"روایت مهندس پرسپولیس از ساواک"

شرق- سپهر خرمی: بعد از شیوع ویروس کرونا و تعطیلی فوتبال، حواشی این رشته ورزشی بیش از پیش شده و توجه به حاشیه، جای متن را گرفته است. یکی از جنجال‌هایی که اخیرا بین هواداران پرسپولیس و استقلال در فضای مجازی شکل گرفت و پای پیش‌کسوتان دو باشگاه را نیز به رسانه‌ها و مسائل قدیمی باز کرد، بحث ساواکی یا توده‌ای‌بودن نسل قدیمی این دو تیم بود که البته اینها صرفا اتهاماتی بود که دو طرف ماجرا نتوانستند آن را ثابت کنند. حسین کلانی در گفت‌وگو با «شرق» اتهامات وارده به بازیکنان پرسپولیس را از اساس رد می‌کند و عقیده دارد چنین مطالبی فقط برای بدنام‌کردن و دشمنی با پرسپولیس مطرح شده است.

اتهام مسلح‌بودن علی عبده تا ساواکی‌بودن سرخ‌ها
ماجرا اما از کجا شروع شد؟ برنامه نوروز فوتبالی که از شبکه ورزش در نوروز 1399 روی آنتن زنده تلویزیون رفته بود؛ آیتمی را از شکل‌گیری و موفقیت‌های پرسپولیس تهران پخش کرد که در این بخش صحبت‌های یک‌طرفه‌ای را به تیمسار خسروانی نسبت داد؛ اینکه خسروانی برای جلوگیری از موفقیت‌های پرسپولیس جلوی پای این تیم سنگ‌اندازی می‌کرده تا تیمی که خودش مالک آن است به موفقیت برسد؛ حذف رقیب برای شماره یک‌شدن «تاج». این موضوعی بود که اصلا به مذاق استقلالی‌ها خوش نیامد و فردای آن روز بود که حسن روشن با انجام یک مصاحبه اعلام کرد چند نفر از بازیکنان پرسپولیس ساواکی بودند و اتفاقا این پرسپولیس بود که از رانت حکومتی بهره می‌برد نه تاج: «یکی از مواردی که طی سال‌های اخیر توسط عده‌ای مطرح می شود، این است که تاج (استقلال) تیم درباری بود، اما پرسپولیس ساختاری مردمی داشت؛ ادعایی که اصلا صحت ندارد، چون در تیم ما فقط مرحوم عزت جانملکی، شادروان غلامحسین مظلومی و علی‌آقای جباری شغل دولتی داشتند و بقیه ما یا شغل آزاد داشتیم یا بی‌کار بودیم، ولی پرسپولیسی‌ها به واسطه روابطی که مدیران آنها داشتند، یا در وزارت امور خارجه بودند یا کارمند سازمان برنامه‌وبودجه محسوب می‌شدند. چند نفر از بازیکنان پرسپولیس هم کارمند ساواک بودند! بله، کارمند ساواک بودند. البته شکنجه‌گر نبودند، بلکه کارمند بودند».

فرهاد مجیدی، سرمربی استقلال تهران نیز در واکنش به پخش این کلیپ خواستار عذرخواهی عوامل این برنامه به صورت رسمی شد: «چیزی که پخش شد بسیار بی‌ارزش، بدون سند و همراه با نادانستگی بود و البته اهانت به تاریخ پرافتخار یک باشگاه بزرگ و مردمی؛ گرچه طبق معمول خطاها همیشه درباره استقلال رخ می‌دهد. تصحیح و پوزش، حداقل توقعی است که انتظارش را داریم». علی جباری، پیش‌کسوت استقلال تهران نیز تأیید کرده بود یکی، دو بازیکن پرسپولیس که حالا در قید حیات نیستند عضو ساواک بودند.

حسین کلانی: اتهام ساواکی‌بودن، ترور شخصیت و حسادت به پرسپولیسی‌ها بود

پرسپولیسی‌ها اما نسبت به اتهامی که از سوی بازیکنان قدیمی استقلال مطرح شد سکوت نکردند. علی بهزادی، فرزند مرحوم همایون بهزادی، در پاسخ به چنین اتهامی که با کنار هم قراردادن کدها، پدر او یکی از متهمان قلمداد می‌شد، با خطاب قراردادن حسن روشن گفت می‌تواند با سند و مدرک مشخص کند که چندین بازیکن استقلال توده‌ای و چریک فدایی بوده‌اند. او در بخشی از صحبت‌هایش که خبر ورزشی منتشر کرده، می‌گوید: «پدر من یک کارمند ساده اداره هشتم ضدجاسوسی بود که در ۱۷ سالگی او را استخدام کردند. یعنی زور پدر من به‌عنوان یک کارمند ساده به تیمسار خسروانی، مالک تاج سابق می‌رسید؟ نه نمی‌رسید، ولی محبوبیت پدر من خار چشم خیلی‌ها بود و آن‌قدر او را اذیت می‌کردند که خدا می‌داند. اگر پدر من ساواکی بود، من هم می‌توانم با سند و مدرک ثابت کنم پنج، شش بازیکن استقلال هم توده‌ای و چریک فدایی بوده‌اند و اسامی آنها را اعلام کنم». حالا اندکی بعد از آنکه چنین تبی فروکش کرده، مهندس حسین کلانی، پیش‌کسوت باشگاه شاهین و پرسپولیس تهران، در گفت‌وگو با «شرق» چنین اتهامی را صرفا به‌خاطر عقده‌گشایی و حسادت برخی از دوستان عنوان کرد: «ببینید عنوان‌کردن اینکه برخی بازیکنان پرسپولیس در زمان شاه، ساواکی، اطلاعاتی و شهربانی‌چی بودند صرفا یک اتهام بی‌اساس و برگرفته از یک عقده‌گشایی و ترور شخصیت قدیمی است. من همین‌جا باید اعلام کنم این رفتار بسیار زشتی است که شخصیت افراد را با برچسب‌زدن، به این شکل خراب کنیم».

پیش‌کسوت باشگاه پرسپولیس در مورد این موضوع شکل‌گرفته در فضای مجازی این‌طور ادامه داد: «ببینید ساواک در زمان شاه، سازمانی بود برای حفاظت داخلی و خارجی کشور. چنین سازمانی در تمام کشورها وجود دارد. سازمان سیا در آمریکا و موساد در اسرائیل و سازمان ام‌آی6 در کشور انگلیس نیز چنین وظایفی را در قبال کشور خود دارند.

حفاظت از کشور به خودی‌خود امر بدی نیست. بله چندین نفر در سازمان ساواک حضور داشتند که افراد مشهوری در بین مردم بودند که کارهای زشت و ناپسند و کثیفی انجام می‌دادند، اما به واسطه حضور این تعداد نمی‌توان گفت هرکسی که در «بایگانی ساواک» هم کار می‌کرده و یک کارمند ساده بوده، آدم بد و ناجوری است. یک کارمند ساده دفتری اصلا دخالتی نسبت به مسائل کلان و سیاسی این سازمان نداشت».

بازیکن سابق تیم ملی ایران اما در بخش دیگر این گفت‌وگو اشاره می‌کند که برخی بازیکنان پرسپولیس که از مسابقات آسیایی توکیو برگشته بودند، به دلیل اینکه تحصیل‌کرده بودند، به استخدام سازمان‌های دولتی بر اساس رشته تحصیلی خود درآمدند: «ببینید بعد از بازی‌های آسیایی توکیو بود که چندین بازیکن پرسپولیس که تحصیلات دیپلم به بالا داشتند، بر اساس رشته‌های تحصیلی خود به استخدام سازمان‌های دولتی مثل دانشکده افسری، وزارت نفت، سازمان استخدامی کشور و رادیو و تلویزیون درآمدند. شاید برایتان جالب باشد که پیش از انقلاب، رادیو و تلویزیون نیز زیرمجموعه وزارت اطلاعات بود، ولی نمی‌توانیم بگوییم کسی که در رادیو و تلویزیون کارمند بوده، پس اطلاعاتی است. این صحبت‌ها دقیقا مغلطه‌ای است که از سوی برخی دوستان برای تخریب پرسپولیسی‌ها مطرح شده بود».

صحبت پایانی: «متأسفانه در ایران اگر بخواهند کسی را ترور شخصیت کنند به راحتی این اتفاق رخ می‌دهد. اینجا اگر یک نفر استاد دانشگاه هم باشد، باز هم می‌توانند با مطرح‌کردن مسائل خلاف‌واقع او را خراب کنند. ضرب‌المثلی وجود دارد که در دروازه را می‌توان بست، اما دهن مردم را خیر. اما نکته‌ای را می‌خواستم مطرح کنم. ما پیش از انقلاب نیز تنش زیادی با حکومت عراق داشتیم و رادیو عراق همواره سعی می‌کرد با بستن اتهام نسبت به ورزشکاران محبوب ایرانی، وجهه‌ این ورزشکاران را نزد مردم خراب کند. عنوان‌کردن ساواکی‌بودن فوتبالیست‌های ایرانی بارها توسط رژیم وقت عراق مطرح می‌شد که البته مردم ایران نیز مقابل چنین اتهامات سنگینی ایستادگی می‌کردند و نمی‌پذیرفتند. باشگاه پرسپولیس در بین مردم دارای پایگاه قوی اجتماعی بود و بازیکنان این تیم همیشه تیتر و جلد مطبوعات آن دوره بودند، به همین خاطر به نفع خراب‌کارها بود که این پایگاه اجتماعی نزد مردم با چنین اتهامات زشتی تخریب شود».