دوستی اسرائیل و امارات؛ گام بعدی چیست؟

نواندیش: 13 اوت، اسرائیل و امارات متحده عربی در مورد عادی سازی کامل روابط دوجانبه و به رسمیت شناختن اسرائیل به توافق رسیدند.

به گزارش آریا سعادتمند از سرویس بین الملل نواندیش، ولادیمیر ساژین خاورشناس مطرح روس در این خصوص در اسپوتنیک چنین می نویسد: شیخ خلیفه بن زاید آل نهیان رئیس جمهور امارات متحده عربی در تاریخ 29 اوت قانونی را امضا کرد که تحریم اسرائیل را لغو می کند. این قانون نقشه راهی برای همکاری دیپلماتیک و تجاری بین امارات و اسرائیل با هدف تشویق رشد اقتصادی و ارتقا نوآوری و فن آوری بالا است. کارآفرینان و شرکت های امارات متحده عربی قادر به انجام معاملات مالی و بازرگانی با تاجران اسرائیلی خواهند بود و اسرائیل می تواند کالاهایی را که در تجارت با آن کشور مجاز است به امارات وارد کند. توسعه گردشگری نیز پیش بینی شده است.

مذاکرات مربوطه در ابوظبی بین هیئت های اسرائیل، امارات متحده عربی و ایالات متحده آمریکا انجام شد. توافق نامه ای در مورد عادی سازی کامل روابط اسرائیل و امارات متحده عربی ممکن است در هجدهم سپتامبر در کاخ سفید واشنگتن امضا شود.

این رویداد از نظر تاریخی بی نظیر است.

تاریخ مناسبات اسرائیل و همسایگان عرب آن  تاریخ جنگ ها، از جمله جنگ های تبلیغاتی، اقدامات تروریستی، عملیات ویژه و مذاکرات دیپلماتیک است.

در 14 مه 1948 ، بر اساس قطعنامه شماره 181 مجمع عمومی سازمان ملل مورخه 29 نوامبر 1947، دیوید بن گوریون اولین نخست وزیر اسرائیل، اعلامیه استقلال اسرائیل را در تل آویو خواند. قطعنامه سازمان ملل متحد که با حمایت اتحاد شوروی و ایالات متحده آمریکا به تصویب رسید، خاتمه اختیارات انگلیس در فلسطین و ایجاد دو کشور در قلمرو آن را پیش بینی کرد: یکی یهودی و دیگری عرب. از 57 عضو سازمان ملل در سال 1947 ، سیزده عضو از جمله مصر، عراق، یمن، لبنان، عربستان سعودی و سوریه از این قطعنامه حمایت نکردند.

اتحادیه کشورهای عرب و شورای عالی عرب برنامه سازمان ملل برای تجزیه فلسطین را رد کردند و گفتند که تمام تلاش خود را برای جلوگیری از اجرای آن بکار خواهند برد. به زودی در 15 مه، نیروهای سوریه، مصر، ماورای اردن، لبنان، عراق، عربستان سعودی و ارتش فلسطین به کشور تازه اعلام شده اسرائیل حمله کردند. دوران رویارویی شدید اعراب و اسرائیل آغاز شد که شامل حداقل دوازده جنگ خونین و بسیاری از درگیری های مسلحانه بود.

در سال 1967، پس از "جنگ شش روزه" که در نتیجه آن اسرائیل سرزمینهایی چندین برابر بزرگتر از خود را تصرف کرد، تل آویو پیشنهاد کرد که همه آنها را در ازای معاهده صلح برگرداند. اما اعراب شکست را قبول نکردند. در سپتامبر 967 ، در اجلاس هشت کشور عربی (الجزایر، مصر، اردن، عراق، کویت، لبنان، سوریه و سودان) در پایتخت سودان، قطعنامه خارطوم تصویب شد، این سند اصل "سه نه" را اعلام کرد: صلح با اسرائیل برقرار نمی شود، اسرائیل به رسمیت شناخته نمی شود و هیچ مذاکره ای با اسرائیل، هرگز برگزار نمی شود.

اما زمان تغییر کرده است. اسرائیل قوه حیاتی خود را نشان داده است. نادیده گرفتن پیشرفت علمی و فناوری آن برای همسایگان عرب بی فایده شد.

در سال 1979، مصر توافقنامه صلح با اسرائیل امضا کرد. در نتیجه، قاهره شبه جزیره سینا را که قبلاً توسط اسرائیلی ها اشغال شده بود، با تمام زیرساخت های کافی توسعه یافته ، و همچنین کمک های نظامی و مالی مداوم از ایالات متحده و مرز آرام دریافت کرد.

پانزده سال بعد ، در سال 1994، اردن با اسرائیل توافق صلح امضا کرد و با دریافت تضمین های امنیتی، گاز طبیعی و آب آشامیدنی با تل- آویو روابط دیپلماتیک برقرار نمود.

نقش ایران در تعمیق درگیری بین اعراب و اسرائیل

روشن شد که روند از هم پاشیده شدن اصل "سه نه" آغاز شده است. بیشتر کشورهای عربی دریافته اند که نیروهای جدید منطقه ای در خاورمیانه در حال ظهور هستند و روابط علنی و غیرعلنی جدیدی ایجاد می شود.

دقیقا چنین روابط غیر علنی میان اسرائیل و امیرنشین های منطقه خلیج فارس است که از اواسط دهه 90 قرن بیستم شروع به توسعه می کند.

لازم به تذکر است که کشورهای منطقه خلیج فارس، اگرچه از فلسطینی ها به لحاظ سیاسی و عقیدتی حمایت می کردند، اما هرگز با اسرائیل جنگ نکردند (به استثنای عربستان سعودی در جنگ 1948).

در دهه های اخیر، این مناسبات انگیزه جدیدی یافته است. تهدید ایران نه تنها کشورهای خلیج فارس را متحد کرد، بلکه به تقویت روابط آنها با اسرائیل، دشمن اصلی ایران نیز کمک نمود.

اما ایران تنها دلیل نزدیک شدن اسرائیل و ثروتمندترین کشورها نه تنها در منطقه بلکه در جهان نیست. امیرنشین ها در بسیاری زمینه ها به فناوری بالای اسرائیل علاقه مند هستند. منظور - داروسازی و پزشکی ، کشاورزی، آبیاری و تأمین آب ، مبارزه با بیابانزایی، حوزه های هسته ای و نظامی - فنی و متنوع سازی اقتصاد این کشورها است.

در 13 اوت، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل گفت که حصول توافق در مورد عادی سازی روابط اسرائیل و امارات متحده عربی "جهش تاریخی در راه به سوی صلح واقعی در خاورمیانه است." به گفته نتانیاهو، "اسرائیل یک کشور پیشرفته در نوآوری، یک قدرت جهانی در حال رشد است ، مانند امارات متحده عربی. ما پیشرفت را پرورش می دهیم و آنها همین کار را می کنند.

انور محمد قرقاش وزیر امور خارجه امارات در بیانیه ای در تاریخ 13 اوت گفت که عادی سازی روابط با اسرائیل به تقویت ثبات و امنیت در خاورمیانه کمک می کند.

وی خاطرنشان کرد: امارات متحده عربی رضایت اسرائیل را برای انصراف از الحاق سرزمین های فلسطین به منظور تسهیل ایجاد دو کشور مستقل که "یک موفقیت دیپلماتیک قابل توجه برای امارات متحده عربی است" دریافت کرد.

چهارمین شکست دیپلماتیک بین المللی آمریکا

انور قارقاش واکنش مثبت تعدادی از کشورهای مهم جهان نسبت به این توافق را تشویق کننده و امیدبخش خواند.

و در واقع همینطور است. آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد از انعقاد توافق صلح بین امارات و اسرائیل استقبال کرد.

روسیه حمایت خود را از توافق امارات و اسرائیل اعلام کرده است. در طی صحبت تلفنی ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل، در مورد موضوعات مربوط به حل و فصل مسایل خاورمیانه تبادل نظر شد. این گفتگو در چارچوب توافق اخیر اسرائیل و امارات در مورد عادی سازی کامل روابط دوجانبه بود. طرف روسی تأکید کرد که توافق بین اسرائیل و امارات به تقویت ثبات و امنیت در منطقه مساعدت می کند.

اتحادیه اروپا و انگلیس نیز از اقدامات اسرائیل و امارات حمایت کردند. مصر، عمان، بحرین، سودان و موریتانی نیز از این توافق نامه حمایت کردند.

برخورد اردن به توافق یک معنی نبود: از یک طرف ، بله ، اما با این وجود اسرائیل باید روابط جدیدی با تشکیلات خودگردان فلسطین ایجاد کند.

عربستان سعودی اظهارات رسمی نکرده است. به گفته تحلیلگران، سعودی ها به دلیل اختلاف نظر بین پادشاه سلمان بن عبدالعزیز آل سعود و ولیعهد محمد بن سلمان، بر سر اسرائیل تردید خواهند کرد: پادشاه تمایل کمتری به حمایت از روند عادی سازی دارد و ولیعهد مایل است کارهای زیادی با اسرائیل انجام دهد. در همین زمان، این پادشاهی به دنبال تعمیق همکاری غیررسمی با اسرائیل و جلب سرمایه گذاری برای اقتصاد کشور است. و در اینجا مثال امارات بسیار مهم است.

در میان کشورهایی که این معامله را محکوم کردند، طبعا تشکیلات خودگردان فلسطین در صف مقدم است. رهبری فلسطین این توافق نامه را خیانت به آرمان فلسطین خواند. ریاض مالکی وزیر خارجه فلسطین فراخواندن سفیر فلسطین از امارات را اعلام کرد.

گروه های حماس و جهاد اسلامی نیز که در بسیاری از کشورها به عنوان تروریست شناخته می شوند، با توافق "امارات متحده عربی و اسرائیل" مخالفت می کنند و آن را "چاقویی در پشت آرمان فلسطین و تسلیم" می دانند.

از بین کشورهای غیر عربی منطقه، ایران و ترکیه در مورد توافق امارات و اسرائیل شدیدترین اظهاراتی کرده اند.رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه آمادگی خود را برای قطع روابط دیپلماتیک با امارات به دلیل روابط آن با اسرائیل اعلام کرد. به نظر وی، امارات متحده عربی به فلسطینی ها خیانت کرده است.

اما، اردوغان که گویا در دفاع از مردم فلسطین صحبت می کند، در واقع منافع خود را دنبال می نماید. معلوم است که ترکیه در لیبی و یمن در رویارویی نظامی -سیاسی و دیپلماتیک با امارات است. تمایل ترکیه را به رهبری اسلامی در خاورمیانه را از نظر دور نیندازیم.

قضیه ایران دشوارتر است. حسن روحانی رئیس جمهور ایران گفت که متأسفانه، امارات متحده عربی اشتباه بزرگی مرتکب شد و ایران امیدوار است که از این مسیر اشتباه خارج شود. ایران به امارات هشدار داده است كه اسرائیل را به منطقه خلیج فارس دعوت نكند، در غیر این صورت با آنها برخورد دیگری خواهد شد. در نتیجه سفیر ایران به وزارت امور خارجه امارات احضار شد. در یادداشت ارائه شده به سفیرآمده است: "چنین سخنانی غیر قابل قبول است. آنها جنبه تحریک آمیز دارد و به طور جدی ثبات و امنیت در منطقه را متزلزل می کند."