آغاز و پايان سخنان ظريف در شوراى امنيت با نقل قول از محمد مصدق

فارس: محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران در نشست شورای امنیت درباره قطعنامه ۲۲۳۱ سخنرانی کرد.

متن کامل این سخنرانی به شرح زیر است: «مایلم سخنرانی خود را با همان عباراتی آغاز کنم که نخست‌وزیر مصدق ۵۹ سال پیش در این شورا به کار برد. "شورای امنیت تأسیس شد تا ملل بزرگ و کوچک به طور یکسان بتوانند دور یک میز بنشینند و برای حفظ صلح مطابق با اهداف و اصول ملل متحد همکاری کنند. شورای نمی‌تواند وظیفه خطیر خود را انجام دهد... مگر اینکه قدرت‌های بزرگ به اصولی که شورا برای محقق کردن آنها ایجاد شده احترام بگذارند." دو سال بعد وی در کودتا سیا برکنار شد.

آقای رئیس،

چنانچه بار دیگر شورا تعلل‌ورزی کند به منزله یک نسل عقب‌گرد در چندجانبه‌گرایی و حاکمیت قانون خواهد بود.

همه ما طی سال‌های گذشته شاهد بوده‌ایم که چگونه یکجانبه‌گر‌ایی بدخواهانه ایالات متحده به صورت هدفمند به نهادهای و همکاری‌های بین‌المللی هجمه کرده است. تلاش موازی برای جایگزین کردن حقوق داخلی ایالات متحده با حقوق بین‌الملل مستقیماً صلح و امنیت جهانی را خدشه‌دار کرده است.

متأسفانه خودکامگی است که این بی‌پروایی را ایجاد و ترغیب کرده است. در واقع خودکامگی دلیل ریشه‌ای نشست امروز است.

از ۸ مه ۲۰۱۸ به بعد، ایران و سایر اعضای جامعه بین‌المللی شاهد بوده‌اند که دولت ایالات متحده - که از جمله بانیان قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت بود- به طور مداوم قطعنامه را نقض کردن و در عین حال سایر کشورها را برای پیوستن به خودش در نقض متنی که خود ارائه داده تشویق می‌کند. از این خطرناک‌تر برای اولین بار در تاریخ سازمان ملل متحد یک عضو دائم شورای امنیت به مجازات دولت‌های قانون‌مدار و اشخاص خصوصی به اتهام عدم نقض قطعنامه شورای می‌پردازد، قطعنامه‌ای که بر ارتقاء و تسهیل توسعه تعاملات اقتصاد و تجاری عادی و همکاری با ایران تأکید می‌کند.

با این حال، حتی یک جلسه شورا برای نکوهش دولت آمریکا یا حداقل برای بررسی نقضهای مکرر آن تشکیل نشده است. درعوض، برخی از اعضای اروپایی شورا در فکر تخریب بیشتر قطعنامه و شورا هستند، در حالی که نسبت به تعهدات خود در مورد برجام به پایبند نیستند.

برای سرپوش گذاشتن بر این مسئله، ایالات متحده - با برخی از عمال خود- به دبیرخانه فشار آورد تا یک خوانش گمراه کننده از قطعنامه ۲۲۳۱ را اتخاذ کند، که این نقطه خلاف تصدیق آشکار شورای امنیت است «که تفاهم برجام نشاندهنده یک تغییر بنیادین در بررسی این موضوع توسط شورای امنیت است». رویکردی که از جانب سه دولت طرف برجام رد شده است.

ایالات متحده - به همراه همدستان خود در جنایات جنگی در یمن- پا را فراتر گذاشته و کارزار وقیحانهای جهت ارعاب نهادهای بین المللی ایجاد کرده است. اخیراً، آنها دبیرخانه را وادار به اتکا به ادعاهای خودساخته و اسناد جعلی برای تهیه یک گزارش کاملاً غیرحرفه ای در خارج از محدوده اختیارات آن ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ می‌کنن. جای تعجب نیست که دبیرخانه - همزمان - ائتلاف سعودی را از کشتار کودکان در یمن که کاملا مستند است، مبرا دانست.

این وضع موجود نه قابل قبول و نه پایدار است.

جامعه بین المللی به طور کلی - و شورای امنیت ملل متحد به طور خاص- با تصمیم مهمی روبرو هستند: آیا ما حاکمیت قانون را حفظ می کنیم، یا با تسلیم در برابر هوس های یک متخلف، به قانون جنگل باز می گردیم؟

آقای رئیس،

علی رغم مخالفت شدید و مشروع ما نسبت به بدرفتاری تاریخی نسبت به ایران توسط شورای امنیت - خصوصاً در طول ۸ سال تجاوز صدام حسین و همچنین در جریان بحران غیرضروری هسته ای، ایران با مشارکت در مذاکرات، حسن نیت خود را جهت دستیابی به یک راه حل دیپلماتیک، همانطور که همه قطعنامه های شورای امنیت در مورد موضوع هسته ای خواستار شده بودند، نشان داد. پس از سیزده سال مذاکرات پیچیده، در سال ۲۰۱۵ ایران و پنج عضو دائم این شورا به علاوه آلمان، برنامه جامع اقدام مشترک را امضا کردند که به قطعنامه ۲۲۳۱ منضم شده و جزء جدایی‌ناپذیر آن است. ایران مواضع خود را بلافاصله پس از تصویب قطعنامه و اخیراً بار دیگر اعلام کرد. با این وجود، به تمام تعهدات خود با حسن نیت پایبند بوده، که این امر توسط گزارش های متعدد آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تأیید واقع شده است.

علی‌رغم این دستاورد بزرگ دیپلماسی چندجانبه، رئیس‌جمهور ایالات متحده در ماه مه ۲۰۱۸ خروج یکجانبه دولتش از برجام و اعمال مجدد غیرقانونی همه تحریم‌های ایالات متحده در نقض آشکار قطعنامه ۲۲۳۱ را اعلام کرد. پیش از آن ایالات متحده دائماً موارد متعددی از عدم پایبندی اساسی به تعهدات برجامی‌اش را مرتکب شده بود توجه به این نکته حائز اهمیت است که حتی دولت پیشین ایالات متحده نیز برای به حداقل رساندن آثار مثبت رفع تحریم‌ها ذل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ تمام تلاش خود را به کار گرفت.

همه اینها در نامه های متعدد اینجانب به هماهنگ کننده کمسیون مشترک برجام و دبیرکل ملل متحد ثبت شده است، که متأسفانه همه اینها با بی‌اعتنایی طرفهای اروپایی برجام مواجه شده‌است.

در پی خروج ایالات متحده از برجام، دبیرکل ملل متحد سایر طرف های برجام و بسیاری دیگر از اعضای جامعه بین المللی، از ایران خواستند تا نگرانیهای خود را از طریق سازوکارهای مقرر در برجام پیگیری کرده تا به طرف های باقیمانده برجام اجازه دهد خروج غیرقانونی آمریکا را جبران کنند.

طرف های اروپایی برجام از ایران خواستند که فقط چند هفته صبر کند و به آن ها اجازه دهد خساراتی که ایران در اثر تحریم های مجدد ایالات متحده متحمل شده است، را جبران کنند.

ضمن تصریح به محفوظ نگاه داشتن حق مسلم ایران طبق بند ۲۶ سازوکار حل اختلاف ذیل بند ۳۶ برجام در ۱۰ مه ۲۰۱۸ فعال شد. به هر حال ایران با عملکرد مبتنی بر حسن نیت از اعمال این اقدام جبرانی خودداری نموده تا طرف های باقیمانده برجام قادر باشند به وعده های خود عمل کنند. به مدت یک سال تمام، اجرای کامل برجام را ادامه دادیم. من اطمینان دارم که همه شما از ۱۵ گزارش متوالی آژانس بین المللی انرژی اتمی که پایبندی کامل ایران از تعهدات برجامی را تأیید می کند، آگاه هستید.

« متأسفانه، نه تنها پاسخ سه دولت اروپایی به «خویشتنداری راهبردی» ما تناسبی با ادعای بلندپروازانه «استقلال راهبردی» اروپا نداشت،بلکه پاسخ آنها پایبندی بیش از حد به «فشار حداکثری» آمریکا بود که همه ایران را هدف قرار داده است.

در ۶ نوامبر ۲۰۱۸ ، من ذیل بند ۳۶ برجام آخرین اتمام حجت را با هماهنگ کننده و طرفهای باقیمانده برجام به عمل آوردم. طی نامه ای بیان کردم که ایالات متحده اکنون تمام تحریم های مندرج در برجام و ضمیمه دو آن را مجدداً اعمال کرده است و همانطور که در بالا توضیح داده شد، هیچ اقدام جبرانی توسط باقی
طرف های برجام اجرا نشده است. اکثر آن ها به طور مؤثر به اقدامات محدودکننده علیه ایران پیوسته اند ... یا EU/E3+2 که مکرر بر تبعات امنیتی و راهبردی برجام تأکید کرده‌اند - باید با تحقق تعهدات خود در بیانیه‌های ۶ ژوئیه و ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۸ منافع مشروع ایران را به نحوی واقعی و عملیاتی بدون تاخیری بیش از این اقدامات جبرانی « تضمین کنند؛ یا ایران گزینه ای نخواهد داشت جز اینکه حدی از توازن را برقرار کند - همان «اقدامات جبرانی که طرف‌ها در شرایطی که ساز و کار حل و فصل اختلاف منجر به حل مسئله نشود، در نظر داشتند. با توجه به موارد فوق من رسماً درخواست تشکیل یک جلسه وزیران دیگر ذیل کمیسیون مشترک را اعلام می‌کنم.»

هیچ جلسه ای تشکیل نشد و هیچ یک از طرف های اروپایی برجام حتی تا شش ماه بعد، زحمت نگارش یک پاسخ را نیز متحمل نشدند. پس از طی مکرر روند سازوکار حل اختلاف بی هیچ ثمری، دولت متبوع اینجانب هیچ راهی جز اعمال حقوق خود ذیل بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام جهت انجام اقدامات جبرانی و توقف اجرای تعهداتش در تاریخ 8 مه ۲۰۱۹ پیش روی خود نداشت.

با وجود تمام این مسائل، اقدامات جبرانی ما تا امروز هیچ تاثیری در نظارت و راستی آزمایی آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره برنامه صلح آمیز هسته ای مان نداشته است، از اینرو ادعای هرگونه خطر اشاعه ای بی‌پایه میباشد. قطعا برنامه صلح آمیز هسته ای ایران،تحت «سخت گیرانه ترین»نظام بازرسی در تاریخ قرار دارد. در واقع، از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ بیش از ۹۲ درصد از تمام بازرسی های آژانس در مقیاس جهانی در ایران انجام شده است.

حتی گزارش مناقشه برانگیز اخیر مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در 9 ژوئن سال ۲۰۲۰ بیان می‌دارد که «آژانس به راستی آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده در تاسیسات هسته‌ای و خارج از تأسیسات که به طور معمول مورد استفاده قرار می‌گیرند و از سوی ایران در چارچوب پادمان‌های آن اظهارشده، ادامه می‌دهد.»

آژانس باید در برابر فشار خارجی برای دخالت در دستورکار خود، مقاومت کند. هدف اعلام شده سوابق اسناد جعلی نزد آژانس، نابودی همیشگی برجام است. از اینرو خاتمه نظارت سختگیرانه آژانس بر فعالیت های جاری در ایران با احیاء پرونده ای با قدمت ۱۷ سال و بدون هیچ خطر اشاعه ای که در سال ۲۰۱۵ به طور کامل توسط شورای حکام بررسی و مختومه اعلام شده، به نفع آژانس نیست.

آقای رئیس،

مواردی مانند توانایی های دفاعی و سیاست های منطقه ای ایران که با توافق متقابل از حوزه برجام خارج است، به نحو مخرب از جانب دولت آمریکا مطرح شده و توسط تعداد انگشت شماری از متحدان و عمالش طوطی وار تکرار می شود.

در اینجا، باید تأکید کرد که توافقی که در برجام صورت گرفت، با درک کامل اختلاف نظر ما با اعضای غربی گروه ۱+۵ در موضوعات خاص بود. فریب نخورید: ما متقابلا توافق کردیم که به این مسائل رسیدگی نکنیم؛ مهم تر از همه به این دلیل که ایالات متحده، آماده - یا احتمالاً حتی قادر به- پاسخگویی نگرانی های جدی ما راجع به سطح غیرقابل قبول فروش اسلحه و ساخت آن ها در همسایگی ما و رفتار بدخواهانه و مداخلات مداومش، که منطقه مان را به ویرانی کشیده، نبودند.

ایالات متحده موارد متعددی از خشونت نظامی علیه ایران و همسایگانش مرتکب شده، طی سه دهه گذشته سه مرتبه به همسایگان ما هجوم برده و منابع منطقه را از طریق فروش تسلیحات بی ثبات کننده دوشیده است، حامی سیتماتیک تروریست ها و پشتیبان اصلی جنایات علیه بشریت در یمن بوده است.

مردم منطقه ما به اندازه کافی حضور بدخواهانه ایالات متحده را تجربه کردهاند و خواستار خاتمه آن هستند. طنز تلخ ماجرا این است که اکثر مردم آمریکا نیز خواهان بازگشت سربازان خود به خانه، همانجایی که به آن تعلق دارند، هستند.

این رژیم به طور احمقانه ایران را به مداخله در منطقه خود محکوم می کند؛ بله، البته ما خواستار تعامل با تمام همسایگان خود هستیم تا منطقه ای قدرتمند که مانع ظهور بلندپروازی های هژمونیک، توسط هر قدرت منطقه ای یا جهانی باشد، ایجاد شود. یک منطقه قوی مستلزم ثبات سیاسی و سرزمینی برآمده از درون منطقه میباشد. منطقه ای قوی که نیازمند اعمال خویشتن داری راهبردی از طرف همه همسایگان است. به همین
منظور، رئیس جمهوری اسلامی ایران ابتکار صلح هرمز، موسوم به امید، را معرفی کرده است و ما بدون مداخله ایالات متحده از ۶۰۰۰ مایل دورتر می توانیم این را محقق کنیم.

آقای رئیس؛

دیوان بین المللی دادگستری به وضوح در نظر مشورتی خود در سال ۱۹۷۱ در قضیه نامیبیا اشاره کرد و من نقل قول می کنم: «یکی از اصول اساسی حاکم بر روابط بین الملل که ایجاد شده، این است که طرفی که بدعهدی می کند یا به تعهدات خود عمل نمی کند، نمی تواند به عنوان مستحق به برخورداری از حقوق ناشی از آن روابط شناخته شود.»

پس از اعلام توقف رسمی و صریح مشارکت در برجام توسط ایالات متحده در بالاترین سطح و نقض هر یک از تعهدات خود ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ ، آن دولت نمی تواند به هیچ وجه حقی برای خود ذیل آن قطعنامه قائل شود. همچنین عمالش نیز نمی توانند سعی کنند وجهه اش را از طریق به اصطلاح راه‌حلهای میانه حفظ نمایند.

چارچوب زمانی رفع محدودیت های تسلیحاتی که در قطعنامه۲۲۳۱ پیش‌بینی شده، بخش لاینفک از تفاهم سخت به دست آمده است، که طرف های برجام را قادر ساخت تا در نهایت درمورد بسته کلی برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ توافق کنند. قطعنامه آشکارا و مصرانه خواستار اجرای کامل چارچوب زمانبندی‌اش است. شورا نباید اجازه دهد که تنها یک دولت این فرایند را مورد سوء استفاده قرار دهد.

همانطور که در نامه رئیس جمهوری اسلامی ایران به رهبران دولتهای باقیمانده در برجام در 8 مه
8105 مشخص شده است، هرگونه محدودیت جدید توسط شورای امنیت، بر خلاف تعهدات اساسی است که به ملت ایران داده شده است. در چنین سناریویی، گزینه های ایران، همانطور که قبلاً به بقیه طرف های برجام اطلاع داده شده، قاطع خواهد بود و ایالات متحده و هر موجودیتی که ممکن است به آن کمک کند – یا به رفتار غیرقانونی امریکا تن دهد- مسئولیت کامل را بر عهده خواهد داشت.

آقای رئیس،

خروج غیرقانونی و یکجانبه ایالات متحده از برجام و اعمال مجدد تحریم هایش، مسئولیت آن دولت را ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل متحد، منشور ملل متحد و حقوق بین الملل قابل اعمال در بردارد. ایالات متحده همچنین تصمیم دیوان بین المللی دادگستری را نادیده گرفته است.

جامعه بین‌المللی و به ویژه این شورا، می‌بایست مدتها پیش دولت آمریکا را در قبال عواقب اقدامات نادرستش - از جمله تلاش های بدخواهانه اش برای به راه انداختن تروریسم اقتصادی بر کل ملت ایران، محروم کردن عامدانه آنها از غذا و دارو، و وارد آوردن آسیب جبران ناپذیر به اقتصاد و استانداردهای زندگی آن‌ها‌ پاسخگو می‌نمود. ایالات متحده باید تمام خسارات وارده بر مردم ایران را که هیچ دلیلی جز برآورده کردن وعده‌های انتخاباتی داخلی اش و تبختر شخصی نداشته، به طور کامل جبران نماید.

در عین حال که جمهوری اسلامی ایران - با کلام و کردار- تمایل و ترجیح خود به تعامل سازنده با جهان را نشان داده است، ولی برای تأمین امنیت، ثبات یا سعادت خود به دیگران وابسته نیست. ما آموخته‌ایم که فقط خوداتکاء باشیم. به همین دلیل است که بیش از ۴۰ سال از فشارهای آمریکا - چه از طریق طرح اتهامات یا جنگ و چه تحریم یا ترور- از جمله ترور بزدلانه قهرمان ضد تروریسم منطقه ما، سردار قاسم سلیمانی نتوانست است «ایرانیان را به زانو در آورد» یا بر دستگاه محاسباتی ملت ما تأثیر بگذارد.

در پایان، بگذارید دوباره از سخنان نخست وزیر مصدق در شورای امنیت در سال ۱۹۵۱ استفاده کنم که گفت «این شورا نخواهد توانست، در توجه به استدلالهای مستحکم ما به قانون، قصور ورزد. بااین حال، این شورا یک نهاد حقوقی نیست، بلکه در درجه اول یک نهاد سیاسی است که بالاترین مسئولیت های سیاسی را بر عهده دارد. بنابراین بی تردید درک خواهد کرد که ما به فشار چه از جانب دولت های خارجی و چه از جانب نهادهای بین المللی تن در نمی دهیم.»
متشکرم ، آقای رئیس