چرخش امارات به سمت ایران، تشدید رقابت بین آنکارا و ریاض: پیچیده شدن رقابت در منطقه!

نواندیش: رقابت قدرت بین 3 ضلع اصلی یعنی ایران، عربستان و ترکیه در منطقه غرب آسیا هر روز رو به پیچیده تر شدن می رود، به عنوان مثال ابوظبی به عنوان کشوری در بلوک سعودی ها  هر روز به نوعی به ایران نزدیک‌تر می‌شوند. به نظر می رسد امارات متحده عربی می خواهد به اتحادیه میهنی کردستان، یک حزب مخالف کرد عراق که دارای روابط تنگاتنگ تاریخی با تهران است، روابط داشته باشد. 

به گزارش آریا سعادتمند از سرویس بین الملل نواندیش، Responsible Statecraft با اشاره به شکل جدید رقابت ها در غرب آسیا و موضع آمریکا نسبت به آن می نویسد: به نظر می رسد کمکهای اخیر امارات به این حزب کرد برای کم کردن نفوذ ترکیه در کردستان عراق بوده باشد. بنا بر گزارش‌ها، در اوایل ماه جاری دولت کردستان عراق با حمایت ترکیه نقل و انتقال پول از امارات را بدون تأیید ویژه ممنوع کرده بود.

این جنگ بر سر کردستان عراق بخشی از یک جنگ سرد گسترده تر بین ترکیه و بلوک پادشاهی‌های تحت رهبری عربستان سعودی است، رقابت در غرب آسیا تا امروز غالبا تحت الشعاع جنگ سعودی و ایران با محوریت آمریکا قرار داشته است. سیاستگذاران و تحلیلگران آمریکایی متمرکز بر ایران، جنگ سرد سعودی و ترکیه را یک موضوع فرعی دانسته، یا سعی کرده‌اند آن را ذیل مبارزه با تهران ببینند.

اما رقابت عربستان و ترکیه امری جدا یا فرعی نیست. نیروهای تحت حمایت ترکیه در لیبی اخیراً نیروهای تحت حمایت امارات را در یک حمله نظامی خونین از بین بردند و رسانه های طرفدار ترکیه مدعی هستند که آنکارا باید توجه خود را به سمت یمن هم معطوف کند.

اگر این اختلافات عربستان و ترکیه جدی گرفته نشود، واشنگتن شاهد اتفاقات جدیدی در منطقه خواهد بود. ایران، ترکیه و بلوک طرفدار عربستان سعودی همه به شکل جداگانه مدعی تسلط بر منطقه هستند و هر سه آنها درگیری‌های جدی با دیگران دارند که می‌تواند به جنگ و خونریزی منجر شود.

این رقابت سه جانبه می تواند از این لحاظ دشوار باشد چرا که ظاهراً ترکیه و بلوک طرفدار سعودی هر دو طرف آمریکا هستند.روابط نزدیک عربستان سعودی با واشنگتن بر کسی پوشیده نیست و همه می‌دانند که این کشور بزرگترین مشتری تسلیحات آمریکا است.

ترکیه همچنین به عنوان شرقی ترین متحد ناتو همواره نقش مهمی در معماری امنیتی تحت رهبری آمریکا در منطقه داشته است. فرودگاه نظامی در اینجرلیک، ترکیه از دهه 1960 میزبان سلاح‌های بازدارنده هسته‌ای آمریکا بوهد و از ابتدای سال 1991 به یک قطب اصلی لجستیک برای عملیات آمریکا در عراق تبدیل شده است.

با این حال این بلوک طرفدار آمریکا در طول بهار عربی رفته رفته متلاشی شد. قطر و ترکیه در بسیاری از کشورها با نیروهای پوپولیستی اسلامگرا همراه شدند، در حالی که عربستان سعودی و امارات از استبداد مستقر حمایت می کردند. تنش‌ها تا سال 2017 آرام گرفت، اما درست در همین سال عربستان سعودی قطر را محاصره کرد.

حمایت طولانی مدت آمریکا از هر دو طرف باعث شده كه عده‌ای در واشنگتن رقابت عربستان با ترکیه و قطر را جدی نگرفته و تنها به تقابل با ایران فکر کنند.

مایکل دوران، همکار ارشد موسسه هادسون که به نظر می‌رسد دیدگاه وی بر عملکرد دولت ترامپ هم تأثیر داشته، گفته است که وظیفه آمریکا در خاورمیانه این است که اسرائیل، عربستان سعودی و ترکیه را حول محوری برای تضعیف ایران هماهنگ کند.به نظر می‌رسد این سیاست دولت ترامپ است که بارها و بارها سعی کرده ترکیه را به رویارویی با روسیه و ایران بر سر سوریه سوق دهد.

مقامات آمریكا نیز به همین ترتیب سعی كرده‌اند رقابت عربستان و قطر را کاهش داده و ریاض را تحت فشار قرار دهند تا به محاصره چند ساله قطر پایان دهد.

با این حال تنش‌های اخیر آمریکا و ترکیه باعث شده که آنکارا دیگر به چشم یک شریک مطمئن دیده نشود. ترکیه چندی پیش اقدام به خرید فناوری حساس نظامی از روسیه کرد و سال گذشته به ائتلاف کردهای تحت حمایت آمریکا، در سوریه حمله کرد، این اقدامات باعث شد تا بسیاری در کنگره خواهان تحریم این کشور شوند.

در همین حال عربستان و امارات متحده عربی با همکاری روسیه و بشار اسد حاکم سوریه به دنبال خنثی کردن جاه طلبی‌های ترکیه و قطر در لیبی هستند.

همانطور که وقایع اخیر در کردستان عراق نشان می‌دهد، سعودی‌ها و اماراتی‌ها مایل‌اند از جناح‌های طرفدار ایران علیه یک تهدید مشترک به نام ترکیه حمایت کنند. نباید فراموش کرد که برای تهران نیز اگرچه ترکیه سومین شریک بزرگ صادراتی‌اش است اما امارات هم به لحاظ اهمیت دست کمی از آن ندارد.

قطر و ترکیه اکنون بلوک جداگانه‌ای تشکیل داده‌اند که چندان هم با منافع آمریکا در منطقه همخوانی ندارد. نگرانی‌های این بلوک و مخالفان آن غالباً هیچ ارتباطی با مناقشه سعودی و ایران ندارند. به عبارت دیگر منطیقه امروز درگیر رقابتی بین 3 صلع یک مثلث شده است. در این بین استراتژی آمریكا در قبال آن باید ایجاد تعادل بین هر 3 پایه این رقابت باشد.