4 مورد از بهترین و مشهورترین اشعار کوتاه کلاسیک در تمام زمان‌ها

شعر فارسی دنیایی پر از زیبایی‌هاست که به روی خواننده پارسی زبان باز شده است؛ کافی است شاعر مورد علاقه‌مان و سبک دوست داشتنی خود را پیدا کنیم تا بتوانیم ابیاتی بسیار پر مغز بخوانیم و از تک تک آن‌ها لذت ببریم. در این مقاله شما را با چهار شاعر بنام ایرانی و برخی از کوتاه‌ترین اشعار کلاسیک‌شان که تا به امروز همچنان شناخته شده هستند؛ آشنا خواهیم کرد. قالب ادبی بیشتر این ابیات رباعی است. امیدواریم که شما هم لذت ببرید.

1. صائب تبریزی

سال 1000 هجری قمری شاعری پا به جهان گذاشت که در عمر حدودا هشتاد و شش ساله خود بسیار درخشید، مورد تحسین بسیاری واقع شد و از شاه عباس دوم هم لقب ملک الشعرایی گرفت؛ آن شاعر صائب تبریزی نام داشت. صائب در طول عمر خود بالغ بر 60 هزار بیت سروده است که عمده آن‌ها را غزلیات او تشکیل داده‌اند که معمولا در میان اشعار عاشقانه از شاعران بزرگ ایرانی به چشم می‌خورند. از او همچنین قطعه شعرهای کوتاهی به جا مانده است که تا به امروز هم مورد استفاده قرار می‌گیرند. بعضی از این قطعات را در ادامه خواهید خواند:

• غم مرا دگران بیش می‌خورند از من/ همیشه روزی من رزق دیگران باشد

• دشمن خانگی از خصم برونی بتر است/ بیشتر شکوه یوسف ز برادر باشد

• آدمی پیر چو شد، حرص جوان می‌گردد/ خواب در وقت سحرگاه گران می‌گردد

• پیشانی عفو تو را پرچین نسازد جرم ما/ آیینه کی بر هم خورد از زشتی تمثال‌ها

• من از بی‌قدری خار سر دیوار دانستم/ که ناکس کس نمی‌گردد از این بالا نشینی‌ها

• دزدی بوسه عجب دزدی خوش عاقبتی است/ که اگر باز ستانند دو چندان گردد

اگر با تک بیت‌های این شاعر ارتباط برقرار کردید؛ خواندن غزل‌های عاشقانه او را هم از دست ندهید که دنیایی از احساسات زیبا در انتظارتان است.

2. سنایی غزنوی

سال 473 هجری قمری را سال تولد سنایی غزنوی می‌دانند. گفته می‌شود او همان طور که از اسمش پیداست اهل غزنین بوده است. او را به علت دانش طب، حکیم هم خطاب می‌کنند و علاوه بر طب در علوم فقه، حکمت، کلام و تفسیر هم بسیار چیره بوده است که با بررسی آثار او هم مشخص است. سنایی غزنوی در اواخر عمر روی به عرفان آورده بود و این موضوع را به شعر فارسی هم منتقل کرد. اشعار زیادی از این شاعر در قالب‌های مختلف شعری باقی مانده است که تمام آن‌ها در دیوان سنایی جمع شده‌اند. شعر معروف «ملکا ذکر تو گویم که تو پاکی و خدایی/ نروم جز به همان ره که توام راهنمایی» از مشهورترین آثار شاعر در حال حاضر است. بعضی اشعار کوتاهتر و مشهور او را نیز در ادامه خواهید خواند:

• تا این دل من همیشه عشق اندیش است/ هر روز مرا تازه بلایی پیش است/ عیبم مکنید اگر دل من ریش است/ کز عشق مراد خانه ویران بیش است

• ای کبک شکار نیست جز باز تو را/ بر اوج فلک باشد پرواز تو را/ زان می‌نتوان شناختن راز تو را/ در پرده کسی نیست هم آواز تو را

3. خیام

عمر خیام نیشابوری یکی از نوابغ ایرانی زاده سال 427 هجری قمری است. او ریاضی دان بود، ستاره شناسی می‎دانست، فیلسوف بود و در عین حال رباعیات زیبای بسیاری از او باقی مانده است. شهرت خیام نه فقط در ایران زمین؛ بلکه در سراسر جهان است و ادوارد فیتز جرالد رباعیات او را به زبان انگلیسی در دسترس دوستداران غیر ایرانی او قرار داده است. اشعار زیبای خیام به حکم پر معنی بودن و کوتاه بودن، بسیاری به شکل ضرب المثل درآمده‌اند و بسیاری دیگر مهم شناخته شده هستند.

• آن قصر که جمشید در او جام گرفت/ آهو بچه کرد و روبه آرام گرفت/ بهرام که گور می‌گرفتی همه عمر/ دیدی که چگونه گور بهرام گرفت

• ابر آمد و باز بر سر سبزه گریست/ بی باده ارغوان نمی‌باید زیست/ این سبزه که امروز تماشاگه ماست/ تا سبزه خاک ما تماشاگه کیست

• ای چرخ فلک خرابی از کینه توست/ بیدادگری شیوه دیرینه توست/ ای خاک اگر سینه تو بشکافند/ بس گوهر قیمتی که در سینه توست

• برخیز و مخور غم جهان گذران/ بنشین و دمی به شادمانی گذران/ در طبع جهان اگر وفایی بودی/ نوبت به تو خود نیامدی از دگران

4. حافظ شیرازی

حافظ شیرازی بیشتر از هر قالب شعری با غزل شناخته می‌شود؛ خودش هم در یکی از ابیاتش به زیبایی به این نکته اشاره می‌کند و می‌گوید: «غزل گفتی و در سفتی، بیا و خوش بخوان حافظ/ که بر نظم تو افشاند فلک عقد ثریا را»؛ اما غزل و به طور خاص غزل عاشقانه تنها سبکی نبود که حافظ در آن دستی داشت؛ هر چند دیوان او غزلیاتش به طور خاص در فهرست چند کتاب از نویسندگان ایرانی که از عشق برای شما سخن خواهند گفت، قرار می‌گیرد که در این مطلب قابل مطالعه هستند؛ اما از او رباعیاتی هم به جا مانده است که در عین کوتاهی بسیار پر مفهوم و شیوا هستند. بعضی از مشهورترین رباعیات او را در ادامه می‌خوانید:

• گر همچو من افتاده این دام شوی/ ای بس که خراب باده و جام شوی/ ما عاشق و رند و مست و عالم سوزیم/ با ما منشین اگر نه بد نام شوی

• ای کاش که بخت سازگاری کردی/ با جور زمانه یار یاری کردی/ از دست جوانی‌ام چو بربود عنان/ پیری چو رکاب پایداری کردی

• نی دولت دنیا به ستم می‌ارزد/ نی لذت مستی‌اش الم می‌ارزد/ نه هفت هزار ساله شادی جهان/ این محنت هفت روزه غم می‌ارزد

• هر روز دلم به زیر باری دگر است/ در دیده من ز هجر خاری دگر است/ من جهد همی کنم قضا می‌گوید/ بیرون ز کفایت تو کاری دگر است