صفر تا صد آنچه که مشمول سهام عدالت باید بداند

حدود ۱۷ روز از آزادسازی سهام عدالت گذشته است و مشمولان فرصت دارند تا هشتم خردادماه در مورد نحوه مدیریت خود، تصمیم بگیرند. بر این اساس در این گزارش سعی شده است به سوالات سهام داران درمورد آزادسازی سهام عدالت پاسخ داده شود.

به گزارش ایسنا، نهم اردیبهشت بود که مقام معظم رهبری ابلاغیه "آزادسازی" سهام عدالت را صادر کردند. در این راستا از دهم اردیبهشت ماه به مشمولان سهام عدالت فرصت داده شده تا چنانچه قصد دارند سهام خود را به صورت مستقیم مدیریت کنند، با مراجعه به سامانه سهام عدالت به نشانی SAMANESE.IR، مدیریت مستقیم را انتخاب کنند.

بر این اساس مهم ترین سوال سهام دارن این است که مزایای روش مستقیم و غیر مستقیم چیست؟

معرفی روش مستقیم

مشمولان باید توجه داشته باشند که درصورت انتخاب آزاد سازی به روش مستقیم، مالکیت و مدیریت سهام عدالت به صورت مستقیم و بدون واسطه به سهامدار سهام عدالت، تخصیص و انتقال خواهد یافت. به عبارت دیگر، به میزان سهام تخصیص یافته به هر فرد در شرکتهای سرمایه پذیر سهام عدالت و به تناسب ارزش مقطع واگذاری، تعدادی از سهام ۳۶ شرکت بورسی تخصیص خواهد یافت. علاوه بر آن این دسته از مشمولین سهام عدالت، به ازای سهام شرکت‌های غیربورسی سرمایه‌پذیر سهام عدالت، سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی را نیز دریافت خواهند کرد.

در این حالت مسئولیت حفظ، نگهداری و مدیریت سهام اختصاص یافته به عهده سهامداربوده و در راستای حفظ ارزش سهام تخصیص یافته، قابلیت نقل و انتقال سهام مزبور به غیر و فروش آن بر اساس محدودیت های زمانی و مقداری تعیین شده توسط شورای عالی بورس صورت خواهد گرفت. همچنین مطابق قانون تجارت افراد سهامدار محسوب شده و از مزایای سهام تخصیص یافته از جمله سود و ... بهره مند خواهند شد.

سهام داران می توانند دو ماه پس از تاریخ انتخاب روش مذکور با مراجعه به سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) به نشانی sejam.ir از تعداد سهام تخصیص یافته نزد شرکتهای سرمایه پذیر سهام عدالت مطلع شوند. بهره مندی از خدمات قابل ارائه از جمله ایجاد امکان معامله پذیری سهام تخصیص یافته در آینده منوط به مراجعه به سامانه سجام، ثبت نام و احراز هویت غیرحضوری در مراکز تعیین شده است.

همچنین افرادی که روش مستقیم را انتخاب کرده‌اند، سهام شرکتهای بورسی تخصیص یافته روی کد بورسی خودشان منتقل می شود. این افراد از بابت سهام شرکتهای غیربورسی، سهامدار شرکتهای سرمایه گذاری استانی هم خواهند بود.

معرفی روش غیرمستقیم

درصورت انتخاب آزاد سازی به روش غیر مستقیم، مالکیت و مدیریت سهام عدالت، از طریق شرکتهای سرمایه گذاری استانی ساماندهی خواهد شد و سهامدار حق انتقال به غیر و دخل و تصرف در آن را نخواهد داشت. در این روش سود یا زیان قابل تخصیص به سهامدار براساس نحوه عملکرد شرکتهای سرمایه گذاری استانی تعیین و تخصیص پیدا خواهد کرد. با این تفویض اختیار، سهام شرکتهای سرمایه پذیر سهام عدالت متعلق به سهامدار توسط شرکت های سرمایه گذاری استانی ساماندهی خواهد شد.

افرادی که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده اند، سهامدار شرکتهای سرمایه گذاری استانی خواهند بود. قرار است شرکتهای سرمایه گذاری استانی در بازار سرمایه پذیرش شوند و سهام این شرکتها خرید و فروش واقع شود. بنابراین این افراد می توانند نسبت به فروش سهام خود در شرکتهای سرمایه گذاری استانی اقدام کنند.

درمورد اینکه چه تضمینی وجود دارد که در روش غیرمستقیم شرکت‌های استانی دارایی سهامدار را حفظ و افزایش دهند، باید گفت این موضوع به نحوه عملکرد و میزان موفقیت یا عدم موفقیت مدیران شرکت‌های سرمایه گذاری در مدیریت دارایی های تخصیص یافته بستگی دارد.

در صورت انتخاب هر روش، امکان اصلاح آن وجود دارد؟

برای افرادی که از ۱۰ تا ۱۵ اردیبهشت به دنبال تغییر رویه و انتخاب روش دیگر بودند اما اشتباها انتخاب کردند یک بار امکان ویرایش گذاشته شده تا روش مدنظر را انتخاب کنند.

در غیر این صورت امکان ویرایش وجود ندارد و چنانچه فردی روش مستقیم را انتخاب کرده بود اما تصمیم دارد روش غیرمستقیم را جایگرین کند، مشمول مالیات انتقال سهام خواهد شد زیرا نقل و انتقال سهام برای یک بار از مالیات معاف است.

در کدام روش سهامدار امکان فروش سهام خود را دارد؟

سهامداران باید توجه داشته باشند که در هر دو روش امکان فروش و واگذاری سهام توسط مشمولین در بازار معاملاتی بورس و فرابورس میسر است. کل ارزش روز سهام عدالت در تاریخ ۱۷ اردیبهشت، رقم ۴.۹۱۱.۹۷۴ میلیارد ریال است.

تکلیف سود سالیانه سهام در هر یک از روش ها چه می شود؟

افرادی که روش مستقیم را انتخاب کرده اند، سود عایدی از سهام ۳۶ شرکت بورسی تخصیص یافته وسود سهام شرکتهای سرمایه گذاری استانی از بابت ۱۳ شرکت غیربورسی را مستقیما دریافت خواهند کرد.

افرادی هم که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده اند، صرفا سود سهام شرکتهای سرمایه گذاری استانی را دریافت خواهند کرد.

چرا نمی توان وارد سامانه شد؟

در حال حاضر کلیه مشمولین نهایی سهام عدالت مقیم داخل کشور می توانند بدون هیچ محدودیتی وارد سامانه شوند. اما امکان ورود به سامانه برای افرادی که مقیم خارج از ایران هستند میسر نیست.

همچنین افرادی که از طریق موبایل شخصی به سامانه وارد می شوند باید توجه کنند که گوشی همراه آن ها نباید به فیلتر شکن متصل باشد.

مشولان سهام عدالت و کدبورسی

مشمولان سهام عدالت باید توجه داشته باشند که در این مرحله نیازی به اخذ کد بورسی برای سهامداران وجود ندارد. افرادی که کد بورسی دارند نیز نیازی نیست که در حال حاضر اقدام خاصی انجام دهند. بعد از اتمام مهلت اعلام شده برای انتخاب روش آزاد سازی، در صورت نیاز به اقدام خاص، از سوی مراجع ذیربط به سهام داران اطلاع داده خواهد شد.

بنابراین در حال حاضر نیازی به مراجعه جهت دریافت کد بورسی نیست. بنا بر دستور وزیر امور اقتصادی و دارایی برای کلیه سهامداران سهام عدالت کد بورسی صادر می‌شود و جزییات آن اعلام خواهد شد.

سرپرست خانوار می تواند برای اعضا روش مستقیم را انتخاب کند؟

هر یک از مشمولین باید شخصا به صورت مجزا برای انتخاب روش مدنظر به سامانه اینترنتی سهام عدالت مراجعه کرده و شماره موبایل متعلق به شخص مشمول را ثبت کنند. البته سرپرست مشمولینی که به سن قانونی نرسیده اند، باید این اقدام را برای آن ها انجام دهند.

در صورت فقدان شماره موبایل برای اعضاء خانوار، سرپرست خانوار می تواند برای تک تک اعضا به صورت مجزا وارد سامانه شده و روش مدنظر را انتخاب کند. یعنی صرفا انتخاب روش توسط سرپرست خانوار برای خود، شامل سایر اعضای خانواده نیست.

نقل و انتقال سهام عدالت به صورت وکالتی قانونی است؟

برابر اطلاعیه های مکرر نقل و انتقال سهام عدالت حتی به صورت وکالتی نزد دفاتر اسناد رسمی غیرقانونی و این موضوع به اطلاع دفاتر اسناد رسمی رسیده است. سهام عدالت تخصیصی صرفا در سامانه معاملاتی بازار سرمایه در ماه های آتی قابلیت خرید و فروش خواهد داشت.

چرا ارزش سهام برخی، علی رغم مبلغ درج شده در برگه، کمتر از یک میلیون تومان است؟

در ابتدای آغاز طرح توزیع سهام عدالت مقرر شده بود به هر یک از مشمولین تا سقف یک میلیون تومان و به هر خانوار ۵ نفره یا بیشتر تا سقف ۵ میلیون تومان سهام عدالت تخصیص داده شود و ثمن آن از سود شرکتهای سرمایه پذیر سهام عدالت در طول ده سال مستهلک شود.

اما میزان سود عایدی در طول ۱۰ سال جوابگوی میزان بدهی مشمولین نبوده است به طوری که ارزش سهام تخصیص یافته به هر یک از سهامداران متناسب با میزان اقساط وصول شده از بابت ثمن سهام واگذار شده از محل سودده سال شرکتهای سرمایه پذیر در مقاطع گذشته تعیین شده و در صورتحساب مشمولین در سامانه اینترنتی سهام عدالت درج و قابل مشاهده است که عمدتا ارزشی معادل ۵ میلیون و ۳۲۰ هزار ریال داشته اند.

ممکن است ارزش سهام برخی از افرادی که از طریق انتقال و تسهیم ارث سهام عدالت به آنها رسیده بیشتر از یک میلیون تومان باید. یا افرادی که قبل از سال ۱۳۹۵ سود سهام عدالت دریافت کرده‌اند به میزان سود دریافتی از ارزش سهام تخصیصی آنها کاسته شده است و یا تعدادی از مشمولینی که به تایید نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور از ۵۰ درصد تخفیف در بهای واگذاری بهرمند شده اند ارزش سهام آنها حداکثر معادل ۱۰ میلیون ریال بوده است.

مشمولان باید توجه داشته باشند که درحال حاضر افزایش سهام به یک میلیون تومان وجود ندارد.

تکلیف سهام افراد متوفی چه می شود؟

وراث کلیه متوفیان مشمول سهام عدالت می توانستند از مردادماه سال ۱۳۹۷، جهت تسهیم و انتقال سهام و سود عایدی به وراث با ارائه گواهی حصر وراثت به دفاتر پیشخوان دولت الکترونیک مراجعه کنند. اما در حال حاضر به دلیل اجرای فرآیند آزاد سازی سهام عدالت این موضوع متوقف شده است و در روزهای آینده مجددا از سرگرفته خواهد شد.