دردسر جديد روحانى

احمد نقیب‌زاده، در روزنامه سازندگی نوشت:

با نزدیک شدن به روزهای پایانی مجلس دهم بسیاری از ما از این که مجلس یازدهم با چه دست به فرمانی در سیاست خارجی حرکت می‌کند نگرانی داریم. ترکیب مجلس یازدهم البته تا اندازه‌ای این نگرانی‌ها را تصدیق می‌کند و بیش از ترکیب، شعارهایی که منتخبان فعلی درباره روابط خارجی در زمان تبلیغات انتخاباتی مطرح می‌کردند. این که باید نگران افتادن فرمان سیاست‌خارجی در دست مجلس تندرو باشیم جای تاسف بسیار است چرا که حتی اگر رفتار جدی هم بروز نکند، شاهد اظهارات غیرمعقول از جانب مجلس یازدهم در زمینه سیاست خارجی خواهیم بود. اگرچه در مجلس قبل نیز به‌رغم اینکه بخشی از آن در دست اصلاح‌طلبان بود و با کش و قوس و تهدید و توهین فراوان توانستند لوایح FATF و CFT را تصویب کنند باز هم سیاست خارجی و روابط ایران با دنیا از ترکیب متفاوت این مجلس سودی نبرد و مجلس دهم نتوانست دستاورد ملموسی برای سیاست خارجی و اقتصاد ایران داشته باشند. البته این قصور تنها به پای مجلس دهم نوشته نمی‌شود چرا که شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام سد راه آنها شدند.

در مقابل نباید از یاد ببریم که همین ترکیب در مجلس دهم بود که مانع از تصویب و پیگیری بسیاری از سیاست‌های غیرمعقول و مصوبات تنش‌زا در روابط خارجی بود چراکه حداقل توازن فراکسیونی بین چهره‌های اصلاح‌طلب امید، معتدلین و مستقلین در مقابل نمایندگان موسوم به «فراکسیون نمایندگان ولایی» باعث شد که تندروها نتوانند رفتارهای غیرمعقول از خود نشان دهند و با تصویب مصوبات عجیب عرصه سیاست خارجی را به چالش بکشند. تحت همین فضا بود که بسیاری از احساسات در مجلس به آتش سند اسناد یک توافق بین‌المللی در صحن محدود شد. رخدادی که تصور می‌کنم در ابتدای ورود منتخبین فعلی بر اساس سبقه سیاسی و شعارهای انتخاباتی آنها رخ دهد و ما با مجلسی عجیب در زمینه اظهارنظر و پیشنهاد برای تنظیم روابط با دنیا روبه‌رو باشیم. نباید از یاد برد که طیفی که امروز در مجلس به عنوان نمایندگان حاضر شده‌اند برجسته‌ترین مخالفان برجام و سیاست خارجی دولت روحانی و شخص دکتر ظریف هستند. این چهره‌ها یا حامیان آنها از ابتدای آغاز به کار دولت دوم روحانی برجسته‌ترین اختلاف نظری که با روحانی و ظریف داشته‌اند مسئله سیاست خارجی ایران به خصوص در حوزه توافق هسته‌ای و بعد از آن ارتباط با کارگروه مبارزه با پولشویی بوده است.

آنها در تصورات خود رویه دیگری از سیاست خارجی را می‌پسندند که روحانی بر اساس مقابله با همان رویه تشکیل دولت داده است بنابراین بسیار قابل پیش‌بینی است که در بدو آغاز به کار این مجلس در کمتر از یک ماه آتی، رویکرد این گروه منتخب تمرکز بر سیاست خارجی باشد. آنها بیش از هرچیز در این حوزه با دولت روحانی درگیری خواهند داشت و مسئله سیاست داخلی چندان محل اختلاف‌نظر برای آنها نیست. نگرانی‌های این طیف در قبال روحانی بیشتر تصمیمات وی در حوزه سیاست خارجی بوده و خواهد بود. رویکردها و رفتارهای اظهارات آنها حتی اگر به صورت مستقیم بر روابط خارجی ایران تاثیر نگذارد، اثرات روانی و منتهی به تنش‌های روانی و سیاسی خواهد داشت. مسائلی که می‌تواند دولت به خصوص دستگاه وزارت خارجه را با تنش‌ها و دست‌اندازهایی روبه‌رو کند. این مسئله به صورت روشن از روحیات منتخبین فعلی قابل پیش‌بینی است.

در مقابل این وضعیت شرایط سیاسی و انتخاباتی در آمریکا نیز قابل توجه است. نباید از یاد برد که همان‌گونه که ما از تندروهای داخلی گلایه داریم و یا نگران هستیم که مجلس یازدهم چه رفتارهایی از خود نشان می‌دهد، در آمریکا و کاخ سفید گروهی از همین سنخ با همین دغدغه‌ها حضور دارند. هنوز به نظر می‌رسد دونالد ترامپ به‌رغم طرح برخی بحث‌ها درباره کاندیداهای جبهه دموکرات، مهم‌ترین و قابل پیش‌بینی‌ترین رئیس‌جمهور آمریکا است. رئیس‌جمهوری که در سه سال و اندی گذشته نشان داد عطش تنش دارد و از جنگ‌افروزی هراسی ندارد. اگر ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری بعدی حضور ۴ سال بعدی خود در کاخ سفید را تداوم بخشد و در داخل نیز مجلس یازدهم قرار باشد با اظهارات تنش‌زا رفتار کند، افزایش سطح این تنش‌ها هم برای ایران و آمریکا، هم برای منطقه و هم برای عرصه بین‌الملل هزینه ساز خواهد بود.