چقدر باید نگران ویروس "آنفولانزا خوکی جدید" باشیم؟

هنوز از شوک شکستن رکورد آمار مرگ‌ومیر ناشی از ابتلا به کووید-۱۹ در کشور در نیامده بودیم که خبر آمد یک ویروس جدید آنفلوآنزای خوکی که ظرفیت بالایی برای عالم‌گیرشدن دارد در چین شناسایی شده است.

روزنامه جام جم در ادامه نوشت: بررسی‌ها نشان می‌دهد، مخزن ویروس جدید که جی۴ای‌اِی‌اچ۱ان۱ (G۴‌EA‌H۱N۱) نام دارد این بار خوک‌ها بوده‌اند و ویروس فعلا میان این گروه از جانوران شیوع دارد، اما امکان سرایت آن به جامعه انسانی را نباید دست‌ کم گرفت. محققان تأکید می‌کنند این ویروس همه نشانه‌ها و ظرفیت‌های لازم را برای ایجاد همه‌گیری در سطح جهانی دارد. آن‌قدر که وقتی آزمایش روی کارگرانی که در کشتارگاه خوک‌ها در چین انجام شد، نتایجش نشان داد در بدن ۱۰ درصد آنها پادتن مربوط به این ویروس تولید شده بود. اما از آنجا که این ویروس جدیدی برای بدن انسان است، معلوم نیست توانایی بدن انسان‌ها در مقابله با آن چقدر باشد. پس از شیوع ویروس کووید-۱۹ از چین در اواخر دی ۹۸ این نخستین بار نیست که خبر انتشار ویروس جدیدی در این کشور خبرساز می‌شود. پیشتر اوایل فروردین ۹۹ انتشار خبر مرگ یک مرد چینی در نتیجه ابتلا به نوعی هانتاویروس چند روزی جهان را در خوف و رجای ناشی از احتمال ابتلا به ویروسی تازه فرو برد. هانتا ویروسی که خبرساز شده بود به طور معمول جوندگان را آلوده می‌کند و انتقال آن به انسان در صورت تماس با ادرار جوندگان، بزاق یا مدفوع آنها رخ می‌دهد. اما در مورد آن ویروس بخت با ما یار بود، زیرا هانتا ویروس به‌ندرت از انسانی به انسان دیگر سرایت می‌کند و برای جلوگیری از سرایتش کافی است تماس با جوندگان قطع شود. فعلا گفته می‌شود احتمال این‌که ویروس جدید آنفلوآنزای خوکی جهش یابد و با نرخ بالای سرایت انسان به انسان، وضعیتی شبیه شیوع فعلی کروناویروس جدید را در جهان رقم بزند ضعیف است؛ اما هر نوع سهل‌انگاری در مورد آن می‌تواند پیامدهای فاجعه باری به دنبال داشته باشد. نگرانی زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم واکسن‌های فعلی آنفلوآنزا در برابر این ویروس جدید بی‌اثر به نظر می‌رسند و در صورت شیوع این ویروس جدید، تلاش برای به‌روزرسانی واکسن‌ها فرایندی زمان‌بر خواهد بود.

نکته مهمی که در خصوص مواجهه با ویروس‌های جدید باید بدانیم این است که با افزایش جمعیت جهان در کشورهای پرجمعیت نظیر چین و هجوم انسان به مناطق بکر طبیعی و سکونت در آنها، نسبت به گذشته احتمال بیشتری برای مواجهه انسان‌ها با حیات‌وحش و انتقال عوامل بیماری‌زا به شهرها و جوامع پرجمعیت انسانی وجود دارد. اگر در گذشته چند شکارچی چینی به مواجهه با حیات‌وحش و شکار حیوانات وحشی می‌پرداختند، به علت بعد مسافت و نبود زیرساخت‌های ارتباطی، در صورت ابتلا به عوامل بیماری‌زا از جانور مزبور، خودشان در همان ناحیه مبتلا و به دنبال بیماری یا تلف می‌شدند یا بهبود می‌یافتند و تولید پادتن نسبت به بیماری در بدنشان در سطح محدودی رخ می‌داد. به هر روی ماجرای شیوع بیماری، نقطه پایان داشت.

اما امروزه همگام با رشد جمعیت، افزایش فشار بر منابع موجودات زنده و گسترش یافتن امکانات ارتباطی و حمل‌ونقل به مناطقی از طبیعت که تا چند دهه پیش مأمن حیات وحش بود، حالا باید کم‌کم به شنیدن خبر ظهور گاه و بیگاه ویروس‌های جدید و تبعات ملی، منطقه‌ای و حتی جهانی آن عادت کنیم. مگر این‌که عزمی جهانی برای تغییر رفتار و شیوه تعامل بشر با طبیعت شکل بگیرد؛ اتفاقی که وقوعش در شرایط کنونی نزدیک به صفر است.‌