عبدالله نوری بر کرسی ریاست اصلاحات

آرمان ملي– مطهره شفيعي:«اصلاحات نمي‌ميرد» حتي کم‌رمقي اين جريان سياسي ضربه مهلکي به جامعه است چرا که اصلاحات نياز ضروري براي پيشرفت در هر حوزه‌اي است. در ميدان سياست هم اصلاح‌طلبان سال‌هاي سال است که بر عهد خود با مردم پايبند هستند و از هر فرصتي براي اصلاح امور مطابق خواست جامعه استفاده مي‌کنند. اکنون جريان اصلاحات درصدد اصلاحات درون‌جرياني است و سازوکار تصميم‌سازي اين جريان از شوراي‌عالي سياست‌گذاري به شکل ديگري که احتمالا پارلمان اصلاحات باشد تغيير خواهد کرد. يکي از ويژگي‌هاي جريان اصلاحات تصميم‌گيري جمعي و اجماع است و تصميمات فردي در اين جريان معنا ندارد، چنانکه طي سال‌هاي گذشته از عمر جريان اصلاحات اعضاي اين جريان با حضور در نهادهايي که هر بار يک نام داشت به برنامه‌ريزي براي اتخاذ بهترين تصميماتي مي‌پردازند که خواست اکثريت از طريق آن محقق شود. شايد اذعان شود هدف اين گرد هم آمدن‌ها پيروزي در انتخابات‌ها و کسب قدرت باشد اما همگان شاهد بودند اصلاح‌طلبان در روزهاي دور از قدرت هم جلسات منظمي برگزار مي‌کردند و به ارائه راهکار براي رفع مشکلات کشور مي‌پرداختند. تا انتخابات مجلس 98 تصميمات اصلاح‌طلبان در شوراي سياست‌گذاري اين جريان اتخاذ مي‌شد اما اکنون نياز مي‌بينند که سازوکار ديگري در دستورکار قرار دهند.

چه شخصيتي رئيس مي‌شود؟
رياست شورا يا هر نهاد ديگري که قرار باشد تصميمات جريان اصلاحات در آن به تصويب برسد از اهميت زيادي برخوردار است و شخصيتي براي جلوس بر کرسي رياست انتخاب مي‌شود که افکار و عقايد او موردتاييد اکثريت اصلاح‌طلبان باشد. رئيس شوراي عالي سياست‌گذاري اصلاح‌طلبان محمدرضا عارف بود که چندي قبل استعفا داد. عارف در پست‌هاي مديريتي کشور کارنامه قابل‌قبولي از خود بر جاي گذاشت اما در مسند رياست شوراي سياست‌گذاري اصلاح‌طلبان نقدهايي به او وارد مي شد از جمله اينکه در مواقعي که نياز بود سخن بگويد و به دفاع از موضوعات مرتبط با جريان اصلاحات بپردازد سکوت مي‌کرد. برخي گلايه‌ها از عارف هم سياسي بود و زماني که مشي و راهکار سياسي او خوشايند برخي افراد و جريان‌ها نبود بر طبل ناکارآمدي عارف مي‌کوبيدند. اکنون که قرار است سازوکار جديدي براي پيشبرد اهداف جريان اصلاحات در نظر گرفته و شوراي عالي سياست‌گذاري منحل شود، اين سوال مطرح است که چه شخصيتي رياست آن را برعهده خواهد گرفت. تاکنون نام‌هايي براي جلوس بر کرسي رياست مطرح شده است که در ادامه به بررسي آنها پرداخته مي‌شود.

خاتمي ادعاي رياست ندارد
14 تيرماه عضو عالي سياست‌گذاري اصلاح‌طلبان گفت: «در ساختار جديد همگي اتفاق‌نظر داريم اگر آقاي خاتمي بپذيرد، به‌عنوان رئيس اين ساختار معرفي شود.» اگرچه تقواييان از خاتمي براي رياست نام مي‌برد اما با مرور اظهارات رئيس دولت اصلاحات و واکنش‌ها به رياست آن بر اصلاح‌طلبان مي‌توان چنين نتيجه گرفت که خاتمي پذيراي اين جايگاه نخواهد شد. چندي قبل چنين منتشر شد که رئيس دولت اصلاحات گفته است: «من هيچ‌وقت مدعي رهبري جريان اصلاحات نبودم، بلکه به خاطر توجه برخي از مردم در انتخابات‌ اظهارنظر مي‌کنم، وگرنه هيچ سيستم دموکراتي بنده را به عنوان رهبر جريان اصلاحات انتخاب نکرده است.» کمي بعد جواد امام مديرعامل بنياد باران اين اظهارات را رد کرد و گفت: «خاتمي ادعاي رهبري جريان اصلاحات را ندارد بلکه اين جريان اصلاحات است که از فکر و تجربه وي استفاده کرده ‌است.» اظهارات امام نشان از تمايل خاتمي به حضور در نقش راهنما و مشاور در جريان اصلاحات دارد و نه رياست نهادي که قرار است اصلاح‌طلبان در آن به برنامه‌ريزي بپردازند. علاوه‌بر اين غلامحسين کرباسچي، دبيرکل حزب کارگزاران چندي قبل گفته بود: «اقاي خاتمي مورد احترام همه بوده و هستند، اما آيا به‌واقع آقاي خاتمي اصلاحات را رهبري مي‌كنند؟ اينكه زماني در جريان انتخابات يا در مساله‌‌اي در حوزه ديگري ايشان اظهارنظري كنند و همه به نظر ايشان احترام بگذارند، به‌ معني رهبري نيست. رهبري يعني ورود به مسائل، مديريت و ساماندهي آنها»

جلوس عبدا... نوري بر کرسي رياست
يکي ديگر از گزينه‌هاي مطرح براي رياست بر نهاد جديد اصلاح‌طلبان عبدا... نوري است. وزير کشور دولت اصلاحات همواره در نقش مشاور و راهنما در کنار اصلاح‌طلبان حضور داشت و دارد. نوري به‌رغم تجارب زيادي که در عرصه سياست‌ورزي دارد، هيچگاه خواهان جايگاه بالايي در اين جريان نشد و اصلاح‌طلبان را به سمت مسير اعتدالي و دوري از تندروي دعوت کرد. نکته قابل‌توجه آن است که عبدا... نوري از نخستين شخصيت‌هاي اصلاح‌طلب است که بر ايجاد سازوکاري براي اجماع در تصميم‌سازي جريان اصلاحات تاکيد کرده است. سال 91 چنين منتشر شد که «عبدا... نوري به خاتمي گفته است که مهم‌ترين مشکل اصلاح‌طلبان اين است که اتاق فکر ندارند. بر اساس برآورد او در ايران 500 اصلاح‌طلب جدي و سرشناس وجود دارند که حرفشان قابل‌اعتنا و اعتماد است. خاتمي از بين آنها مي‌تواند 50 نفر را به عنوان مشاور و 20 نفر را به عنوان مشاور ارشد انتخاب کند تا درباره مسائل کشور بحث کنند و پيشنهاد بدهند. اين اتاق البته تنها دربرگيرنده فلان مجمع و جبهه و سازمان و حزب نخواهد بود و بايد از همه گروه‌ها شکل گيرد. يکي از برنامه‌هاي اين اتاق فکر مي‌تواند انتخابات باشد و مشارکت يا عدم مشارکت يا شکل مشارکت در آينده سياسي در آن بررسي شود. نه اينکه ناگهان يک روز قبل از انتخابات درباره آن تصميم‌گيري شود.» ظاهرا اخيرا هم با عبدا... نوري براي پذيرش رياست نهاد تصميم‌ساز اصلاح‌طلبان صحبت شده است. چنانکه محمد سلامتي به‌تازگي گفته است: «رياست شوراي عالي سياست‌گذاري اصلاح‌طلبان به آقاي نوري پيشنهاد شد که شخص ايشان استنکاف کرد» اظهارات سلامتي نشان مي‌دهد در پذيرش عبدا... نوري براي رياست اجماع وجود دارد و به نظر مي‌رسد نظر عبدا... نوري با توصيه خاتمي تغيير کند و او پذيراي رياست در سازوکار جديد اصلاح‌طلبان باشد.