ترامپ و بازی خطرناک تازه ای که علیه ایران آغاز کرده است!

نواندیش: بوریس جانسون، وزیر خارجه وقت انگلیس، در سال 2016 زمانی اصرار داشت لندن می‌تواند هم مهاجرت از اروپا را محدود کند، هم همزمان در اتحادیه گمرکی با اتحادیه اروپا باقی بماند، یعنی به قولی هم خر را داشته باشد و هم خرما را!

به گزارش آریا سعادتمند از سرویس ترجمه نواندیش، وب سایت "War on the rocks" با اشاره به برنامه آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران نوشت: امروز با گذشت چهار سال از آن اظهارات جانسون،حداقل  دیگر خبری از خرما نیست و لندن دیگر اتحادیه اروپا را ندارد. حالا ترامپ هم در حالی گفته که قصد دارد از ایران به دلیل نقض برجام به شورای امنیت شکایت برده و تحریم‌های بیشتری اعمال کند، که دو سال پیش خودش تصمیم به خروج از این توافق گرفت.

ترامپ با این اقدام می‌تواند ایران را از هرگونه محدودیت هسته‌ای آزاد، آمریکا را در شورای امنیت تضعیف، شرکای اروپایی را از واشنگتن دور و به اعتبار آمریکا در عرصه جهانی برای مدت طولانی آسیب برساند.

علت این تلاش جدید آمریكا پایان محدودیت برنامه ریزی شده برای تحریم تسلیحاتی علیه ایران در ماه اكتبر است. در حال حاضر دولت ترامپ قصد دارد قطعنامه‌ای برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران به شورای امنیت ببرد، کوششی که روسیه حتماً آن را وتو خواهد کرد. هنگامی که این قطعنامه ارائه شود، ترامپ سپس به طرفین اروپایی برجام یعنی انگلستان، فرانسه و آلمان فشار خواهد آورد تا مکانیسم ماشه را رسما فعال کرده و درخواست بازگشت مجدد تحریم‌ها را به شورای امنیت ببرند. از میان این سه کشور اروپایی، لندن احتمالا در راستای روابط خوب با واشنگتن و توافق تجاری پس از برگزیت بیشترین حمایت را از ترامپ می‌کند.

قمار دولت ترامپ بسیار خطرناک است چرا که می تواند پایه‌گذار این بدعت در زمینه نادیده گرفتن قوانین بین الملل با استدلال‌های نه چندان محکم حقوقی باشد، با این اقدام آمریکا احتمالا در آینده پکن و مسکو نیز هر آنچه که به نفع‌شان نیست را با همین استدلال‌ها رد کنند. همین حالا هم ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا و قیمت پایین نفت، توان خرید سلاح پیشرفته ندارد، اما به هر حال از بین رفتن محدودیت‌ها به او مشروعیت می‌بخشد. برنامه ترامپ در واقع نتیجه‌ای جز تضعیف شورای امنیت سازمان ملل و قوانین و مقررات بین‌المللی ندارد. توافق نامه‌ امضا شده با ایران یک دستاورد منحصر به فرد و مهم برای دولت اوباما در سال 2015 بود که اگر آمریکا اکنون آن را به طور کامل از بین ببرد، دیگر هرگز مشابهی نخواهد یافت.

استناد به ساز و کار حل اختلاف یا همان مکانیسم ماشه آن هم بدون مبنای قانونی محکم و پس از آنکه اروپایی‌ها به صراحت از انجام این کار خودداری کردند، یک ضربه عمیق دیگر برای روابط فرامنطقه‌ای شکننده آمریکا خواهد بود. ترامپ پیش از این با سؤال از ضمانت دفاعی ماده 5 ناتو، عقب نشینی از توافق نامه اقلیمی پاریس و بیرون کشیدن نیروهای آمریکایی از سوریه بدون مشورت با متحدان اروپایی به اتحاد فراآتلانتیک آسیب جدی وارد کرده است. او همچنین به طور یک جانبه تعرفه‌های فولادی و آلومینیوم را تحمیل کرد. خروج از توافق هسته‌ای ایران علیرغم تمایل اروپا برای حمایت از آن قدم دیگری بود که موجب تضعیف برجام شد، حالا اقدام اخیر آمریکا ضمن تضعیف قوانین بین‌المللی و شورای امنیت، فقط به آینده اتحاد آمریکا و اروپا آسیب می‌زند.

شاید مهمتر از همه، این آخرین تلاش یکجانبه آمریکا برای تغییر توافق هسته‌ای به نفع خودش احتمالاً روشی باشد که سرانجام آن را به کل نابود کند. علی رغم مشکلات اقتصادی تحمیل شده به واسطه کمپین فشار حداکثری به ایران دولت ترامپ در دستیابی به اهداف خود ناکام بوده است. ترامپ طی دو سال اخیر نه توانسته توافق هسته‌ای جدیدی، نه تغییری در رفتار ایران یا تغییر رژیم ایجاد کند، البته تهران تاکنون انتخاب کرده که همچنان یک طرف معامله بماند. جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با تحریم‌های آمریکا از این توافق خارج نشده زیرا هنوز امیدوار است که یک دموکرات در نوامبر 2020 در ازای تمایل ایران برای انجام این کار به ریاست جمهوری و برجام را احیا کند.

با این حال اگر آمریکا با استفاده از مفاد معامله‌ای که خودش نقض کرده بود مجبور به اعمال مجدد کلیه تحریم‌ها علیه تهران شود، ایران نیز احتمالاً از برجام خارج خواهد شد. ترامپ می تواند ادعا کند که او بدترین توافق تاکنون را نابود کرده، اما این ایران خواهد بود که دیگر آزاد است تا برنامه هسته‌ای خود را بدون نظارت بین‌المللی گسترش دهد، مگر اینکه دولت مایل به استفاده از نیروی نظامی برای متوقف کردن آن باشد.