بورسي شدن شستا؛ گام بزرگ اقتصادي دولت

علي اكبر محمودي - كارشناس بازار سرمايه: بورسي شدن شستا از مهمترين خبرهاي اقتصادي اخير كشور و شايد مهمترين خبر بازار سرمايه بود كه در هفته‌هاي اخير بر روي از سوي تحليل‌گران بازار سرمايه مورد بحث و بررسي قرار گرفته است. اقدام دولت دوازدهم در عرضه 12 درصدي سهام شستا در بورس آنچنان حائز اهميت است كه مي‌توان از آن به عنوان بزرگترين رخداد بازار سرمايه نام برد. گامي مهم كه علاوه بر ارتقاي شفافيت اين مجموعه، زمينه‌ساز رشد عملكرد آن از طريق نقدينگي‌هاي مردم خواهد بود، ضمن آنكه اقدامي ارزشمند در جهت مردمي كردن اقتصاد براساس منويات رهبر معظم انقلاب در بندهاي سياست‌هاي كلي ابلاغي اقتصاد مقاومتي به حساب مي‌آيد. از همين‌رو در نكات ذيل به اهميت بورسي شدن شستا پرداخته‌ايم.

نكته نخست اينكه در شرايط فعلي، اقتصاد كشور در شرايطي به سر مي‌برد كه نيازمند توجه و مراقبت ويژه است. حجم 2200 هزار ميليارد توماني نقدينگي،‌ مي‌تواند زمينه‌ساز انفجار تورمي در هر بخش از اقتصاد از جمله نرخ ارز،‌ مسكن و خودرو را به وجود بياورد. اقدامات اخير بانك مركزي در حوزه بازار ارز و استفاده از عملكرد بازار باز باعث شده است تا عوامل محرك بازار ارز و انتظارات تورمي در اين بخش كاهش پيدا كند اما در اين زمينه ساير سازمان‌ها و نهادهاي اقتصادي كشور نيز بايد پاي كار بيايند تا در كنار بانك مركزي، زمينه هدايت نقدينگي‌هاي سرگردان به سمت توليد مولد را به وجود بياورند تا از يك سو امكان حمايت از توليد كشور در شرايط تحريمي با استفاده از توان بخش خصوص و فعال نمودن اقتصاد مردمي پديد آيد و از سوي ديگر زمينه تحقق نامگذاري سال 1399 به نام جهش توليد براساس منويات رهبر معظم انقلاب اسلامي ايجاد شود. يكي از راهكارهاي جذب نقدينگي و هدايت آن به بخش توليد عرضه سهام شركت‌ها و بنگاه‌ها در بازار بورس اوراق بهادار است. شركت سرمايه‌گذاري سازمان تامين اجتماعي يا همان شستا كه سرمايه اندوخته كارگران، كارمندان و بازنشستگان كشور است با سرمايه 80 هزار ميليارد ريالي، زمينه مناسبي براي جذب نقدينگي و حضور در بازار سرمايه دارد. مالكيت غير مستقيم مردم بر سازمان تامين اجتماعي و هدايت شركت سرمايه‌گذاري اين مجموعه به سمت بازار بورس عملا اقدامي در جهت جلب و جذب اعتماد عمومي مركز در شرايطي است كه بسياري بر كوتاه كردن اين ديوار تلاش مي‌كنند. اشاره‌اي به اسامي همچون شركت‌ سرمايه‌گذاري نفت، گاز و پتروشيمي تامين(تاپيكو)، شركت سرمايه‌گذاري صبا تامين (صبا)، شركت سرمايه‌گذاري صدر تامين(تاصيكو)، شرکت مدیریت توسعه انرژی تامین (تدکو)، شركت سرمایه‌گذاری دارویی تامین، شركت سرمایه‌گذاری سیمان تامین، شركت سرمایه‌گذاری صنایع عمومی‌ تامین، شركت سرمایه‌گذاری توسعه انرژی تامین و کشتیرانی جمهوری اسلامی‌ایران كه هر كدام به تنهايي از بزرگان بنگاه‌هاي اقتصادي كشور به شمار مي‌آيند و در زير مجموعه شركت سرمايه‌گذاري سازمان تامين اجتماعي قرار دارند،‌خود به تنهايي بيانگر اهميت اين مجموعه به منظور حضور در بازار سرمايه كشور است. بيش از 33 سال فعاليت مستمر، برخورداري از 187 شركت مديريتي و 87 شركت غير مديريتي و ‌بيش از 44 هزار نفر نيرو، نمايانگر حجم و محدود عملكرد شستا در عرصه اقتصادي ايران اسلامي است.

نكته دوم اين است كه يكي از مهمترين شاخصه‌هاي بازار سرمايه و بورس،‌ شفافيت است. بازار سرمايه محل ارائه آمار و اطلاعات دقيق درخصوص شركت‌ها و بنگاه‌هاست. بورس اوراق بهادار تهران نيز براساس قوانين مصوب و در راستاي ارتقاي شفافيت عملكرد خود تلاش نموده است تا در پيشبرد اهداف بازار سرمايه با اقدامات نظارتي كارآمد، در مسير شفافيت هرچه بيشتر گام بردارد. ارائه اطلاعات از طريق سامانه جامع اطلاع‌رساني ناشران(كدال) و وجود قوانين بازدارنده در برابر افشتي اطلاعات با اهميت شركت‌هاي حاضر در بورس،‌ زمينه‌ساز ارتقاي شفافيت در اين بازار شده است. ارائه به موقع صورت‌هاي مالي و اطلاع‌رساني درباره آن،‌ پاسخگويي به سوالات مطرح شده، صورت وضعيت پورتفوي . برنامه مشخص ارائه عملكرد و سود به سهامداران هركدام تنها بخشي از شفافيت بازار سرمايه است. حضور شستا به عنوان يكي از بزرگترين بنگاه‌هاي اقتصادي كشور در بازار سرمايه، باعث خواهد شد تا زمينه شفافيت اطلاعات اين مجموعه براي عموم و سهامداران به وجود آيد، ضمن آنكه اين اقدام گامي در جهت تعامل هرچه بيشتر دولت و مردم در راستاي ارتقاي شفافيت و واگذاري تصدي‌گري‌هاي دولتي به مردم است. افزایش 275 درصدی سود خالص شستا نسبت به سال مالی گذشته و رسیدن به رقم بیش از 45،000 میلیارد ریال در مجمع خرداد ماه سال 98 و همچنين برآورد سود خالص بیش از 120 هزار میلیارد ریال در شرکت اصلي در خرداد ماه سال جاري مي‌تواند يك نگاه دوجانبه در راستاي آمادگي براي ابلاغ شفافيت در بازار بورس از سوي اين شركت باشد.

سومين نكته اما بيان اين مهم است كه حضور شستا در بازار بورس كشور مي‌تواند در كنار ارتقاي شفافيت كه در مطالب فوق به آن اشاره شد، گامي در جهت رشد نظارت عمومي بر عملكرد شركت‌ها و نهادهاي عمومي باشد. كاركرد بازار سرمايه به گونه‌اي است كه عملا فضا و مكاني براي جذب سرمايه‌ها و نقدينگي مردم براساس آمار و اطلاعات منتشر شده را ايجاد مي‌كند كه نهايت آن به تعامل دو جانبه عملكرد مجموعه و سرمايه‌گذاري بيشتر از سوي مردم بدل خواهد شد.

نكته چهارم يادآوري اين موضوع است كه از نيمه‌هاي دوم سال 1398 بازار سهام كشور با اقبال مردم، از جذابيت‌هاي ارزشمندي برخوردار شده است به طوري كه شاخص كل بورس با شكستن ركوردهاي تاريخي و پي‌درپي به رقم غير قابل تصور 620 هزار واحدي تا روزهاي پاياني فروردين 99 رسيده است و انتظار مي‌رود تا اين روند صعودي همچنان ادامه داشته باشد. اين روند صعودي و حجم كوچك بازار بورس اوراق بهادار ايران در قبال ورودي نقدينگي باعث شده است تا مسئولان بازار سرمايه گام‌هايي در جهت توسعه بازار بردارند كه تسهيل در پذيرش شركت‌هاي جديد يكي از اين اقدامات است. در كنار اين موضوع رشد صعودي بازار سهام به گونه‌اي شده است كه حمايت‌هاي رياست محترم جمهوري، معاون اول رييس جمهور و وزير اقتصاد و امور دارايي را به همراه داشته است تا همگي بر عرضه سهام شركت‌هاي دولتي در اين بازار تاكيد بورزند. عرضه 12 درصدي سهام شستا گامي در جامه عمل پوشاندن به وعده اخير دولتمردان و اقدامي در جهت توسعه بازار سرمايه كشور است. اقدامي كه مي‌تواند گامي بلند در سيراب كردن عطش جذب نقدينگي در بازار سرمايه كشور باشد. حضور شستا در بورس كشور را مي‌توان بزرگترين اتفاق سال‌هاي اخير كشور دانست.

نكته پنجمي كه بايد به آن اشاره شود اين است كه سازمان تامين اجتماعي و شركت سرمايه‌گذاري آن(شستا)،‌ سرمايه‌اي برآمده از اندوخته‌هاي مردمي و به عنوان يك دارايي عمومي و بين نسلي شمرده مي‌شود به گونه‌اي كه آينده آن را انباشته‌هاي امروز بايد جبران كنند، همانگونه داشته‌هاي امروز اين مجموعه براساس اندوخته‌هاي سال‌هاي پيش مردم تامين شده است. يكي از اقدامات كارآمد در مشاركت مردم در تصميم‌گيري‌هاي مجموعه‌اي كه براساس سرمايه‌هاي خود آنها ايجاد شده است پذيرش شستا به عنوان يك شركت بورسي است باعث خواهد شد تا اعتماد مردم نسبت به عملكرد اين مجموعه بيشتر شود و از آنجايي كه بسياري از مردم اين شركت را بخشي از اندوخته خود مي‌دانند، اقدام به خريد و ارزش‌گذاري بر روي سهام اين مجموعه خواهند كرد كه اين اقدام به مرور بر اين تعامل دوجانبه خواهد افزود و زمينه ارتقاي عملكرد مجموعه شستا و استفاده از نقش جامعه عمومي در عرصه اقتصادي كشور خواهد شد.

ششمين نكته كه بايد به آن اشاره شود اين است كه حضور شستا در عرصه بورسي كشور و جذب نقدينگي از اين بازار باعث خواهد شد تا براي سازمان تامين اجتماعي منابع ارزنده‌اي ايجاد شود كه اين منابع در جهت توسعه زيرساختي و رفع مشكلات اقتصادي اين مجموعه موثر خواهد بود. برخي اقدامات ناكارامد در دوره‌هاي گذشته زمينه‌ساز بروز بدهي در سازمان تامين اجتماعي و رسيدن آن به مرز بحران را به وجود آورده است كه تامين مالي از طريق عرضه سهام شستا در بازار بورس مي‌تواند به نوعي پوشش دهنده آن در بازار سرمايه باشد.

هفتمين نكته نيز بيان اين موضوع است كه بي ترديد حضور شستا در بازار بورس و رصد عملكرد آن از سوي جامعه به ويژه فعالان بازار سرمايه، باعث خواهد شد تا برنامه‌ريزي‌ها و اقدامات پيش روي اين مجموع به صورت متقن و فعالانه‌تري مورد ارزيابي و اجرا قرار گيرد كه تمامي اين موارد به كارآمدي هرچه بيشتر اين مجموعه كمك خواهد كرد.

و اما هشتمين نكته نيز اين است كه همانگونه كه عنوان شد لزوم ارائه صورت‌هاي مالي،‌ارائه سود به سهامداران، برگزاري مجامع ساليانه با حضور سهامداران، ارائه قانونمند اطلاعات از طريق سامانه‌هاي بورسي به سهامداران و مواردي از اين دست باعث خواهد شد تا زمينه مسئوليت‌پذيري و پاسخگويي هر چه بيشتر مديران و مسئولان شستا را پديد بياورد، اقدامي كه نظير آن در دوره‌هاي گذشته با فقدان مواجه بود يا آنچنان كه بايد وجود نداشت.

در پايان بايد به اين نكته تاكيد شود كه حضور شستا در بازار بورس ايران را مي‌توان صرف افعالي همچون، مردمي كردن اقتصاد و ارتقاي شفافيت و پاسخگويي اقتصادي دانست كه ماحصل آن دستاوردهاي عمده‌اي براي كشور به همراه خواهد داشت.