پيشگامي انگلستان در رابطه با ايران

علي بيگدلي

بعد از پيروزي انقلاب اسلامي گروهي كه بر سر كار بودند به دليل كودتاي 28 مرداد 1332خشم عجيبي نسبت به انگلستان به دليل مديريت كودتاي آن سال داشتند، كه اين خصومت حتي بيشتر از خصومت نسبت به امريكا بود. با توجه به آنچه انگليسي ها در زمان قاجار انجام داده بودند و حق ما را بارها و بارها ضايع كرده بودند، در ميان ايراني ها عموما يك تفكر ضدانگليسي حاكم بود. بعد از پيروزي انقلاب اسلامي اين تفكر ضدانگليسي وارد دستگاه حكومتي شد و انگلستان را تبديل به دشمن درجه يك ايران كرد. اما بعدها و پس از تصرف سفارت امريكا، انگلستان بعد از امريكا به عنوان دشمن درجه دوم ما شناخته شد. در اين مورد شعارهاي مرگ بر امريكا نيز بي تاثير نبوده و تقريبا انگلستان را از فضاي فكري ايرانيان دور كرد. تا اينكه تبعيت انگلستان از سياست هاي امريكا در قبال ايران و رفتارهايي كه اين كشور در سطح بين المللي عليه منافع جمهوري اسلامي انجام داد، باز انگلستان را به دشمن درجه يك ما مبدل ساخت كه همين مساله موجب شد سفارت انگلستان مورد تعرض قرار گرفته و روابط ايران و انگلستان به طور كامل قطع شده و سفرا به كشور متبوع خود بازگشتند. اما به طور پنهاني خيلي تلاش شد كه اين روابط برقرار شده و سفرا به كشور هم بازگردند، اما اين تلاش ها ثمري نداد. طي هشت سال گذشته و به دليل رفتارهايي كه در نظام بين المللي صورت گرفت . اوضاع آنچنان شده كه ديديم سفر دكتر روحاني به نيويورك و شركت در مجمع عمومي ملل متحد و ملاقات هايي كه در حاشيه اين سفر انجام گرفت، منجر به اين شد كه روابط تا حدودي به شكل عادي برگردد. اما آمدن مديركل سياسي وزارت خارجه انگلستان به تهران كه جزو هيات كارشناسي گروه 1+5 نيز است و نخستين مقام سياسي دولت انگليس است كه پس از مدت ها وقفه در روابط سياسي تهران- لندن به كشور ما سفر كرده، از چند جهت حايز اهميت است.

1-اصولااروپايي ها و اتحاديه اروپا در اتخاذ سياست هاي عمومي بين المللي تا حدودي از امريكا فاصله گرفتند كه مصداق فاصله گرفتن، مساله سوريه و اوكراين است. همانطوركه ديويد كامرون جزو نخستين افرادي بود كه گفت «ما نمي توانيم رفتار خود را با مسكو قطع كنيم چون بسياري از صاحبان سرمايه روسي در بانك هاي اروپا سرمايه گذاري كرده اند»، موضع انگلستان را به عنوان نماينده امريكا در اتحاديه اروپا در قبال مسائل مهم جهاني مشخص كرد. آمدن هيات 40 نفره فرانسوي و آمدن وزير خارجه اتريش به ايران و گسترش مناسبات ايران با اروپاييان كه خيلي از هيات هاي اقتصادي شان در انتظار سفر به ايران هستند، نشان مي دهد كه اتحاديه اروپا در سياست هاي كلان بين المللي از امريكا فاصله گرفته است.

2- ايران و اتحاديه اروپا از گذشته هاي بسيار دور رابطه سياسي و اقتصادي داشته اند و اين اتحاديه به عنوان يك شريك سنتي براي ايران محسوب مي شود و انگلستان شايد به عنوان قوي ترين كشور اتحاديه اروپا اين پيشگامي را اعمال مي كند كه مناسبات خود را با ايران افزايش دهد. فضاي داخلي نيز اگرچه گاهي با نارضايتي هايي روبه رو است و بايد قدم هاي جديدي برداشته و سياست آشتي كناني را با غرب به اجرا گذاشت. به همين دليل است كه بارها اشاره كرده ايم كه موافقتنامه هم از طرف ما و هم از طرف غربي ها با وجود همه سنگ اندازي هاي داخلي و كانون هاي قدرت در امريكا بايد اجرا شود.

3- كشورهاي اروپايي با يك بحران اقتصادي آزاردهنده يي روبه رو هستند و كشور ما به دليل درآمدهاي غني نفتي، بازار پرسودي براي غربي ها محسوب مي شود و مسابقه يي كه بين كشورهاي اروپايي براي ورود به بازار ايران به وجود آمده را مي توان شاهد اين مدعا دانست. اگر تاخيري نيز در ورود هيات ها صورت گرفته به دليل فشارهايي است كه توسط امريكايي ها به اين كشورها وارد مي شود.

اما اين مورد نيز در آينده حتما حل خواهد شد. يقينا انگلستان براي اينكه از كشورهاي ديگر خصوصا فرانسه و آلمان عقب نيفتد اقدام به اعزام آقاي سايمون گس كرده است. با توجه به اينكه انگليسي ها روابط بسيار نزديكي با اسراييل دارند اين سفر نشان مي دهد كه انگلستان نيز براي ارتقاي وضعيت اقتصادي و مبارزه با بحران اقتصادي داخلي، خيلي به خواسته نتانياهو توجه نكرده است و مقام سرشناس خود را به ايران فرستاده كه قطعا اين اقدام مورد اعتراض رژيم صهيونيستي قرار خواهد گرفت. ولي اين قضيه خيلي مهم نبوده و همه اينها نشان مي دهد كه كشور ما در موقعيتي قرار دارد كه مي تواند اروپايي ها و غربي ها را به سمت خود جذب كند، به شرطي كه فضاي دروني ما از يك آرامش برخوردار باشد كه بتواند حفظ سرمايه داخلي و جذب سرمايه خارجي را در كشور داشته باشد.

□ روزنامه اعتماد

گزارش خطا