بنیادی برای مستضعفان یا بنگاهی برای تأمین املاک از ما بهتران؟!

عصر ایران؛ جعفر محمدی - به سید پرویز فتاح، همه توپیدند: از نظامی ها تا دولتی ها و از حسین شریعتمداری تا محمود احمدی نژاد.

هر کس هم از زاویه نگاه خود به رئیس بنباد مستضعفان حمله کرد. کیهان نوشت که او سفره دل را در منظر بیگانگان گشوده و احمدی نژاد گفت که مدت هاست حاضر به پس دادن ملکی است که از بنیاد گرفته ولی کسی نمی آید بگیرد، نظامی ها و دولتی ها هم گفتند اگر ملکی از بنیاد در دست شان است برای استفاده شخصی شان نیست و برای امور عمومی به کار می رود.

امروز می خواهم از زاویه ای دیگر به این ماجرا نگاه کنم. سال هاست که املاک زیادی از بنیاد مستضعفان در دست اشخاص حقیقی و حقوقی است و فتاح تنها به مشتی نمونه خروار اشاره کرد که اگر همه را در آن برنامه تلویزیونی می گفت، اولاً زمان اجازه نمی داد و ثانیاً معلوم نبود چه واکنش های شدیدتری در انتظارش باشد.

عده ای قائل به تفکیک هستند و می گویند اگر املاک بنیاد در دست اشخاص حقیقی یا برای استفاده های شخصی و غیرعمومی باشد، باید هزینه آن به قیمت روز ستانده شود و اگر هم نمی دهند باید از ملک اخراج شوند. اما اگر املاک در دست بخش عمومی باشد، بلااشکال است.

من با بخش اول این سخن موافقم اما بر قسمت دومش نقد دارم. بنیاد مستضعفان، همان گونه که از نامش بر می آید، تشکیلاتی است برای محرومیت زدایی و رسیدگی به حال اقشار آسیب پذیر جامعه که تا دهه 70 خورشیدی، به آنها "مستضعف" می گفتند.

از این منظر، تا بخواهید کار برای بنیاد در اقصی نقاط کشور وجود دارد. آنقدر ملک ناآباد و مردم مستضعف از تهران تا دورافتاده ترین مرزها وجود دارند که اگر بنیاد شبانه روز هم کار کند، باز هم زمان و توان کم می آورد.

اگر این را ماموریت بنیادی بنیاد بدانیم، دیگر نمی توانیم آن را به چشم بنگاه تأمین املاک برای این و آن نگاه کنیم. بنابراین حتی اگر بنیاد ملکی را به فلان دستگاه دولتی بدهد، باید اجاره اش را به بهای روز بگیرد و خرج محرومین و محرومیت زدایی کند؛ مستضعفان، قطعاً نسبت به دستگاه های عریض و طویل حکومتی، برای دریافت کمک و امکانات از بنیاد ارجح هستند.

بنیاد حتی مسوول تامین دفتر برای روسای جمهور سابق و اسبق هم نیست چه نام آنان سیدمحمد خاتمی باشد چه محمود احمدی نژاد. حفظ شأن روسای جمهور پیشین، اول از همه با خودشان است و سپس با نهاد ریاست جمهوری که برایشان دفتر و محافظ و ... تأمین کند نه این که از "بنیاد شکل گرفته برای مستضعفان و از جیب فقرا"، برای آنان دفتر و دستک مهیا کنند.

از این رو، سخنان فتاح، چه درباره املاکی که در دست اشخاص حقیقی بوده و چه در خصوص ملک های تحت تصرف بخش های عمومی، منطبق با ماموریت های ذاتی بنیاد است و بدعادت شدن نهادهای عمومی و برخی از ما بهتران برای بهره گیری رایگان یا ارزان از املاک بنیاد، به مطامع آنها مشروعیت نمی بخشد.

فتاح، قبل از آن که رئیس بنیاد مستضعفان شود، کمیته امداد امام خمینی (ره) را اداره می کرد و برخلاف بسیاری از مدیران پیشین بنیاد، با فقر و فقرا از نزدیک در ارتباط بود. از این رو، شخصاً ترجیح می دهم سخنان او را از این منظر می توان تحلیل کنم و مانند بسیاری، حرف حق را با پیوند دادن به نگاه های سیاسی و بازی های جناحی به حاشیه نبرم.