شباهت بیمه همگانی روحانی و اوباما

شرق- محمدحسین نجاتی: در هفته گذشته، همزمان با بالاگرفتن بحث انصراف از یارانه یا اهدای آن به طبقات محروم جامعه، وزیر کار و رفاه اجتماعی از آغاز بیمه همگانی برای تمام ایرانیان خبر داد. علی ربیعی با اشاره به اینکه دولت یازدهم قصد دارد تمامی ایرانیان را تحت پوشش بیمه خدمات درمانی قرار دهد، اعلام کرد: در قدم اول بیش از پنج‌میلیون ایرانی تحت پوشش بیمه خدمات درمانی سازمان بیمه سلامت ایران قرار می‌گیرند. پس از آن انوشیروان محسنی‌بندپی، رییس سازمان بیمه سلامت با اشاره به جزییات برگزاری این طرح، طرح بیمه همگانی ایرانیان را از ابتکارات دولت روحانی خواند و اعلام کرد: بیمه همگانی تمامی ایرانیان برای اولین‌بار در کشور ایجاد می‌شود. پس از آن بود که کاربران شبکه‌های مجازی توییتر و فیس‌بوک در کشور، صفحه توییتری «Rouhani Care» را راه‌اندازی کردند؛ صفحه‌ای که در اولین نگاه، طرح جنجالی بیمه سراسری مردم آمریکا از سوی باراک اوباما رییس‌جمهور این کشور را تداعی می‌کند. «obamacare» یا طرح بیمه همگانی در آمریکا، طرحی است که یکی از اصلی‌ترین وعده‌های آقای اوباما به قشر متوسط و محروم آمریکا بود و از آغاز سال 2014 میلادی بناست تا برای‌میلیون‌ها نفر که تاکنون بیمه درمانی نداشتند، امکان استفاده از خدمات درمانی تحت پوشش بیمه را فراهم کند. شباهت «اوباما کر» و «روحانی کر»، به شکلی است که پیش از این نیز، هفته‌نامه «تایم» یکی از معتبرترین نشریات آمریکایی، با ابراز شگفتی از اعلام خبر برنامه دولت «حسن روحانی» مبنی بر ارایه «بیمه خدمات درمانی همگانی» این طرح را با طرح «باراک اوباما» تحت عنوان «اوباما کر» مقایسه کرد. نشریه «تایم» در ادامه با اشاره به متن منتشرشده در توییتر روحانی می‌نویسد: «در متن این پیام آمده است که دولت ایران ارایه بیمه درمانی به تمام ایرانیان را گسترش خواهد داد. نخستین گام در این مورد، ارایه بیمه به پنج‌میلیون شهروند ایرانی است که به بیمه خدمات درمانی دسترسی ندارند. این کار از طریق شبکه سلامت اجتماعی (روحانی کر) انجام خواهد شد.»

بنا بر قانون جدید بیمه همگانی که به «بیمه اوباما» شهرت یافته، همه شهروندان ایالات‌متحده موظفند تحت پوشش بیمه درمانی قرار بگیرند. این پوشش درمانی می‌تواند توسط کارفرمایان یا به‌طور خصوصی از شرکت‌های بیمه خریداری شود و دولت به آن‌دسته از افرادی که تمکن پرداخت حق بیمه خود را ندارند کمک خواهد کرد. همچنین، از ابتدای سال جدید میلادی، شرکت‌های بیمه دیگر اجازه ندارند که از تحت پوشش قرار دادن متقاضیانی که بیماری مزمن و سابقه‌داری دارند، امتناع کنند. از زمان در دسترس قرار گرفتن وبسایت دولتی ثبت‌نام برای این طرح جدید، حدود دو‌میلیون‌ویکصدهزارنفر ثبت‌نام کرده‌اند که این تعداد کمتر از برآوردهای اولیه است. مشکلات فنی این وبسایت در هفته‌های گذشته انتقادهای فراوانی را متوجه کاخ سفید کرده است. همزمان شرکت‌های بیمه درمانی اعلام کرده‌اند که‌میلیون‌ها بیمه‌نامه را به علت «واجد شرایط قانونی» نبودن باطل کرده‌اند. با این حال، باراک اوباما امیدوار است با اجرایی‌شدن این طرح، شعار «بیمه درمانی برای همگان» را به‌عنوان بخشی از میراث دوران ریاست‌جمهوری خود ثبت کند. شباهت‌های طرح بیمه همگانی دولت اوباما و دولت روحانی البته تا جایی می‌رسد که اجباری‌بودن تحت پوشش قرارگرفتن مردم در ایران نیز می‌تواند یکی از دلایل یک شباهت باشد. به‌طوری‌که، مدیرعامل بیمه سلامت ایرانیان روز یکشنبه هفته جاری، اعلام کرد: «در آینده ارایه خدمات متعدد از جمله دریافت گذرنامه، ازدواج و موارد دیگر منوط به داشتن بیمه توسط افراد است.»

بیمه همگانی در ایران، ابتکار دولت خاتمی است

شباهت‌های طرح بیمه همگانی حسن روحانی و باراک اوباما در شرایطی است که محمدرضا واعظ‌مهدوی، رییس کنونی انجمن علمی اقتصاد درمان و رییس هیات‌مدیره و مدیرعامل اسبق سازمان بیمه خدمات درمانی در دولت اصلاحات، طرح بیمه همگانی در ایران را از ابتکارات دولت خاتمی می‌داند. او تاکید می‌کند «طرح بیمه همگانی ابتکار دولت خاتمی است و طرح کنونی عقبگرد از اشتباهات دولت‌های نهم و دهم است» و در تشریح این موضوع می‌گوید: در سال 1381 سازمان بیمه خدمات درمانی، بیمه درمانی سرپایی برای جمعیت شهری فاقد بیمه را محقق کرد و در این سال، بیش از هشت‌میلیون‌نفر جمعیت شهری تحت پوشش بیمه قرار گرفتند و بر اساس آن بیش از 39‌میلیون‌نفر از جمعیت کشور تحت پوشش بیمه قرار گرفتند.

او می‌افزاید: پس از اجرای این طرح با احتساب بیمه‌شدگان سازمان بیمه خدمات درمانی نیروهای مسلح، کمیته امداد، سازمان خدمات درمانی و سازمان‌های مستقلی مانند بیمه بانک‌ها و کارمندان نفت و... بیش از 5/98درصد از جمعیت کشور تحت‌پوشش بیمه قرار گرفتند و درمان و بستری آنها تحت پوشش بیمه قرار گرفت. واعظ‌مهدوی می‌افزاید: بعد‌ها در سال 1384 مجلس اعتباری برای تصویب بیمه درمان روستاییان مصوب کرد که پس از این مصوبه هفت‌طبقه، کارکنان دولت، کارگران، پرسنل نیروهای مسلح و بازنشستگان آنان، افراد تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی، سایر اقشار نظیر خانواده‌های شهدا، جانبازان، طلاب و سازمان‌های دارای قرارداد‌های خاص، روستاییان و سایر گروه‌های خویش‌فرمایان شهری تحت پوشش خدمات درمانی بیمه بستری و سرپایی قرار گرفتند. مدیرعامل اسبق سازمان بیمه خدمات درمانی در دولت اصلاحات در ادامه تاکید می‌کند: در سال 1384 نیز مجلس‌شورای‌اسلامی قانونی را مصوب کرد که بر اساس آن اعتبار 400‌میلیاردتومانی هم برای خدمات بیمه سرپایی روستاییان اضافه شود که بر اساس آن بسته خدمات درمانی بیمه روستاییان نیز تکمیل شد.

کاهش جمعیت 6 میلیون‌نفری مردم تحت پوشش بیمه در دولت نهم

واعظ‌مهدوی در ادامه با اشاره به اینکه، میراث بیمه همگانی در دولت خاتمی در دولت‌های نهم و دهم محمود احمدی‌نژاد مورد غفلت قرار گرفت، می‌گوید: متاسفانه با تغییر دولت زمزمه تجدیدنظر در سیاست‌های دولت در حوزه بیمه خدمات درمانی و سست‌شدن پیگیری سیاست‌های گذشته شنیده شد و در ادامه به‌وضوح دیده شد. به‌طوری‌که دولت‌های نهم و دهم نه‌تنها نتوانستند سایر بیمه‌های اجتماعی را تکمیل کنند، بلکه بیمه روستاییان هیچ پیشرفتی نکرد و جمعیت تحت پوشش به همان اندازه باقی ماند و برنامه بیمه بستری بیماران شهری نیز از سال 1386 تا 1387 متوقف شد.

او با اشاره به تبعات توقف بیمه بستری بیماران شهری نیز از سال 1386 تا 1387 اعلام کرد: تبعات محسوس این سیاستگذاری غلط در دولت‌های نهم و دهم این بود که، از هشت‌میلیون‌نفر جمعیت شهری تحت پوشش بیمه بستری شهری، تنها 5/1تا دو‌میلیون‌نفر به برنامه جدید دولت تحت عنوان «بیمه ایرانیان» اضافه شدند و شش‌میلیون‌نفر بیمه‌شده اصلی از جمعیت تحت پوشش بیمه در کشور کاهش یافتند. واعظ‌مهدوی همچنین تاکید می‌کند، طی سال‌های اخیر فقدان پوشش بیمه‌ای برای این جمعیت شهری که بخش زیادی از آنان خویش‌فرمایان شهری بودند، از عوامل اصلی و تاثیر‌گذار بروز مشکلات مالی و افزایش هزینه‌های درمانی آنان بوده است.

اقدام دولت روحانی جبران یک اشتباه بزرگ در دولت قبل است

محمدرضا واعظ‌مهدوی، رییس کنونی انجمن علمی اقتصاد درمان و رییس هیات‌مدیره و مدیرعامل اسبق سازمان بیمه خدمات درمانی در دولت اصلاحات، معتقد است، تحقق بیمه همگانی در سال‌جاری و دولت یازدهم می‌تواند به‌عنوان یک جبران عقبگرد دولت‌های نهم و دهم تلقی شود. او می‌افزاید: متاسفانه دولت‌های نهم و دهم، به وزارت رفاه و تامین اجتماعی با نگاه بنگاه‌داری توجه می‌کردند و نگرش برنامه‌ریزی برای فراهم‌کردن پوشش همگانی بیمه خدمات درمانی را کمتر مورد توجه قرار دادند، همین عامل باعث شد گام بلند دولت اصلاحات برای بیمه همگانی مورد توجه قرار نگیرد و حالا اقدام دولت روحانی جبران یک اشتباه بزرگ باشد.