بورل: بدون برجام ایران می‌توانست یک سلاح هسته‌ای را توسعه داده باشد

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا طی مقاله‌ای به مناسبت سالگرد حاصل شدن برجام نوشت اگر این توافق حفظ شود می‌تواند به سنگ بنایی برای پرداختن به دیگر نگرانی‌های مشترک درباره ایران از جمله آنهایی که مربوط به امنیت منطقه‌ای است تبدیل شود.

به گزارش فارس، «جوزپ بورل» نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجه و سیاست های امنیتی و نایب رئیس کمیسیون اروپا روز سه‌شنبه در مقاله‌ای در پایگاه خبری «پروجکت سیندیکیت» به پنجمین سالگرد برجام اشاره کرد.

مشروح مقاله وی در این پایگاه خبری به شرح زیر است:

پنج سال پیش این هفته در وین، سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس به همراه چین و روسیه و آمریکا با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با حضور ایران درباره برنامه جامع اقدام مشترک به توافق رسیدند.

بدون برجام ایران می‌توانست یک سلاح هسته‌ای را توسعه داده باشد

برای بزرگداشت پنجمین سالگرد این رویداد ما باید یک واقعیت ساده را بدانیم: بدون این توافق، ایران می‌توانست تا کنون یک سلاح هسته‌ای را توسعه داده باشد و یک منبع بی ثباتی دیگر به منطقه اضافه می‌کرد.

امروز برجام تحت فشار بزرگ از چندین جبهه قرار دارد. من اطمینان دارم که دست کم به دو دلیل اقدام برای حفظ این توافق نه تنها ضروری بوده بلکه فوری است.

برجام از دست برود هیچ جایگزین جامع و موثری برای آن وجود نخواهد داشت

نخست بیش از ۱۲ سال طول کشید تا جامعه جهانی و ایران اختلافات خود را کاهش داده و یک توافق حاصل شود. اگر برجام از دست برود هیچ جایگزین جامع و موثری در انتظار نخواهد بود.

نگرانی‌های جامعه بین‌الملل درباره برنامه هسته‌ای ایران سابقه طولانی دارد. مذاکرات برای ایجاد زمینه کاری برای یک راه حل مذاکره شده در سال ۲۰۰۳ و با ابتکار وزیران خارجه فرانسه، آلمان و انگلیس آغاز شد و بسیار زود با مشارکت «خاویر سولانا» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همراه شد. وی و جانشینانش «کاترین اشتون» و «فدریکا موگرینی» همیشه درب را برای یک راه حل دیپلماتیک باز گذاشتند و پس از فراز و فرودهای فراوان، برجام سرانجام به واقعیت پیوست.

توافق بدون پافشاری دیپلماتیک ممکن نبود. این نیازمند مشارکت کامل نه تنها آمریکا بلکه روسیه و چین و البته ایران بود. توافق نهایی مستحکم بود. در بیش از ۱۰۰ صفحه و چند الحاقیه، تمامی جزئیات یک بده بستان شفاف مشخص شد. ایران از محدودیت‌های شدید درباره برنامه هسته‌ای خود تبعیت می‌کرد و در مقابل، تحریم‌های مالی و اقتصادی مرتبط هسته‌ای علیه ایران برداشته می‌شد.

برنامه جامع اقدام مشترک از طریق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل (که باید به طور کامل اجرا شود) در قوانین بین‌المللی ثبت شد.

این توافق یک نمونه از آن چیزی است که دیپلماسی اروپایی و چندجانبه گرایی موثر می‌تواند از طریق نظم بین‌المللی قاعده محور بدست آورد.

آژانس انرژی اتمی در ۱۵ گزارش متوالی پایبندی ایران به برجام را اعلام کرد

دوم، برنامه جامع اقدام مشترک صرفا یک موفقیت نمادین نبود بلکه تعهدات خود را تحقق بخشید و اثربخش بود. به لطف سطح بی سابقه دسترسی که برجام برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فراهم کرده بود، این نهاد قادر بود که طی ۱۵ گزارش متوالی بین ژانویه ۲۰۱۶ تا ژوئن ۲۰۱۹ اعلام کند که ایران به تمامی تعهدات خود تحت توافق عمل کرده است.

در نتیجه آن، اروپا و دیگر شرکا تحریم‌هایی که در توافق مشخص شده بود را برداشتند. انزوای بین‌المللی ایران در حال پایان یافتن بود و عرصه‌ای برای بازیابی روابط تجاری و اقتصادی عادی را فراهم کرد. اگر چه در ماه مه ۲۰۱۸، آمریکا تصمیم گرفت که از برجام خارج شود و تحریم‌ها را اعمال کند و راهبرد جدید «فشار حداکثری» را پیگیری کند.

با وجود بازگشت تحریم‌های آمریکا،‌ ایران ۱۴ ماه دیگر به برجام پایبند ماند

اگر چه بازگشت تحریم‌های آمریکا تاثیرات منفی و شفافی بر اقتصاد م مردم ایران داشت ایران همچنان برای ۱۴ماه دیگر به تعهدات خود پایبند بود. اما هم اکنون، ایران بار دیگر سطح نگران کننده‌ای از اورانیوم غنی شده را انباشته است و در حال دستیابی به دانش هسته‌ای جدید است. برجام در حال فرسایش بیشتر بوده و نگرانی‌ها از گذشته در حال ظاهر شدن است.

در ماه ژانویه، فرانسه، آلمان و انگلیس به طور رسمی نگرانی خود درباره از سرگرفته شدن فعالیت‌های غنی سازی ایران را ابراز داشته و از این کشور درخواست کردند که به پایبندی کامل بازگردد. ایران نیز به طور مشابه نگرانی‌های خود را ابراز داشته و اعلام کرد که مزایای اقتصادی مورد انتظار را از برداشته شدن تحریم‌ها دریافت نکرده است.

به عنوان هماهنگ کننده برجام، من به همکاری با تمامی گروه‌های باقی مانده در این توافق و همچنین کل جامعه جهانی ادامه می‌دهم. ما هر کار ممکن را برای حفظ چیزی که ۵ سال پیش بدست آوردیم را به کار خواهیم بست تا اطمینان یابیم که توافق موثر باقی بماند.

برنامه هسته‌ای ایران همچنان تحت نظارت دقیق قرار دارد

این مهم است که یادآوری کنیم که برنامه هسته‌ای ایران همچنان تحت نظارت دقیق قرار داشته و ماهیت صلح‌آمیز آن همواره راستی آزمایی شده است. به لطف رژیم بازرسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ما همچنان چیزهای زیادی درباره برنامه هسته‌ای ایران حتی تحت شرایط کنونی می‌دانیم. اگر توافق از بین برود ما این بینش را از دست خواهیم داد و به دو دهه قبل باز خواهیم گشت.

ایران باید به پایبندی به تعهدات برجامی خود بازگردد اما باید از مزایای قید شده در برجام نیز بهره ببرد

من قاطعانه معتقدم که برجام به عنصر کلیدی ساختار عدم اشاعه جهانی تبدیل شده و به همین دلیل است که من خواستار آن هستم که تمامی گروه‌ها به اجرای کامل آن متعهد باشند. ایران به نوبه خود باید به پایبندی کامل به تعهدات هسته‌ای خود بازگردد اما این نیازمند آن است که قادر باشد تا از مزایای قید شده در توافق بهره ببرد.

ما در اروپا می‌توانیم کار بیشتری انجام دهیم تا انتظارات ایران از برجام را برآورده کنیم

همانطور که قبلا اقداماتی برای حمایت از شرکت‌هایمان در برابر تحریم‌های فرامنطقه‌ای آمریکا ایجاد کرده بودیم،‌ ما در اروپا می‌توانیم کار بیشتری انجام دهیم تا انتظارات ایران برای تجارت مشروع را برآورده کنیم.

اگر برجام حفظ شود می‌تواند سنگ‌بنایی برای پرداختن به دیگر نگرانی‌ها درباره ایران تبدیل شود

اتحادیه اروپا تلاش‌های خود را تشدید خواهد بخشید تا شکاف‌ها میان اعضای برجام را کاهش دهد. من معتقدم که در صورتی که ما برجام را حفظ کنیم و اجرای کامل آن را تضمین کنیم این می‌تواند به سنگ بنایی برای پرداختن به دیگر نگرانی‌های مشترک از جمله آنهایی که مربوط به امنیت منطقه‌ای است تبدیل شود. ما باید به پویایی مثبت بیشتری باز گردیم. وقتی زمانش فرا رسید ما باید آماده دستیابی به توافق باشیم. اتحادیه اروپا تمایل به این کار دارد اما گام نخست حفاظت از توافق هسته‌ای ایران همانطور که هست و به طور کامل ، می‌باشد و تمامی اعضا باید به طور کامل به تعهداتشان پایبند باشند.