وجود دارد. او گفت: احتمال به‌صحن‌آمدن استیضاح وزیر آموزش‌وپرورش نیز بسیار کم است.

مازنی استیضاح وزیر آموزش‌وپرورش را تعجب‌برانگیز خواند؛ چراکه به گفته او «هنوز مرکب رأی اعتماد مجلس به ایشان خشک نشده است؛ بنابراین نمی‌دانم بر اساس چه مبنا و منطقی، استیضاح ایشان دنبال می‌شود».

آنچه درباره استیضاح وزیر آموزش‌وپرورش شنیده می‌شد، موضوع از حدنصاب‌افتادن کابینه بود. مازنی گفت: «شنیدم که بنای مخالفان دولت به از نصاب‌انداختن کابینه است؛ اما این اتفاق در شرایط فعلی که با تحریم مواجه هستیم، مناسب نیست».

بااین‌حال، وقتی محمدمهدی زاهدی، رئیس کمیسیون آموزش و نماینده نزدیک به جریان پایداری در مجلس نیز از احتمال کنارگذاشتن استیضاح خبر داد، به نظر می‌رسید بحث استیضاح حاجی‌میرزایی و از حدنصاب‌افتادن کابینه از موضوعیت خارج شده است.

نکاتی را گفتند که در تلویزیون مطرح شده بود

در این شرایط، وزیر کشور، اما هنوز در کشاکش استیضاح است و به نظر می‌رسد فاصله زیادی تا صحن مجلس ندارد. مازنی، نماینده تهران، درباره مصربودن استیضاح‌کنندگان وزیر کشور گفت: «ما نماینده‌ها تاکنون از مصاحبه‌های ایشان در رسانه توجیه نشده‌ایم.
بر اساس تعهدی که به مال و جان مردم داریم، احساس کردیم که وقتی ایشان استعفا نمی‌دهد، ایشان را استیضاح کنیم». مازنی اضافه کرد: «با حادثه‌ای در کشور مواجه شدیم که شوک روانی، امنیتی، اجتماعی و اقتصادی به کشور وارد کرده است. از نظر سیاسی هم چهره جمهوری اسلامی را در سطح بین‌المللی مخدوش کرده است.

از سران سه قوه درخواست کردیم تا در مجلس توضیح دهند که این بلا چگونه نازل شده است و مبنای قانونی و اقتصادی و امنیتی آن چیست. اما سران سه قوه شأن خود را بالاتر از آمدن به مجلس دانستند و در صحبت‌هایشان موضوع را به وزیر کشور احاله دادند.

وقتی از رئیس‌جمهوری هم پرسیدند با لبخندی ملیح پاسخ دادند که در جریان موضوع نبوده و این وظیفه را به وزیر کشور سپرده است». وزیر کشور، اما هفته گذشته برای بررسی محورهای استیضاح به کمیسیون شوراها آمد؛ جلسه‌ای که در آن اختلاف‌نظرها بین وزیر و نماینده‌ها بالا گرفت.

محمود صادقی در این زمینه گفت: «در جلسه هفته گذشته بررسی استیضاح وزیر کشور ۱۳ نفر صحبت کردند. نکته اینجا بود که تعدادی از آن‌ها جزء استیضاح‌کنندگان نبودند، اما آقای کولیوند، رئیس جلسه و کمیسیون شوراها به همه وقت داد؛ با اینکه مرسوم نیست کسانی که استیضاح‌کننده نیستند صحبت کنند. تلقی ما از این کار تلف‌کردن وقت بود، چراکه ایشان به هیچ‌کس تذکر وقت نمی‌داد. به گفته صادقی، وزیر کشور نیز بعد از کمی صحبت گفت که نیاز به زمان بیشتری دارد.

قاسم میرزایی‌نیکو، عضو کمیسیون شوراها و دیگر نماینده استیضاح‌کننده هم درباره جلسه برگزارشده، گفت: «جلسه دوساعت‌ونیم طول کشید. بعد از صحبت نمایندگان، آقای رحمانی‌فضلی شروع به صحبت کرد. بعد از صحبت‌های ایشان، آقای مطهری خطاب به او گفت که این حرف‌ها در تلویزیون زده شده است.

آقای مطهری گفت که اگر می‌توانید اطلاعات ارائه کنید. آقای رحمانی‌فضلی نیز پاسخ داد که باید خط سیری را دنبال کند. این اختلاف بالا گرفت و جلسه به‌هم ریخت. آقای مطهری به رئیس جلسه؛ یعنی آقای کولیوند گفت که گزارش استیضاح را بنویسید.

آقای کولیوند نیز قبول نکرد و تأکید کرد باید جلسه دیگری تشکیل شود». بااین‌همه به گفته صادقی، طبق آیین‌نامه مجلس نیازی به جلسه دیگری نیست. صادقی گفت: «امروز هم آقای مطهری با هیئت‌رئیسه صحبت کردند و نامه‌ای مبنی‌بر همین نکته نوشتیم. اینکه آیین‌نامه نیازی به گزارش کمیسیون ندیده است.

جلسه برگزار شده و تعداد نمایندگان نیز به حدنصاب رسیده و وزیر کشور نتوانسته آن‌ها را قانع کند. به نظر می‌رسد هیئت‌رئیسه اگر بخواهد به آیین‌نامه عمل کند باید استیضاح را اعلام وصول کند». بااین‌همه دیروز این استیضاح اعلام وصول نشد؛ با اینکه رایزنی‌های مطهری در جلسه عصر با علی لاریجانی که تازه از سفر رسیده بود برای اعلام وصول‌شدن استیضاح پیگیری شد.

بعد کواکبیان، از دیگر استیضاح‌کنندگان نیز به جمع پیوست و کم‌کم محمدجواد کولیوند، رئیس کمیسیون شوراها نیز در جایگاه هیئت‌رئیسه دیده شد. اما بعد از دقایق زیادی مطهری با کولیوند دست داد و به صندلی خود برگشت.

به نظر می‌رسد برای مشخص‌شدن نتیجه نهایی باید تا جلسه کمیسیون شوراها با وزیر کشور منتظر ماند. البته بعضی از نمایندگان به این نکته هم اشاره کردند که طبق شنیده‌ها، هیئت‌رئیسه مجلس عزمی برای از دستور کار خارج‌کردن استیضاح‌ها دارد.

علی‌اصغر یوسف‌نژاد، عضو هیئت‌رئیسه، اما این موضوع را این‌طور پاسخ داد: «هیچ قانونی وجود ندارد که هیئت‌رئیسه بتواند بر مبنای آن استیضاح را اعلام وصول نکند. طبق آیین‌نامه مجلس، استیضاح بعد از تحویل به هیئت‌رئیسه در اولین جلسه علنی باید اعلام وصول شود». در چنین شرایطی به نظر می‌رسد از میان سه استیضاح مطرح‌شده، احتمال بازشدن پای وزیر کشور به صحن مجلس بسیار زیاد است.