نگاهی به سیستم انتخاباتی هند

انتخابات پارلمانی هند به عنوان بزرگترین انتخابات جهان با رقابت میان حزب مخالف بی.جی.پی و حزب کنگره ملی در جریان است و به روزهای حساس خود نزدیک شده است.

به گزارش فارس، در هند بزرگترین انتخابات جهان در حال برگزاری است. 814 میلیون نفر (بیش از کل جمعیت قاره اروپا) واجد شرایط رای دهی، طی 9 مرحله از 18 فروردین تا 22 اردیبهشت پای صندوقهای رای میروند و افراد مورد نظر خود را از میان 8000 نامزد برمیگزینند. این ماراتن دموکراتیک، به معنای آزاد شدن یک انرژی سیاسی عظیم است و از زوایای مختلف قابل بررسی میباشد.

این گزارش، برخی از مهمترین مختصات و موضوعات مطرح در این رویداد بزرگ را بررسی میکند.

انتخابات شانزدهمین دوره لوک سابا (مجلس عوام هند) به مراحل پایانی خود نزدیک میشود. پیش بینی اغلب نظر سنجیها و تحلیلگران این است که حزب مخالف دولت یعنی بهاراتیا جاناتا (بی.جی.پی)، شمار بیشتری از کرسیها را از آنِ خود خواهد ساخت و دولت بعدی توسط کاندیدای این حزب و سر وزیر کنونی ایالت گجرات یعنی «نارندرا مودی» تشکیل خواهد شد. از این انتخابات به عنوان بزرگترین، طولانیترین و دومین انتخابات پرهزینه جهان یاد میشود. علاوه بر این، بسیاری از تحلیلگران و ناظران سیاسی معتقدند که دستکم در مقایسه با انتخاباتهای دو دهه گذشته در هند، این، یک انتخابات متمایز با ویژگیهای منحصر به فرد است به طوری که نتایج آن، تغییرات قابل توجهی در عرصه سیاست داخلی و خارجی آن کشور به وجود خواهد آورد. از جمله عوامل تمایز و ویژگیهای خاص این دوره از انتخابات میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

1. محوریت مباحث اقتصادی: موضوعات اقتصادی، هسته اصلی مباحث انتخابات 2014 را تشکیل میدهد. این انتخابات در زمانی برگزار میگردد که هند در حال دست و پنجه نرم کردن با بدترین شرایط اقتصادی خود از دهه 1980 است. مقطع فعلی، طولانیترین دورهای است که هند نرخ رشد اقتصادی زیر 5 درصد را تجربه میکند. طی سه سال گذشته، هند در میان اقتصادهای نوظهور، از صدر به قعر جدول سقوط کرده است. بر اساس برآوردهای رسمی دولت، هنوز 270 میلیون هندی زیر خط فقر هستند. صاحبان صنایع از عدم حمایت دولت در سیاستگزاریهای اقتصادی و مالیاتی مایوس شدهاند. نرخ بالای تورم و بیکاری از مشکلات اصلی دولت کنونی است و بالطبع هر حزب یا ائتلافی که دولت آتی را تشکیل دهد نیز با این معضلات روبروست و باید راهکارهای عملی برای حل آنها داشته باشد. از همین روست که در این دوره، برنامههای احزاب برای رشد و توسعه، کنترل رکود، مبارزه با تورم و متنوع سازی اقتصاد، پررنگترین بخش مانیفست آنهاست.

2. جریان مبارزه با فساد: دیگر چالش مهم امروز هند، سوء استفاده از قدرت و فساد گستردهای است که در سیستمهای سیاسی، اداری و قضایی رخنه کرده است. طبق برآورد کمیسیون انتخابات هند، حدود 75 درصد از داراییها و درآمدهای شش حزب ملی آن کشور (مبلغی معادل 601 میلیون دلار)، از منابع نامشخص تامین میشود. همچنین در حال حاضر 30 درصد از نمایندگان لوک سابا، پرونده قضایی مفتوح دارند که نیمی از آن، مربوط به جرایم بزرگی چون قتل و آدم ربایی است. وجود این فساد شایع، موجب از دست رفتن اعتماد به حاکمیت شده و این بدین معناست که جامعه، به یک خانه تکانی اساسی در سیستم سیاسی احساس نیاز میکند.

ظهور جریانات اجتماعی و سیاسی ضد فساد و نیز شکل گیری احزابی که مبارزه با فساد را مهمترین برنامه انتخاباتی خود عنوان کردهاند، زائیده همین بیاعتمادی نسبت به نظام حاکم است. حزب عام آدمی (AAP) که در اواخر سال 2012 توسط یک فعال مدنی به نام «آرویند کجریوال» تاسیس شد، نمودی از مطالبات مردم هند برای مبارزه با ویژه خواری، نظارت بر درآمدهای دولتی و لزوم پاکدستی دولتمردان بود. این حزب نوپا در جلب نظر مردم پایتخت موفق عمل کرد و چندی پیش توانست طی نمایشی خیره کننده در انتخابات مجلس ایالتی دهلی نو، شمار زیادی از کرسیها را تصاحب نماید. هرچند بعدها برای تشکیل دولت ایالتی و مدیریت پایتخت با مشکلاتی مواجه شد.

ظهور حزب عام آدمی در صحنه سیاسی هند که در آن غالباً سیاستمداری نوعی فن موروثی است، پدیده جدیدی محسوب میشود. این حزب با شعار مبارزه با فساد و به طور کلی مبارزه با شیوه جاری حکومتداری در هند، راهی را برای ورود افراد خارج از حلقه سیاستمداران موروثی به سیستم سیاسی گشوده و فارغ از هر نتیجهای که در انتخابات سراسری به دست بیاورد، تاثیر خود را در این سیستم برجای گذاشته است.

3. ترکیب سنی جوان: مطالعات دموگرافیک، حاکی از جوان بودن جمعیت هند است. 50 درصد جمعیت، زیر 25 سال سن دارند و سالانه 9 میلیون نفر وارد بازار کار میشوند. به این ترتیب این کشور به زودی حدود یک پنجم نیروی فعال جهان را در خود جای خواهد داد که به منظور ایجاد فرصتهای شغلی کافی برای همه آنان، لازم است اقتصاد بسیار سریعتر از نرخ کنونی رشد کند. از سوی دیگر، رشد چشمگیر شهرنشینی و شمار زیاد جوانانی که در جستجوی کار از روستا به شهر مهاجرت میکنند، اهمیت تقویت زیرساختها و اشتغال زایی را دوچندان میسازد.

امسال در مقایسه با دوره پیشین انتخابات (2009)، حدود صد میلیون نفر به خیل عظیم رای دهندگان هندی افزوده شدهاند. از کل واجدین شرایط، ده درصد (81 میلیون نفر) رای اولی هستند و 3 درصد (23 میلیون نفر) 18 تا 19 سالهاند. خواستههای این گروههای سنی برای برخورداری از شغل مناسب، درآمد مکفی و آینده روشن با شرایط فعلی اقتصادی هند همخوانی ندارد. این جوانان تشنه تغییرند و رای ایشان میتواند سیستم کنونی را تغییر دهد. به خصوص که احزاب مخالف با تمام قوا برای ترغیب جوانان و جلب رای آنان تلاش کرده و وعده تشکیل دولتی قوی با اقتصادی سالم و پویا دادهاند.

4. تحت الشعاع قرار گرفتن حزب: نکته مهم دیگری که انتخابات 2014 را از انتخاباتهای گذشته متمایز میسازد، فردمحوری است؛ یعنی تبلیغ و تمرکز زیاد بر شخصیتها و کاندیداها، منفرد و مستقل از ماهیت حزب. شدت شخصی سازی تبلیغات و برندسازی از چهرههای انتخاباتی، به قدری است که حتی بر ماهیت حزب هم سایه میافکند. این وضعیت به استثنای دوره ایندیرا گاندی، در سایر دورههای انتخابات بیسابقه بوده است. به گونهای که میتوان گفت انتخابات این دوره، نوعی رقابت میان چهرههاست.

در این رابطه، به طور مشخص میتوان به نحوه معرفی و تبلیغات نارندرا مودی اشاره کرد. نامزد 63 ساله حزب بی.جی.پی، اگرچه در ابتدا با مقاومتهایی از سوی هم حزبان ارشد خود مواجه بود، ولی طی سال گذشته به تدریج با کمپین بسیار منسجم، برگزاری تجمعات انتخاباتی پرشمار، ایراد نطقهای جذاب و عوام پسند و استفاده هوشمندانه از فضای مجازی توانست در عرصه تبلیغات انتخاباتی یکه تازی کند و حتی به فاکتور مهمی در ایجاد تصویر عمومی بی.جی.پی تبدیل شود. منتقدان فردمحوری انتخابات میگویند تمرکز قدرت در دست مودی، باعث به حاشیه راندن سایر ارکان حزب بی.جی.پی به خصوص کهنه کارانی مانند لعل کریشنا ادوانی و مورلی منوهار جوشی میشود.

نکته جالب، پویایی و تحول مداوم در عرصه رقابت این چهرههای انتخاباتی است. درست یکسال پیش، هنگامی که فضای انتخاباتی رفته رفته در هند تقویت میشد، نارندرا مودی نامزد حزب مخالف و راهول گاندی نامزد حزب حاکم دو چهره شاخص بودند. 9 ماه بعد که حزب تازه تاسیس عام آدمی نتایج بسیار خوبی در انتخابات دهلی کسب کرد، آرویند کجریوال نیز به جمع آنان اضافه شد. اما دو چهره اخیر الذکر، رفته رفته کم فروغتر ظاهر شدند و در عوض مودی به چهره مسلط و بلامنازع تبلیغات انتخاباتی بدل گشت. امروز با پوسترها و ماسکهای مودی که تقریباً در سراسر هند به چشم میخورد و بحث از مدل توسعهای- مدیریتی او در گجرات، اصطلاحاً "موج مودی" به راه افتاده است. گویی انتخابات 2014 به رفراندمی در خصوص وی تبدیل شده و رای دهندگان، میان تمایل یا عدم تمایل به نخست وزیری او در حال انتخاب هستند.

5. تبلیغات گسترده: حجم و میزان تبلیغات در این دوره از انتخابات بیمانند است. بنا بر اعلام کمیسیون انتخابات، مجموع هزینههای برگزاری انتخابات سراسری هند از زمان اولین دوره آن در سال 1952 تا به امروز 84 برابر شده است. تخمین زده میشود این انتخابات با صرف 5 میلیارد دلار هزینه تبلیغات توسط احزاب و کاندیداها، پس از انتخابات ریاست جمهوی در ایالات متحده، پرهزینهترین انتخابات جهان باشد.

در این میان، سهم تبلیغات در فضای مجازی نیز قابل توجه است. احتمالاً مبلغی بین 4 تا 5 میلیارد روپیه صرف تبلیغ در شبکههای اجتماعی پرمخاطبی چون توییتر و فیسبوک خواهد شد. بی.جی.پی در این عرصه نیز پیشتاز است. کمیته تبلیغات بی.جی.پی که به مثابه اتاق جنگ این حزب در فضای مجازی عمل میکند، هزاران وبلاگ نویس و کارشناس شبکه را در سراسر کشور به کار گرفته که علاوه بر تولید و نشر مطلب در اینترنت، فعالیتهای تبلیغاتی رقبا را رصد میکنند و تصمیم میگیرند که در هر مقطع چه پیامی باید به مخاطبان داده شود. این کمیته برای اینکه نفوذ تبلیغات را بیشتر کند و اطمینان حاصل نماید که حتی اقشار پایین و فاقد دسترسی به اینترنت هم در معرض این تبلیغات قرار میگیرند، یک سیستم پیام رسان نیز راهاندازی کرده که حتی روی سادهترین تلفنهای همراه قابل استفاده است و برنامههای بی.جی.پی به خصوص در مورد بهبود وضعیت روستاییان و کشاورزان را از طریق پیامک و پیام صوتی به مخاطبان عرضه میکند.

6. دو قطبی بودن: صحنه سیاسی هند همواره متاثر از عوامل قومیتی، فرقهای، مذهبی و کاستی بوده است. این عوامل، در آستانه هر انتخابات اهمیت ویژهای مییابند و احزاب میکوشند با بهرهبرداری از گرایشات و باورهای قومیتی و فرقهای مردم، نظر و رای آنان را به سوی خود جلب نمایند. به دلایل سیاسی و تاریخی، مناطقی که در آنها مسلمانان تراکم بیشتری دارند (اوتارپرادش و بیهار)، همواره شاهد بیشترین حجم فعالیتهای احزاب جهت قطبی ساختن و چندپاره نمودن آراء مردم بوده است.

هرچند انتخابات امسال عمدتاً بر مباحث اقتصاد و توسعه متمرکز است و جوّ فرقهگرایی سابق در این دوره فرونشسته، اما نمیتوان انکار کرد که اقشاری از جامعه هند همچنان بر مبنای خطوط قومی رای میدهند و همین نکته سبب میشود علیرغم مقررات کمیسیون انتخابات، احزاب کماکان به سیاستهای قومگرایانه توسل جویند. اتخاذ این سیاستها به طرز اجتناب ناپذیری اختلاف میان اقوام، مذاهب و کاستها را تشدید میکند و در مواردی حتی به تشنج و درگیری میانجامد. وقوع ناآرامیهای سال گذشته در مظفرنگر ایالت اوتارپرادش که بیش از 50 کشته و هزاران بیخانمان برجای گذاشت، از تازهترین نمونههای جریان قطبی سازی انتخابات به شمار میآید.

در این دوره از انتخابات، اصلیترین حزب مخالف یعنی بی.جی.پی به سرکردگی «نارندرا مودی» به دنبال پایان دادن به دو دوره متوالی زمامداری حزب حاکم کنگره است که در حال حاضر «راهول گاندی» رهبری آن را برعهده دارد چرا که نخست وزیر فعلی هند قصد دارد از سیاست کناره گیری کند. بی.جی.پی به تلاش برای دو قطبی ساختن بانک رای بر مبنای مسائل قومیتی متهم است. گفته میشود این حزب در تلاش است تا از طریق تشدید اختلاف با اقلیتهای قومی، جامعه را دو قطبی کرده و اکثریت هندو را به حمایت از خود پای صندوق رای بکشاند. مثلاً «راجنات جیریراج» رئیس شاخه بیهار بی.جی.پی اخیراً در موضع گیری تندی اعلام کرد همه در انتخابات یا باید از مودی حمایت کنند و یا به پاکستان مهاجرت نمایند! همین مسئله موجب هراس اقلیتهای قومی از شکل گیری دولت آینده توسط بی.جی.پی شده است.

بی.جی.پی همواره این اتهامات را رد کرده و در سیاستهای اعلامی خود بر تعالی اقلیتهای قومی تاکید میکند. این حزب در انتخابات امسال طرحهای ویژهای برای تعامل با مسلمانان اجرا کرد و کوشید از در آشتیجویی با آنان وارد شود. اما به هر حال سایه وقایعی چون تخریب مسجد بابری (1992) و ناآرامیهای گجرات (2002)، کماکان بر سر این حزب سنگینی میکند و به احتمال فراوان نگاه مسلمانان به این حزب در کوتاه مدت تغییری نخواهد کرد.

7. نقش طبقه متوسط: جامعه هند عمدتاً یک جامعه روستایی و کشاورزی است. 60 درصد جمعیت آن، در روستاها سکونت دارند و لذا گفته میشود رای روستاییان نتیجه انتخابات را رقم میزند. اما در سالهای اخیر، افزایش نرخ سواد، بهداشت، بهبود وضعیت زنان و سطح کیفی زندگی موجب شده طبقه متوسط نیز در آن کشور رشد چشمگیری داشته باشد. طبقه متوسط، ارزشها و مطالبات متفاوتی دارد، خطوط متفاوتی دنبال میکند و انتظار میرود در انتخابات، گرایش به سوی تغییر وضع موجود داشته باشد.

به علاوه، در این دوره از انتخابات افراد زیادی از طبقه مذکور، جهت ایفای نقش در نظام سیاسی فعال شدهاند. مثلاً برخی تجار و صاحبان صنایع از فضای اقتصاد و کسب و کار، قدم به عرصه رقابت انتخاباتی نهادهاند. «ناندان نیله کانی» و «بالا کریشنان» مدیران ارشد اینفوسیز -از بزرگترین شرکتهای فناوری اطلاعات هند- از جمله این اشخاصند که موقعیت شغلی خود در آن شرکت را رها کرده و برای راهیابی به لوک سابا فعالیت میکنند. اگرچه فقدان تجربه سیاسی، یک چالش عمده بر سر راه اینگونه افراد است، اما به نظر میرسد باور تغییر در شیوه حکومتداری، در میان طبقه متوسط جامعه در حال جا افتادن است.

احتمالاً در نگاه اول، تصویر کلی که بر اساس نکات فوق به دست میآید این خواهد بود که روند انتخابات 2014 هند به سوی تغییر وضع موجود است. بدین معنا که رای دهندگان هندی متقاعد شدهاند زمان ایجاد تغییر در صحنه سیاسی کشور به منظور بهبود اوضاع فرا رسیده است. پیشتازی بی.جی.پی در نظرسنجیها را هم میتوان شاهد این مدعا دانست. با این وجود نباید در تعبیر و تفسیر این تصویر کلی، دچار اشتباه شویم. مثلاً با اینکه جمعیت جوان میتواند بر سمت و سوی جریان انتخابات اثر بگذار، اما نبایست در اینکه جوانان راه متفاوتی میروند و رایشان پیام تغییر دارد اغراق نمود. به هرحال هر جوان هندی هم تحت تاثیر یک چارچوب قومیتی، کاستی، مذهبی و زبانی رفتار میکند. به علاوه اینکه اگرچه دولت حزب کنگره در سالهای اخیر عملکرد بحث برانگیز و منتقدان زیادی داشته است، اما خانواده نهرو-گاندی کماکان در هند محبوب است. طرفداران بی.جی.پی عمدتاً از طبقه متوسط، کاستهای برتر و اقشار تحصیلکردهاند. در حالی که اکثریت جمعیت کشور که روستاییان و طبقات محروم جامعه هستند به سیاستهای رفاهی حزب حاکم دل بستهاند و این عامل میتواند موجب استمرار وفاداری آنان به این حزب گردد.

نکته مهم دیگر این است که ناکارآمدی کنگره در چند سال اخیر و رویگردانی مردم از این حزب، لزوماً به معنای تمایل آنها به بی.جی.پی نیست. به جز این دو حزب عمده، شمار زیادی از احزاب ملی و منطقهای هستند که به واسطه عملکرد موفق سالهای اخیر، شانس بالایی برای افزایش کرسیهای خود در لوک سابا دارند. BSP به رهبری مایاواتی، BJD به رهبری نوین پاتنایک، AIADMK به رهبری جایالالیتا و کنگره ترینامول به رهبری مامتا بانرجی از جمله این احزابند. در دهههای اخیر، بی.جی.پی و کنگره بدون کمک احزاب هم پیمانشان، رویهم رفته به سختی نیمی از کل آراء را از آنِ خود کردهاند. این بدین معناست که نیمی از رای دهندگان به احزابی غیر از این دو حزب عمده رای میدهند.

احتمالاً در انتخابات 2014 گرایش به احزاب غیر کنگره و غیر بی.جی.پی بیش از پیش تقویت میشود. زیرا برای مردمی که از عملکرد حزب حاکم دلسرد شدهاند اما در عین حال زمینه جذب آنها به بی.جی.پی به دلایل مختلف وجود ندارد، احزاب غیر کنگره و غیر بی.جی.پی گزینههای مناسبی به شمار میروند. به هرحال وجود دهها حزب کوچک و بزرگ ملی و منطقهای در هند، چشم انداز سیاسی این کشور را پیچیده و پیش بینی در خصوص نتایج انتخابات آن را بسیار دشوار میسازد.

برچسب ها: سیستم انتخاباتی هند ، گاندی ، انتخابات پارلمانی هند ، بی.جی.پی ، حزب کنگره ملی

گزارش خطا

X Share

Telegram Google Plus Linkdin

Cloob Facenama

لینک کپی شد

نظر شما

قابل توجه کاربران و همراهان عزیز: لطفا برای سرعت در انتشار نظرات، از به کار بردن کلمات و تعابیر توهین آمیز پرهیز کنید.

پربازدید ها
پربحث ترین

آخرین اخبار
عکس و فیلم

ترامپ: عالی می‌شود اگر بتوانیم با ایران به توافق صلح برسیم/ «اوباما»، تهران را به تل‌آویو ترجیح می‌داد؛ «نتانیاهو» به او می‌گفت برجام بد است، اما انگار با دیوار حرف می‌زد / مشکلات اسرائیل از وقتی شروع شد که برجام امضا شد

پرطرفدارترین