ضربه کرونا ویروس بر پیکره دموکراسی ها: افراط و اقتدارگرایی در شرف بازگشت؟!

نواندیش: با بیش از 5 میلیون مورد تأیید شده ابتلا به کرونا ویروس(کووید-19) و بیش از 300 هزار کشته، سیستم‌های بهداشت و درمان، اقتصاد و به طور کلی بسیاری از جوامع در حال فروپاشی هستند. این یک بحران جهانی است که چالش‌های ویژه‌ای را هم برای دموکراسی‌ها به وجود آورده است.

به گزارش آریا سعادتمند از سرویس ترجمه نواندیش، شواهد و مدارك همه حکایت از آن دارند که فاصله‌گذاری اجتماعی برای صاف كردن منحنی اپیدمی بسیار مهم است و به همین خاطر هم بسیاری از دولتها با اعمال فشارهای شدید و حتی اقدامات نظارتی بر شهروندان خود به دنبال اجرای این طرح هستند. برای دموکراسی‌ها، اجرای چنین اقدامات سختگیرانه‌ای، حتی اگر موقت هم باشد، فشارهایی را بر نهادهای دموکراتیک وارد می‌کند، فشارهایی که به نوبه خود، باعث تضعیف اعتماد عمومی و محدود کردن نهادهای دموکراتیک می‌شود. در این بین دولت‌های اقتداگرا در مواجهه با این چالش‌های بی‌سابقه، به دنبال سوءاستفاده برای بسط قدرت خود هستند. متاسفانه دموکراسی، هم به عنوان یک سیستم حکومتی و هم مجموعه‌ای از ارزش‌ها، قادر به مقابله با شیوع کووید-19 نیست و این خود باعث فشار بیشتر بر آن شده است.

همه اینها در شرایطی است که دموکراسی بیش از یک دهه است که در معرض فروپاشی جهانی قرار دارد. بحران کووید-19 اهمیت بررسی مجدد یک‌سری از استراتژی‌ها را دو چندان کرده است. این مقاله استدلال می‌کند که اقدام علیه دموکراسی یک چارچوب مفید برای نه تنها درک تهدیدهای تبلیغاتی و ضد اطلاعاتی بلکه برای تدوین استراتژی‌هایی است که مکمل امنیت ملی بهتر و اهداف سیاست خارجی هستند.

نیاز به ایجاد چارچوب‌های جدید

وزارت امور خارجه آمریکا در معرض آزمونی بی سابقه قرار دارد. در این بین سه مورد ویژه وجود دارد. اول، فشارهای عظیمی که بر روی همه نهادهایی آمریكایی به واسطه بیماری همه‌گیر کووید-19 وارد شده، با فاصله‌گذاری اجتماعی و بیکار شدن جمع کثیری از جمعیت تشدید می‌شود. نهادهایی که مسئول مقابله با تهدیدات نفوذ هستند باید با افزایش فعالیت‌های مرتبط با همه‌گیری مقابله کنند. در این بین همکاری متحدان بین‌المللی، برای نظارت مؤثر‌تر و مقابله با تهدیدات نفوذ بسیار حیاتی است.

دوم، همه‌گیری کووید-19 و اقدامات سفت و سخت دولت برای کاهش تأثیر آن، باعث عدم تحول اجتماعی و بی ثباتی مالی خواهد شد زیرا سیستم‌های بهداشتی تحت فشار قرار گرفته و همزمان بیکاری افزایش می‌یابد. جهان اکنون با رکود اقتصادی‌ای رو به رو است که احتمالا تشدید هم بشود. ترس، استرس و بی اعتمادی تأثیر روانی عمیقی بر افراد و جوامع در سراسر جهان خواهد داشت. مطالعات نشان داده که استرس شدید عملکرد شناختی را مختل و به طور کلی آن را سخت‌تر می‌کند، بنابراین افراد را مستعد تعصبات شناختی می‌کند. این شرایط، آسیب پذیری‌های فردی و جمعی را افزایش دهد.

سوم، موج فعالیت‌های بدخواهانه که عمدتا هم تحت تاثیر انتخابات ریاست‌جمهوری ماه نوامبر است، به طور کامل تکمیل نشده است. با توجه به اهمیت عملی و نمادین انتخابات آزاد و عادلانه در سیستم دموکراتیک آمریکا، انتخابات یک هدف با ارزش برای دولت‌های متخاصم است. تجربه اتفاقات سال 2016 نشان داد که مسکو احتمالا به دنبال فرصتی برای نقش‌آفرینی مجدد است. ویروس کرونا قبلاً باعث به تعویق افتادن و ابطال برخی مراسم انتخابات مقدماتی شده شده و اکنون هم با توجه به ادامه شیوع بیماری نگرانی‌های روزافزونی وجود دارد مبنی بر اینکه احتمالا تمامیت انتخابات ریاست جمهوری در معرض خطر است. اکنون تصویری کلی که پدیدار شده بسیار نگران کننده است.

رکود جهانی دموکراسی

از سال 2006 و بر خلاف رویه سی سال گذشته، تعداد دموکراسی‌ها و سطح آزادی در دموکراسی‌ها در سراسر جهان کاهش یافته است. گزارشی که اخیراً اکونومیست منتشر کرده نشان می‌دهد که دموکراسی در حال عقب نشینی در سطح جهان است. این یافته توسط خانه آزادی هم تکرار شده و نشان می‌دهد که تعداد کشورهای دموکراتیک به شدت رو به کاهش است. در حالی که شکست دمکراسی‌های موج دوم و سوم به ویژه در آفریقا و آسیا، بخشی از این رکود را به خود اختصاص می‌دهد، شاید نگران کننده ترین روند، فروپاشی آزادی در دموکراسی‌های موج اول آن هم در کشورهای پیشرفته باشد. اعتماد در اکثر دموکراسی‌های جهان اغلب شکننده است و کوچکترین بحرانی می‌تواند بر آن تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، در یک نظرسنجی تحقیقاتی در پیو که 38 کشور را شامل می‌شد، مشخص گردید که تنها حدود یک چهارم از پاسخ دهندگان به دموکراسی متعهد بودند در حالی که تقریبا نیمی از آنها تعهدی از خود نشان نمی‌دادند، 13 درصد دیگر نیز از اشکال حکومت غیر دموکراتیک حمایت می‌کردند.

روشن و واضح است که دموکراسی‌ها به نوعی به سمت فروپاشی می‌روند. با این وجود، اشتباه است که بگوییم این تجدید حیات اقتدارگرایانه و گسترش نفوذ اقدامات ضد دموکراتیک موجب نابودی کامل دمکراسی شده است. شاید تعجب آور نباشد که بگوییم امروز ایمان به دموکراسی، حتی در مرفه ترین و تثبیت شده ترین دموکراسی‌ها هم رو به افول است، امروز پس از سالها برخی سیاستمداران کشورهای دموکراتیک می‌گویند که برخی وعده‌ها و آزادی‌های دموکراتیک باید به خاطر مقابله با تروریسم موقتا به حالت تعلیق درآید.

در حالی که تبلیغات پیرامون این همه‌گیری و ایجاد اطلاعات غیر صحیح، تهدیدی اساسی برای سلامت عمومی محسوب می‌شود، این مقاله استدلال می‌کند که اقدامات بسیاری به منظور بی ثبات کردن جوامع دموکراتیک صورت می‌گیرد که خود این اقدام پیامدهای مهمی دارد.

با تکرار توصیه‌های ذکر شده در ارزیابی قبلی، تلاش‌های آمریکا برای مقابله با تهدیدهای تبلیغاتی و ضد اطلاعاتی از راهنمایی‌های استراتژیک بهره می‌برد.

سرانجام، دموکراسی‌ها در سراسر جهان نیاز به ایجاد یک جبهه متحد در برابر مخالفان دموکراسی دارند. در ابتدا، این ممکن است تا حد زیادی نمادین و موقت باشد، اما با گذشت زمان می‌توان به درک مشترکی رسید. در میان این بحران البته فرصتی مناسب هم برای دموکراسی‌ها وجود دارد تا شفافیت و پاسخگویی خود را نشان دهند.