حرکت نفتکش های ایرانی به سمت ونزوئلا؛ ضربه ای تازه بر هیبت جهانی آمریکا!

نواندیش- پرهام غنی: تحلیلگر حوزه روابط بین الملل فارغ از نوع نگاه و سلیقه سیاسی که دارد بایستی رخداد های صحنه نظام بین الملل را به درستی و بدون جانبداری تحلیل کند، هر اتفاقی صرف نظر از کوچک و بزرگ بودن می تواند تاثیر چشمگیری بر صحنه پیچیده سیاست بین الملل گذاشته و حامل یک یا چند پیام مهم باشد، اکنون در رابطه با انتقال محموله بنزین ایران به ونزوئلا نیز دقیقا چنین شرایطی وجود دارد و اقدام فوق را در چارچوب سیر تحولات نظام بین الملل تحلیل کرد.

اگرچه رسانه های خارجی و عمده تحلیلگران این رسانه ها سعی دارند مشابه پس از حمله موشکی ایران به عین الاسد این اقدام را بی اهمیت و ناچیز قلمداد کنند، اما اتفاق رخ داده نه تنها کوچک و بی اهمیت نبود بلکه دقیقا به اندازه حمله موشکی ایران به پایگاه آمریکایی در عراق دارای اهمیت است، اهمیتی که باید آن را فراتر از روابط ایران و آمریکا و در چارچوب تحولات سال های اخیر نظام بین الملل دید. اگر تحلیلگری این معامله بین دو کشور ایران و ونزوئلا که تحت تحریم آمریکا بوده و بیش از 10 هزار کیلومتر از هم فاصله دارند را اتفاقی بی ارزش می خواند یا درک درستی از روابط بین الملل ندارد و یا اینکه دشمنی و عناد آن با نظام جمهوری اسلامی به قدری است که حتی مانع از ارائه یک تحلیل درست و علمی از سوی آن می شود.

روز گذشته سرانجام پس از روزها لغزخوانی مقامات آمریکایی مبنی بر اینکه از هر اقدامی برای جلوگیری از تجارت نفتی بین تهران و کاراکاس فرو گذار نخواهند بود، نخستین محموله حامل بنزین از میان 4 ناوچه آمریکایی در دریای کارائیب گذشت و در میان نگاه جهانیان به ونزوئلا رسید، البته این تنها محموله ارسالی نبوده و 4 نفتکش دیگر نیز به ترتیب  به مقصد خواهند رسید.

جدا از ارزش اقتصادی این معامله که برآورد ارزش آن بماند بر عهده کارشناسان حوزه اقتصاد و انرژی، رخداد فوق به لحاظ سیاسی به چند دلیل از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که در ادامه به شکل تیتروار ذکر می شود:

1.ایران و ونزوئلا هر دو تحت تحریم های نفتی آمریکا هستند

2. آمریکا علی رغم اینکه برای خود حق بازرسی محموله ها در دریای کارائیب قائل است و علی رغم تهدیدهایی که داشت هیچ واکنشی نشان نداد

3. ایران در شرایطی دست به این معامله زد که طبق اخبار 9 میلیون تن طلا در ازای آن دریافت کرده است، تجارت نفتی انجام گرفته دقیقا مغایر کمپین فشار حداکثری دولت ترامپ بود

4. مقصد این نفتکش ها ونزوئلایی است که در حیات خلوت آمریکا قرار دارد و واشنگتن مدت ها است از "خوان گوایدو" برای ساقط کردن دولت مادورو حمایت می کند

5. روسیه پیش تر نسبت به هرگونه مزاحمت برای این نفتکش ها به آمریکا هشدار داده بود

با بررسی این 5 مولفه می توان دریافت که اقدام ایران در ارسال بنزین به ونزوئلا اقدامی مهم و به نوعی ضربه ای دیگر بر هیبت ایالات متحده آمریکا بوده، کشوری که سال ها است از جایگاه هژمونی به زیر کشیده شده، اما همچنان تمایلی به پذیرش این موضوع ندارد. جمهوری اسلامی ایران که از بدو تاسیس همواره در مقاطع مختلف واشنگتن را به چالش کشیده این بار نیز ضربه ای اساسی بر یکجانبه گرایی ایالات متحده وارد ساخت تا نشان دهد که نظام بین الملل دیگر نظام سال های ابتدای قرن 21 نیست. 

امروز دیگر کشورهای مختلف در نظام بین الملل از روسیه و چین گرفته تا ترکیه و ونزوئلا دریافتند که امکان مقابله با آمریکا وجود دارد و این تنها به واسطه مقاومت های جمهوری اسلامی ایران در 40 سال گذشته رخ داده، امروز دیگر ایالات متحده تنها تصمیم گیرنده جهان نیست و قطب هایی تازه در نظام بین الملل در حال شکل گیری است. 

حرکت تانکرهای ایرانی به سمت ونزوئلا همچنین نشان داد که اهرم تحریم آمریکا اگرچه همچنان می تواند به کشورهای هدف و مردم آن فشار وارد کند، اما دیگر کارایی سال های گذشته را نداشته و مستلزم بازنگری جدیدی از سوی کاخ سفید است، نظام بین الملل در حال حرکت به سمت نظمی چند قطبی است و اگر آمریکا نخواهد این واقعیت را بپذیرد احتمالا تنش و حتی درگیری نظامی موضوعی اجتناب ناپذیر طی دهه های آینده باشد!

فارغ از هر نوع نگاه سیاسی چه عده ای خوششان بیایید و چه بدشان باید واقعیت های میدانی را بی طرفانه دید، امروز باید بپذیریم انتقال بنزین از ایران به حیات خلوت آمریکا آن هم با بیش از 4 کشتی اقدامی بسیار حائز اهمیت در عرصه سیاسی بوده و این می تواند انگیزه مضاعفی به بسیاری از کشورهای از جمله روسیه و چین برای تقابل بیشتر با واشنگتن دهد.