کد خبر: ۱۱۳۸۳
تاریخ انتشار: ۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۳ - ۱۲:۲۰

دینداری دانشجویان در ایران، کاهش یافته است یا افزایش؟

اولین جلسه از سلسله نشست‌های تغییرات دین‌داری در ایران، با حضور جمعی از استادان و دانشجویان در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
 اولین جلسه از سلسله نشست‌های تغییرات دین‌داری در ایران، با حضور جمعی از استادان و دانشجویان در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.

به گزارش آنا، اولین نشست از سلسله نشست‌های تغییرات دین‌داری در ایران، در قالب مناظره میان دکتر خدایاری‌فرد و دکتر شجاعی‌زند از سوی گروه علمی جامعه‌شناسی دین انجمن جامعه شناسی ایران در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.

در ابتدای این نشست، محمد خدایاری فرد، استاد روانشناسی دانشگاه تهران با بیان اینکه نگرش دینی در افراد سه مولفه دین‌داری، رفتار دینی و عواطف دینی را در برمی‌گیرد، اظهار کرد: بررسی تحقیقات انجام شده در میان دانشجویان در سال‌های 85 ،88و92 و ارزیابی داده‌های به‌دست آمده مشخص کرده که  مولفه‌های دین‌داری در قشر دانشجو رو به کاهش است.

از نگاه وی، دینداری برخورداری از شناخت و باور به پروردگار یکتا، انبیا، آخرت و احکام الهی و داشتن عواطف نسبت به خدا، اولیا و بندگان خدا و التزام و عمل به وظایف دینی برای تقرب به خداوند تعریف شده و وی تلاش کرده به ارائه تصویری تحلیلی از روند میزان دینداری دانشجویان بپردازد.

به گفته خدایاری فرد، به منظور دستیابی به تغییرات میزان دینداری دانشجویان، هفت پژوهش زمینه‌­یابی در قالب پژوهشی «طولی- روندی» هشت ساله با استفاده از مقیاس دینداری در جمعیت دانشجویی دانشگاه‌های شهر تهران اجرا شده که یافته‌های آنها نشان از کاهش معنادار میزان مولفه‌­های سه­‌گانه باور، عواطف و به ویژه رفتار دینی در بین دانشجویان دارد.

این تغییرات به نحوی بوده است که میانگین رفتار دینی جمعیت هدف از 3.4 به 2.9 (در دامنۀ صفر تا پنج) در آخرین پژوهش رسیده است. بررسی روند شیب نزولی دینداری براساس برخی از شاخص­های عینی دینداری همانند قضا شدن نماز، ادای نماز اول وقت، روزه‌ گرفتن و رعایت احکام شرعی در گوش دادن به موسیقی، بیشتر نشان داده شده است.

وی به سوالات طرح شده در این پیمایش میدانی اشاره و بیان کرد: نتایج به دست آمده در این سال‌ها حاکی از آن است که شاخص دین‌داری در سال‌های 85 تا 88 با افزایش و در سال‌های 88 تا 92 با کاهش التزام به قوانین دینی روبرو بوده است.

در این نشست، همچنین علی‌رضا شجاعی زند، استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران با بیان اینکه دین دارای سه مولفه درگیری یا همان حالت دینی، التزام به مقررات دین و پیامدهای دین‌داری است، تاکید کرد: در میان این سه شاخص تنها التزام به مقررات دین قابل ارزیابی است و کسی نمی‌تواند درگیری دینی در افراد را که موضوعی درونی است، اندازه‌گیری کند.

شجاعی با بیان اینکه به لحاظ کمیت، دین‌داری به مثابه گسترش ایمان مردم و میزان دین‌داری با تغییرات معنادار قابل سنجش نیست، افزود: بر اساس نتایج حاصل از این پیمایش مشخص شده است که در کیفیت دین‌داری تغییرات قابل ملاحظه‌ای ایجاد شده است.

این استاد جامعه‌شناسی معتقد است، توجه به مقوله دینداری در جامعه ‌ایران،‌ علل و اسبابِ لااقل سه‌گانه دارد؛ یعنی هم از سوی دینداران برای ترویج و تعمیق آن و هم توسط تحلیل‌گران به دلیل نقش تعیین‌کننده‌اش در اوضاع و احوال اجتماعی و هم از سوی ایدئولوژیست‌ها به مثابه یک رقیب قَدَر، مورد رصد دائمی قرار می‌گیرد. بر همین اساس، هر از چند گاه، اظهار نظرهایی درباره وضعیت آن و تغییراتش در ایران ارائه می‌گردد که صَرف نظر از انگیزه و محتوای آن، محل تأمل و پرسشِ جدی است که: ارزیابی و تحلیل ارائه شده درباره وضع دینداری در جامعه ایران و روند آن، بر چه پایه‌ای استوار است؛ در حالی که ذخایر اطلاعاتی لازم برای چنین اظهار نظرهای قاطع و تعمیم‌یافته‌ای اساساً وجود ندارد.

به گفته شجاعی زند، سابقه سنجش دینداری، به اندازه پیمایش‌های عمومی است که عمری 40 ساله در ایران دارند. با این حال هنوز به اندوخته مکفی و متقنی از داده که جستجوگران این حوزه را در تحلیل وضعیت دینداری و روند تغییرات آن یاری رساند، دست پیدا نکرده است. علل و اسباب این نقیصه بیش از کم‌کاری، ناشی از نقص و ایراداتی است که از ابتدا با این تلاش‌ها بوده و همچنان هم باقی است. ضعفِ در مبانیِ نظری و مقدماتِ مفهومی؛ عدم دستیابی به مدل و سنجه معتبر و مورد وفاق؛ عدم شکل‌گیری سازمان پیمایش و فقدان پیوستگی در تحقیقات و پیمایش‌ها از عمده دلایل این عقب‌ماندگی در مطالعات دینداری در ایران بوده و هست. نتیجه این که امروزه داده‌های کافی و مطمئنی برای تحلیل «وضعیت دینداری» در ایران و رصد و مقایسه آنها برای تشخیص «روند تغییراتِ» آن در اختیارِ محققان و تحلیل‌گران نیست. پس چگونه با این اوصاف، کسانی قادرند از «کاهش» یا «افزایشِ» دینداری مردم ایران درمقاطع مختلف سخن بگویند؟

وی البته اضافه کرد: این تردید و سؤال بدین معنا نیست که راه بر هرگونه تحلیلی در این باره بسته است و هیچ کس نباید تحلیلی از آن ارائه کند. ارزیابی و ارائه تحلیل از وضعیت دینداری مردم ایران، ممکن است و لازم و لاجرم صورت هم می‌گیرد.

شجاعی زند یادآور شد: اکنون در کشور با تنوع دین‌داری روبه رو هستیم یعنی دین‌داری مردم تعمیق، تجانس و حالت اجتماعی پیداکرده که این تغییر نشانه‌ای از بهبود در کیفیت دین‌داری کشور است.
نظر شما
قابل توجه کاربران و همراهان عزیز: لطفا برای سرعت در انتشار نظرات، از به کار بردن کلمات و تعابیر توهین آمیز پرهیز کنید.
* کد کپچا:
captcha

عربستان و آمریکا در مسیر دستیابی به یک توافقنامه اتحاد نظامی

نگذارید دهان روحانی و ظریف باز شود، ضرر می کنید!

دادستان خراسان رضوی: کارفرمایی که رفتار نامتعارفی با کارگر خانم داشت، توسط دادسرای مشهد احضار شد

فواد ایزدی: آمریکا قبل از حمله به فردو به ایران خبر داده!

عارف: ایران اهل مذاکره است ولی در برابر زیاده‌خواهی‌ها تسلیم نمی‌شود

آقای سالاری ! بعداز ۷ ماه انتظار چرا معوقات بازنشستگان تامین اجتماعی قطره چکانی پرداخت می‌شود!؟

چهره بی‌آرایش و زیبای هدی زین‌العابدین (عکس)

تشکیل «اتاق وضعیت عفاف و حجاب» با مشارکت دستگاه‌های اجرایی / ۸۰ هزار آمر به معروف در تهران فعال می‌شوند

توضیحات قاضی شهریاری پیرامون متوقف شدن اجرای حکم قصاص قاتل امیرمحمد خالقی

شرایط وام ۴۰۰ میلیون تومانی با بازپرداخت ۲۰ ساله

خبر سخنگوی حزب ندا درباره لیست انتخابات شوراها

پرسپولیس با ۵ تغییر در ترکیب به مصاف خیبر خرم‌آباد می‌رود + ساعت بازی

ظریف: عادی شدن روابط ایران با دنیا خط قرمز روسیه است / همان شب که درباره برجام توافق کردیم به لاوروف دستور داده بودند نگذارد برجام نهایی شود / روس‌ها هم سفر حاج قاسم به مسکو را خبری کردند و هم ارسال پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین را فاش کردند

قیمت دلار و یورو امروز ۲۵ مهر ۱۴۰۴؛ لیر ترکیه و درهم جمعه چند؟

آخرین قیمت طلا و سکه ۲۵ مهر ۱۴۰۴: طلای ۱۸ عیار امروز جمعه چند؟ + جدول

استایل و چهره بهنوش طباطبایی در یک رویداد هنری (عکس)

با چند منطقه فرازمینی در کشور آشنا شوید (+تصاویر)

آهنگ جدید محسن چاوشی به نام ساعت دیواری (ویدئو)

ساخت ساختمان ۱۰ طبقه در ۲۸ ساعت در چین (ویدئو)

حضور چکامه چمن ماه در اکران «عزیز» پس از بازگشت از ترکیه و شبکه جم (ویدئو)

فراخوان گادپوری تهرانپارس را قفل کرد ! (ویدئو)

خلاصه بازی دورتموند 2 - 3 بارسلونا: با گزارش عادل فردوسی پور (ویدئو)

خلاصه بازی آتالانتا 2 - 3 رئال مادرید (ویدئو)

خلاصه بازی پرسپولیس 2 - ملوان 1 : جذاب و سرنوشت ساز! (ویدئو)

خلاصه بازی فولاد 0 - استقلال 2 ؛ سوپرگل جدید از آبی پوشان! (ویدئو)

خلاصه بازی پرسپولیس 0 - 1 نساجی؛ شکست در نزدیکی صدر! (ویدئو)

تغییر چهره شگفت انگیز آزاده مهدی زاده ، ژوزفین قهوه تلخ در کنار جواد عزتی (عکس)

خلاصه بازی آرسنال 2 - 0 منچستر یونایتد (ویدئو)

خلاصه بازی نیوکاسل 3 - 3 لیورپول؛ پرگل و دیدنی! (ویدئو)

نوحه دشنه بر لب تشنه - حسین فخری ؛ خنجر بر تار حنجر / مداحی ماندگار (ویدئو)

خلاصه بازی دورتموند 1-1 بایرن مونیخ با گزارش عادل فردوسی پور (فیلم)

خلاصه بازی لاس پالماس 2 - 1 بارسلونا (ویدئو)

خلاصه بازی منچستر یونایتد 3 - 2 بودا (فیلم)

نماهنگ نحن حزب الله (فیلم)

کنایه احسان علیخانی به نعیمه نظام دوست سوژه شد (ویدئو)

هنرنمایی گلوریا هاردی با ترومپت‌ در «جوکر ۲»! (فیلم)

خلاصه بازی الریان 1 - پرسپولیس 1 (فیلم)

خلاصه بازی النصر 3 - 1 الغرافه: رونالدو دبل کرد (فیلم)

خلاصه بازی ساوتهمپتون ۲ - ۳ لیورپول ؛ یکه و تنها در صدر جدول! (ویدئو)

خلاصه بازی زیبای سلتاویگو 2 - 2 بارسلونا (فیلم)

خلاصه بازی منچستر سیتی 0 - 4 تاتنهام؛ جذاب! (فیلم)

خلاصه بازی اینتر میلان 5 - هلاس ورونا 0 ؛ تورام دبل کرد (فیلم)

تغییر چهره بازیگر «عشق ممنوع» و «فاطماگل» 14 سال بعد 14 سال در 40 سالگی (عکس)

فیلمی عجیب از گربه ماهیِ رزه دار درحالِ صحرانوردی در جستجوی آب! (ویدئو)

خلاصه بازی پرسپولیس 3 - مس سونگون 0 (فیلم) - 1 آذر

آهنگ نگرانتم ، میثم ابراهیمی (موزیک ویدئو) + متن شعر ترانه

خلاصه بازی ایران 3 - قرقیزستان 2 ؛ گل های طارمی، حردانی و آزمون (فیلم)

گوسفند عاشق نوشیدن چای را ببینید! (ویدئو)

ماهی روز قیامت برای دومین بار دیده شد (عکس)

آهنگ ای دریغا - محسن چاوشی (موزیک ویدئو)

خاطره خنده دار مونا کرمی در شام ایرانی از تبلیغات ماهواره‌ای (ویدئو)

حمله یک قلاده خرس به خودروها در جاده چالوس (ویدئو)

مداحی دهه فاطمیه عبدالرضا هلالی؛ ناحلة الجسم یعنی؟! (ویدئو)

خلاصه بازی رئال سوسیداد ۱-۰ بارسلونا (ویدئو)

خلاصه بازی چلسی 1- 1 آرسنال (ویدئو)

خلاصه بازی و گلهای رئال مادرید 4 - 0 اوساسونا (ویدئو)

مسابقه امیر علی اکبری، فایتر ایرانی مقابل مارکوس آلمِیدا، اسطوره برزیلی در MMA (ویدئو)

خلاصه بازی منچستر یونایتد 2 - 0 پائوک (ویدئو)

خلاصه بازی و گل های بارسلونا ۵ - ستاره سرخ بلگراد ۲ (ویدئو)

تصویری از شیخ نعیم قاسم، دبیرکل جدید حزب الله لبنان در حرم امام رضا (عکس)

خلاصه بازی رئال مادرید ۰ - بارسلونا ۴ (ویدئو) / طوفان در لالیگا

تیپ پائیزی و چهره شاد شبنم قربانی در 35 سالگی (عکس)

تصاویر پربازدید از بازیگر زن ترک و حجابش در ایران (عکس)

استقبال دختران روس از پزشکیان (عکس)

تصویر شگفت انگیز از فرود هواپیما در بیروت در میانه آتش حملات اسرائیل (عکس)

تغییر چهره آناهیتا درگاهی پس از جدایی (عکس)

حزب الله با پهپاد خانه نتانیاهو را هدف قرار داد (+عکس و ویدئو)

دوقلوهای جدید جایگزین سارا و نیکا در پایتخت شدند (عکس)

بنر اعتراضی جالب هواداران استقلال جلوی درب دفتر هلدینگ (عکس)

قاب بامزه و خوش آب و رنگ از بهنوش طباطبایی (عکس)

تغییر چهره قابل توجه پریناز ایزدیار در 38 سالگی (عکس)

تصویر پربیننده از زنان آتش نشان در تهران (عکس)

تیپ جالب المیرا دهقانی در پشت صحنه یک نمایش (عکس)

استایل و آرایش متفاوت هدی زین العابدین وایرال شد (عکس)

چهره جذاب بهنوش طباطبایی در ۴۳ سالگی (عکس)

واکنش پسر ناصرملک مطیعی به حمله کیهان؛ «دل تاریکتان پر از کینه است» (عکس)

فیگورهای زیبای انفرادی هادی چوپان در فینال مسترالمپیا ۲۰۲۴ (گزارش تصویری)

عینک عجیب و ۲۱۰ میلیون تومانی علی صادقی در جوکر سوژه شد (عکس)

لوگوی عجیب روی لباس پیشکسوت جنجالی؛ هم استقلال هم پرسپولیس ! (عکس)

تصاویر مسابقه مقدماتی هادی چوپان در مستر المپیا ۲۰۲۴ و نتیجه آن (عکس)

تصویر جذاب سحر دولتشاهی در روز تولدش (عکس)

رونمایی شهرزاد کمال‌زاده از استایل جذاب و جدیدش (عکس)

شوک به استقلال: ستاره با هواداران خداحافظی کرد (تصویر)

حذف تصویر رئیسی از اتاق وزیر خبرساز شد (عکس)

عاشقانه حدیثه تهرانی برای همسرش (عکس)

استایل متفاوت لیلا بلوکات در پشت صحنه تئاتر (عکس)

تیپ و چهره تازه ندا قاسمی، «شیرین سریال نون خ» (عکس)

سلفی بدون آرایش نجمه جودکی، مجری سابق صداوسیما (عکس)

تیپ و چهره متفاوت المیرا دهقانی روی صحنه تئاتر (تصاویر)

تیپ و چهره پاییزی نازنین بیاتی در ۳۴ سالگی (عکس)