شکاف جدی آمریکا و متحدانش بر سر تمدید "تحریم تسلیحاتی ایران"

نواندیش: مایك پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا گفت که این کشور قصد دارد برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران که سال جاری بر طبق توافق هسته‌ای به پایان می‌رسد، اقدام کند. این در حالی است که آمریکا از سال 2018 و بعد از خروج از برجام هرگز در جلسات مربوط به این توافق شرکت نکرده است.

به گزارش آریا سعادتمند از سرویس ترجمه نواندیش، سی ان ان در گزارشی پیرامون اختلاف آمریکا و اروپا بر سر تمدید تحریم های تسلیحاتی ایران نوشت: پمپئو در سخنرانی روز چهارشنبه در وزارت امور خارجه به خبرنگاران گفت كه آمریكا برای جلوگیری پایان تحریم تسلیحاتی ایران در اكتبر سال 2020، تلاش خواهد كرد. او همچنین افزود: ما نمی‌خواهیم اجازه دهیم تحریم‌های تسلیحاتی ایران لغو شود. وی گفت که دولت آمریکا در حال رایزنی با سه کشور اروپایی عضو برجام برای پیدا کردن راه حلی در این باره است.

پمپئو ادامه داد: ما با شورای امنیت سازمان ملل همکاری خواهیم کرد تا این ممنوعیت فروش اسلحه را تمدید کنیم.  آمریکا در حال ارزیابی امکاناتی در مورد چگونگی انجام این کار است.

بر اساس برجام مقرر شده بود تا تحریم‌های تسلیحاتی ایران بعد از 5 سال لغو شود. دولت ترامپ در ماه مه سال 2018 از این توافق کناره گیری کرد تا کمپین فشار حداکثری علیه تهران را آغاز کند، اقدامی که منجر به افزایش تنش‌های منطقه‌ای و روابط متشنج با متحدان اروپایی باقی مانده در توافق شد.

اکنون، پمپئو ادعا می‌کند که آمریکا هنوز به عنوان عضوی از برجام می‌تواند در تصمیم‌گیری‌ها شرکت کند. به همین خاطر هم وزیر امور خارجه آمریکا مدعی است که کشورش در صورت خاتمه تحریم تسلیحاتی می‌تواند از مفاد پیمان برای اعمال تحریم‌های فوری علیه ایران استفاده کند.

یا عضوی از برجام هستید یا نیستید

موضع آمریکا باعث تعجب بسیاری شده است. پیتر استانو، سخنگوی کمیسیون اروپا در امور خارجه و سیاست‌های امنیتی در مورد موضع اخیر پمپئو خاطرنشان می‌کند كه آمریكا از زمان خروج در ماه مه سال 2018 در هیچ جلسه یا فعالیتی در چارچوب برجام شركت نکرده، اما حالا چنین ادعایی را مطرح می‌کند.

یک منبع اروپایی اظهار داشت: پایان تحریم تسلیحاتی با توجه به تنش‌های منطقه‌ای یک نگرانی عمده است، اما تأکید کرد که انقضای تحریم تسلیحاتی یک بخش رسمی و قانونی از این پیمان است.

این منبع اضافه کرد: شما همراهی از سوی سه کشور اروپایی با آمریکا نمی‌بینید چرا که پایان تحریم تسلیحاتی بخشی مشروع از برجام است.

یک مقام ایرانی به سی ان ان گفت: هر ادعایی از سوی آمریکا مبنی بر مشارکت در برجام اساساً توسط جامعه بین‌الملل رد می‌شود. حتی یک دانشجوی ترم اولی حقوق یا روابط بین‌الملل هم می‌داند که ادعای آمریکا مسخره است.

طرف‌های دیگر این پیمان از جمله روسیه و چین به درخواست‌های اظهار نظر ما پاسخ ندادند، اما بسیاری از دیپلمات‌ها مخالفت خود را با اظهارات پمپئو به شرط آنکه نامشان فاش نشود ابراز داشتند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی گفت: آمریکا از برجام خارج شده است. شما یا عضوی از یک توافق هستید یا نیستید اینکه هر زمان بخواهید از آن خارج شوید و بعد وارد ممکن نیست.

یک منبع آگاه با مباحث مربوط ایران گفت: وکلا وزارت امور خارجه استدلال حقوقی در مورد برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل تهیه کرده‌اند تا نشان دهند آمریکا همچنان جزوی از برجام است.  تفسیر قطعنامه 2231 به آمریکا اجازه می‌دهد كه بگوید اگر تحریم تسلیحاتی تمدید نشود، واشنگتن می‌تواند از مفاد توافق هسته ای استفاده کرده و آن را تمدید نماید.

این دیپلمات اروپایی این ایده را که آمریکا واقعاً بتواند این طرح را عملی کند، رد کرد و خاطرنشان ساخت: شما همیشه یک وکیل پیدا خواهید کرد که به شما آنچه دوست دارید بشنوید را بگوید.

روز چهارشنبه، پمپئو اصرار داشت كه قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل درباره حق مشاركت آمریكا هیچ ابهامی ندارد.

وزیر امور خارجه آمریکا افزود: قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل به وضوح اشاره کرده که آمریکا باید در تامین امنیت سازمان ملل متحد مشارکت داشته باشد، همه چیز واضح و روشن است. ما می‌خواهیم مطمئن شویم که در اکتبر سال جاری ، ایرانی‌ها قادر به خرید سلاح نیستند.

در ماه دسامبر، برایان هوک، نماینده ویژه رئیس جمهور دونالد ترامپ در امور ایران، پیش نویس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را در مورد تمدید تحریم تسلیحاتی به چند کشور ارائه داد.

یک منبع اروپایی با اشاره به اینکه تهران همچنان تحت تحریم تسلیحاتی دیگری توسط اتحادیه اروپا باقی خواهد ماند گفت: تحریم تسلیحاتی اتحادیه اروپا که تا اکتبر 2023 ادامه دارد و سازمان ملل نیز در مورد فناوری موشکی ایران حساس است پس قرار نیست اکتبر 2020 اتفاق خاصی رخ دهد.

این منبع آگاه گفت با توجه به اینکه بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا موضع سرسختانه‌تری در قبال ایران اتخاذ کرده، پمپئو امیدوار است که انگلستان در تصویب قطعنامه به سازمان ملل همراه‌اش باشد. اگر آنها نتوانند انگلستان را با خود همراه کنند، دولت ترامپ خودش گام در مسیری دشوار برای متقاعد کردن شورای امنیت می‌گذارد.

برخی از کشورها در تلاش هستند تا با آمریکا همکاری کنند. با این حال، مقامات آمریکایی انتظار ندارند که طرفین برجام یعنی فرانسه، آلمان، اتحادیه اروپا، روسیه و چین با این پشنهاد همراه باشند.

این کشورها بارها از کمپین فشار حداکثری آمریکا که تحریم‌های سنگینی علیه ایران اعمال کرده، ابراز نارضایتی کرده‌اند. در زمان آغاز فعالیت دولت ترامپ، ایران از تعهدات خود در توافق کاست و سطح غنی سازی اورانیوم را مجددا بالا برد. تهران گفته که به محض بازگشت آمریکا به پیمان و لغو تحریم‌های یک جانبه حاضر به گفتگو دوباره با واشنگتن است.

بسیاری از دیپلمات‌ها همچنین می‌گویند کمپین فشار حداکثری آمریكا باعث افزایش تنش‌ها در خاورمیانه می‌شود.